දියුණුවෙමින් පවතින රටක ඉඳන් දියුණු රටක් දක්වා.
හිතන්නකො, එක මනුස්සයෙක්ගේ ජීවිත කාලයක් ඇතුළත සිංගප්පූරුව කියන රට, කිසිම දෙයක් නැති තැනක ඉඳන් ලෝකේ ඉහළම ආදායම් ලබන දියුණු රටක් බවට පත්වුණා. ඒත් ඒ කාලෙම, සමහර විට ඊටත් වඩා හොඳයි කියල හිතපු අපේ ශ්‍රී ලංකාව තාමත් දියුණු වෙමින් පවතින රටක්. මේ රටවල් දෙකේ ගමන දෙපැත්තකට ගියේ කොහොමද කියල තමයි අපි මේ බලන්න යන්නේ.
වෙනස කොච්චරද කියනවනම්, සිංගප්පූරුවේ කෙනෙක්ගේ සාමාන්‍ය ආදායම (GDP per capita) ඩොලර් 84,000ක් විතර වෙද්දී, අපේ එක ඩොලර් 3,800ක් වගේ. ඒ කියන්නේ සිංගප්පූරුවේ කෙනෙක් සාමාන්‍යයෙන් ලංකාවේ කෙනෙක්ට වඩා 21 ගුණයක් විතර පොහොසත්. ලෝකේ තරඟකාරීත්වය, හොඳ පාලනය, දක්ෂ මිනිස්සු ඉන්න රටවල් අතරින් සිංගප්පූරුව හැමදාම ඉහළින්ම ඉන්නවා. ඒත් ලංකාව ඒවයින් ගොඩක් පස්සෙන් ඉන්නේ.
මෙන්න මේ රටවල් දෙකේ සරල සැසඳීමක්:
ප්‍රධාන දේවල් සැසඳීම (2023 විතර වෙනකොට)
සිංගප්පූරුව: පොඩි නගරයක් වගේ රටක් (වර්ග කි.මී. 733). මිනිස්සු මිලියන 5.6ක් විතර ඉන්නවා. චීන (75%), මැලේ (15%), ඉන්දියානු (7%) වගේ ජාතීන් කීපයක් ඉන්නවා.
ලංකාව: මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දූපතක් (වර්ග කි.මී. 65,600). මිනිස්සු මිලියන 22ක් විතර ඉන්නවා. සිංහල (75%), දෙමළ (15%), මුස්ලිම් (9%) වගේ ජාතීන් ඉන්නවා, ඒත් බහුතරයයි සුළුතරයයි අතර ප්‍රශ්න තියෙනවා.
දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (GDP):
සිංගප්පූරුව: ඩොලර් බිලියන 500ක් විතර. අධි තාක්ෂණික, විවිධාංගීකරණය වුණු ආර්ථිකයක්.
ලංකාව: ඩොලර් බිලියන 90ට අඩුයි. තේ, ඇඟලුම්, සංචාරක ව්‍යාපාරය වගේ දේවල් මත යැපෙනවා.
ඒක පුද්ගල ආදායම:
සිංගප්පූරුව: ඩොලර් 90,000ක් විතර (ඉහළ ආදායම් ලබන රටක්).
ලංකාව: ඩොලර් 3,800ක් විතර (පහළ-මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටක්).
මානව සංවර්ධන දර්ශකය (ජීවන තත්ත්වය):
සිංගප්පූරුව: ලෝකෙන් 12 වෙනියා වගේ. ගොඩක් ඉහළයි.
ලංකාව: ලෝකෙන් 73 වෙනියා වගේ. ඉහළ මට්ටමක තියෙනවා, ඒත් සිංගප්පූරුවට වඩා ගොඩක් පල්ලෙහා.
දූෂණය:
සිංගප්පූරුව: දූෂණය හරිම අඩුයි (ලකුණු 100න් 83යි). පිරිසිදු, කාර්යක්ෂම පාලනයක්.
ලංකාව: දූෂණය ගොඩක් වැඩියි (ලකුණු 100න් 34යි). දූෂණයයි නෑදෑකම් රටේ දියුණුවට ලොකු බාධාවක්.
දේශපාලන ක්‍රමය:
සිංගප්පූරුව: ස්ථාවර, එක පක්ෂයක් දිගටම පාලනය කරන ක්‍රමයක් (1959 ඉඳන් PAP පක්ෂය). දුර දිග බලල සැලසුම් කරනවා.
ලංකාව: ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී, ඒත් නිතරම ජනප්‍රියවාදී තීරණ ගන්නවා. පක්ෂ/පවුල් අතර නිතරම බලය මාරු වෙනවා. හැමදේටම දේශපාලනය ගෑවිලා.
ජාතීන් අතර එකමුතුකම:
සිංගප්පූරුව: ජාතීන් අතර සමඟිය ඇති කරන්න විශේෂ නීති ගෙනල්ලා (උදා: හැමෝටම එකට ඉන්න පුළුවන් විදියේ නිවාස ). 1960 ගණන් වලින් පස්සේ කිසිම ගැටුමක් වෙලා නෑ.
ලංකාව: සිංහල-දෙමළ සිවිල් යුද්ධයක් තිබ්බා (1983–2009). ආගමික ප්‍රශ්නත් විටින් විට ඇතිවෙනවා. මේ බෙදීම් රටේ ස්ථාවරත්වයට බලපෑවා.
අධ්‍යාපනයේ තත්ත්වය:
සිංගප්පූරුව: ලෝක මට්ටමේ ඉස්කෝල. ඉංග්‍රීසියෙන් උගන්වනවා. විද්‍යාව, තාක්ෂණයට ලොකු තැනක් දෙනවා.
ලංකාව: නොමිලේ අධ්‍යාපනය, 92%ක් විතර මිනිස්සු උගත්. ඒත් තත්ත්වය දුර්වලයි. සිංහල/දෙමළ වලින් උගන්වන නිසා ලෝකෙත් එක්ක ගනුදෙනු කරන්න අමාරුයි. දක්ෂ තරුණයෝ රට දාල යනවා (Brain Drain).
ආර්ථික මොඩලය:
සිංගප්පූරුව: අපනයන මත පදනම් වුණු ආර්ථිකයක්. සැලසුම්සහගතව වෙළඳාමේ ඉඳන්, නිෂ්පාදනයට, ඊට පස්සේ දැනුම පදනම් කරගත් ආර්ථිකයකට මාරු වුණා. සල්ලි හොඳට කළමනාකරණය කරනවා.
ලංකාව: මුලින්ම සුබසාධන දේවල් වලට (සහනාධාර) බර දුන්නා. ප්‍රතිපත්ති නිතරම එහාට මෙහාට පැද්දෙනවා (සමාජවාදී, ධනවාදී). හැමදාම අයවැය හිඟයි, ණය ප්‍රශ්න.
පේනවා නේද වෙනස? සිංගප්පූරුව අද ඉන්න තැනට එන්න ලංකාවට කොච්චර කල් යයිද? හිතන්නකො, අපි අවුරුද්දට 8%ක වේගයකින් දියුණු වුණත් සිංගප්පූරුවේ අද තියෙන තැනට එන්න අවුරුදු 41ක් විතර යනවා. 5%ක වේගයකින් ගියොත් අවුරුදු 64ක් යනවා.
ඉතින්, අපි දැන් බලමු මේ රටවල් දෙකේ ගමන මේ තරම් වෙනස් වුණේ ඇයි කියලා.
1. නිදහසෙන් පසු ඓතිහාසික ගමන් මග
ලංකාවේ හොඳ ආරම්භය (1948–1970s): 1948 නිදහස ලබනකොට, ලංකාව ආසියාවේ ගොඩක් රටවල් වලට වඩා ඉස්සරහින් හිටියේ. අපේ ජීවන තත්ත්වය ජපානයටත් සමාන මට්ටමක තිබුණා. නොමිලේ අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය නිසා මිනිස්සු හොඳ තත්ත්වයක හිටියා. ඒත් 1960 ගණන් වෙනකොට වැරදි ප්‍රතිපත්ති නිසා මේ හොඳ ආරම්භය නැතිවෙන්න පටන් ගත්තා. රට ඇතුළටම වෙලා, පිටරටින් බඩු ගේන එක නවත්තලා, හැමදේම රජයෙන් කරන්න ගියාම ආර්ථිකය එක තැන පල්වෙන්න ගත්තා.
සිංගප්පූරුවේ අමාරු පටන් ගැන්ම (1965–1980s): සිංගප්පූරුව 1965දී ගමන පටන් ගත්තේ ඊට වඩා ගොඩක් අමාරුවෙන්. කිසිම ස්වභාවික සම්පතක් නෑ, මිනිස්සුන්ට රස්සා නෑ, ජාතිවාදී කෝලහාල. ඒත් ඒගොල්ලෝ සැලැස්මක් හැදුවා:
(1) වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් වෙනවා,
(2) පිටරට සමාගම් ගෙන්නගෙන ඇඟලුම්, ඉලෙක්ට්‍රොනික් බඩු හදල පිටරට යවනවා,
(3) ඒකෙන් හම්බෙන සල්ලි වලින් රටේ යටිතල පහසුකම් සහ අධ්‍යාපනය දියුණු කරනවා. මේ සැලැස්ම නිසා 1980 ගණන් වෙනකොට සිංගප්පූරුව "ආසියාවේ කොටි"න්ගෙන් කෙනෙක් වුණා.
ගමන දෙපැත්තකට හැරුණු තැන:
2. දේශපාලන නායකත්වය සහ පාලන ක්‍රම
පාලනයේ තත්ත්වය: සිංගප්පූරුව ප්‍රසිද්ධ වුණේ දූෂණයෙන් තොර, කාර්යක්ෂම පාලනයකට. සිවිල් සේවකයන්ට ඉහළ පඩි ගෙවලා දක්ෂම අයව බඳවගත්තා. ඒත් ලංකාව දූෂණය, නාස්තිය, නෑදෑකම් දෙන එක නිසා පස්සට ගියා. ආණ්ඩු මාරු වෙද්දී රජයේ ආයතන වලට දේශපාලන හිතවතුන්ව පත් කරන එකෙන් ආයතන විනාශ වුණා. රාජපක්ෂ, බණ්ඩාරනායක වගේ පවුල් පාලන කාලවලදී මේ දේවල් හොඳටම දකින්න ලැබුණා.
ස්ථාවර දේශපාලනය vs. ජනප්‍රියවාදී පොරොන්දු:
3. අධ්‍යාපනය, සමාජ එකමුතුකම සහ සංස්කෘතික සාධක
අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ වෙනස:
සමාජ එකමුතුකම:
භාෂාවේ බලපෑම:
4. ආර්ථික උපායමාර්ග සහ යටිතල පහසුකම්
ආර්ථික සැලසුම්:
සල්ලි කළමනාකරණය (Fiscal Discipline):
යටිතල පහසුකම්:
5. ජාන සහ බුද්ධිය ගැන කතාව (මේකේ ඇත්තක් තියෙනවද?)
සමහරු අහනවා සිංගප්පූරුවේ මිනිස්සු ජානමය වශයෙන්ම දක්ෂද කියලා. විද්‍යාත්මකව බැලුවම, එහෙම කිසිම සාක්ෂියක් නෑ. සිංගප්පූරුවේ මිනිස්සුයි ලංකාවේ මිනිස්සුයි අතර බුද්ධියෙන් කිසිම ජානමය වෙනසක් නෑ.
හැබැයි, රටක මිනිස්සුන්ගේ සාමාන්‍ය කුසලතා (ගණිතය, විද්‍යාව වගේ විෂයන් වල දක්ෂකම) සහ ආර්ථික වර්ධනය අතර සම්බන්ධයක් තියෙනවා. සිංගප්පූරුවේ ළමයි ලෝකේ විභාග වලින් ඉහළම ලකුණු ගන්නවා. සමහර IQ දත්ත වලට අනුව සිංගප්පූරුවේ සාමාන්‍ය IQ අගය 105ක් වගේ ඉහළ අගයක් ගන්නකොට, ලංකාවේ එක 85ක් විතර වෙනවා.
හැබැයි මේකට හේතුව ජාන නෙවෙයි. හොඳ පෝෂණය, සෞඛ්‍යය සහ ඉහළම තත්ත්වයේ අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් නිසා ළමයින්ගේ බුද්ධි වර්ධනය ඉහළ යනවා. ලංකාවේ ළමයින්ටත් ඒ පහසුකම් දුන්නොත්, එයාලටත් ඒ තැනට එන්න පුළුවන්. ඒ නිසා මේක ජානවල ප්‍රශ්නයක් නෙවෙයි, පරිසරය සහ ප්‍රතිපත්ති වල ප්‍රතිඵලයක්.
6. ලංකාව දියුණු රටක් කරන්න නම්, කරන්න ඕන දේවල්
හරි, දැන් අපි බලමු මේ තත්ත්වයෙන් ගොඩ එන්න ලංකාවට මොනවද කරන්න පුළුවන් කියලා.
6.1 පාලනය සහ ආයතන ප්‍රතිසංස්කරණය
දූෂණය නවත්තන්න:
රාජ්‍ය සේවය සහ රාජ්‍ය ව්‍යවසාය (SOE) හදන්න:
6.2 ආර්ථික සහ මූල්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ
ආදායම වැඩි කරලා, වියදම අඩු කරන්න:
අපනයන සහ විදෙස් ආයෝජන වැඩි කරන්න:
ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර දියුණු කරන්න:
සංචාරක:
කෘෂිකර්මය:
නිෂ්පාදන:
වරාය සහ සැපයුම්:
6.3 අධ්‍යාපනය සහ මානව ප්‍රාග්ධනය දියුණු කිරීම
විෂය නිර්දේශය අලුත් කරන්න: ඉංග්‍රීසි, IT, විද්‍යාව, ගණිතය වගේම නිර්මාණශීලීව හිතන්න උගන්වන විෂය නිර්දේශයක් ගේන්න ඕන.
උසස් අධ්‍යාපනය පුළුල් කරන්න:
6.4 සමාජ එකමුතුකම සහ ජාතික සමගිය
සැබෑ සංහිඳියාවක් ඇති කරන්න:
ලංකාව දියුණු රටක් කරන එක අමාරුයි, ඒත් කරන්න බැරි දෙයක් නෙවෙයි. ඒකට අවුරුදු ගාණක කැපවීමක් ඕන. සිංගප්පූරුව වගේ, හරි ප්‍රතිපත්ති දිගටම අනුගමනය කරලා, අතීතයේ කරපු වැරදි වලින් පාඩම් ඉගෙනගන්න ඕන.
ප්‍රධානම දේවල් තමයි:
ලංකාව මේ තියෙන තත්ත්වයෙන් ගොඩඑන්න පුළුවන් ඕගොල්ලෝ හිතන අදහස් මොනවද ?
හිතන්නකො, එක මනුස්සයෙක්ගේ ජීවිත කාලයක් ඇතුළත සිංගප්පූරුව කියන රට, කිසිම දෙයක් නැති තැනක ඉඳන් ලෝකේ ඉහළම ආදායම් ලබන දියුණු රටක් බවට පත්වුණා. ඒත් ඒ කාලෙම, සමහර විට ඊටත් වඩා හොඳයි කියල හිතපු අපේ ශ්‍රී ලංකාව තාමත් දියුණු වෙමින් පවතින රටක්. මේ රටවල් දෙකේ ගමන දෙපැත්තකට ගියේ කොහොමද කියල තමයි අපි මේ බලන්න යන්නේ.
වෙනස කොච්චරද කියනවනම්, සිංගප්පූරුවේ කෙනෙක්ගේ සාමාන්‍ය ආදායම (GDP per capita) ඩොලර් 84,000ක් විතර වෙද්දී, අපේ එක ඩොලර් 3,800ක් වගේ. ඒ කියන්නේ සිංගප්පූරුවේ කෙනෙක් සාමාන්‍යයෙන් ලංකාවේ කෙනෙක්ට වඩා 21 ගුණයක් විතර පොහොසත්. ලෝකේ තරඟකාරීත්වය, හොඳ පාලනය, දක්ෂ මිනිස්සු ඉන්න රටවල් අතරින් සිංගප්පූරුව හැමදාම ඉහළින්ම ඉන්නවා. ඒත් ලංකාව ඒවයින් ගොඩක් පස්සෙන් ඉන්නේ.
මෙන්න මේ රටවල් දෙකේ සරල සැසඳීමක්:ප්‍රධාන දේවල් සැසඳීම (2023 විතර වෙනකොට)
සිංගප්පූරුව: පොඩි නගරයක් වගේ රටක් (වර්ග කි.මී. 733). මිනිස්සු මිලියන 5.6ක් විතර ඉන්නවා. චීන (75%), මැලේ (15%), ඉන්දියානු (7%) වගේ ජාතීන් කීපයක් ඉන්නවා.
ලංකාව: මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දූපතක් (වර්ග කි.මී. 65,600). මිනිස්සු මිලියන 22ක් විතර ඉන්නවා. සිංහල (75%), දෙමළ (15%), මුස්ලිම් (9%) වගේ ජාතීන් ඉන්නවා, ඒත් බහුතරයයි සුළුතරයයි අතර ප්‍රශ්න තියෙනවා.
දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (GDP):
සිංගප්පූරුව: ඩොලර් බිලියන 500ක් විතර. අධි තාක්ෂණික, විවිධාංගීකරණය වුණු ආර්ථිකයක්.
ලංකාව: ඩොලර් බිලියන 90ට අඩුයි. තේ, ඇඟලුම්, සංචාරක ව්‍යාපාරය වගේ දේවල් මත යැපෙනවා.
ඒක පුද්ගල ආදායම:
සිංගප්පූරුව: ඩොලර් 90,000ක් විතර (ඉහළ ආදායම් ලබන රටක්).
ලංකාව: ඩොලර් 3,800ක් විතර (පහළ-මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටක්).
මානව සංවර්ධන දර්ශකය (ජීවන තත්ත්වය):
සිංගප්පූරුව: ලෝකෙන් 12 වෙනියා වගේ. ගොඩක් ඉහළයි.
ලංකාව: ලෝකෙන් 73 වෙනියා වගේ. ඉහළ මට්ටමක තියෙනවා, ඒත් සිංගප්පූරුවට වඩා ගොඩක් පල්ලෙහා.
දූෂණය:
සිංගප්පූරුව: දූෂණය හරිම අඩුයි (ලකුණු 100න් 83යි). පිරිසිදු, කාර්යක්ෂම පාලනයක්.
ලංකාව: දූෂණය ගොඩක් වැඩියි (ලකුණු 100න් 34යි). දූෂණයයි නෑදෑකම් රටේ දියුණුවට ලොකු බාධාවක්.
දේශපාලන ක්‍රමය:
සිංගප්පූරුව: ස්ථාවර, එක පක්ෂයක් දිගටම පාලනය කරන ක්‍රමයක් (1959 ඉඳන් PAP පක්ෂය). දුර දිග බලල සැලසුම් කරනවා.
ලංකාව: ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී, ඒත් නිතරම ජනප්‍රියවාදී තීරණ ගන්නවා. පක්ෂ/පවුල් අතර නිතරම බලය මාරු වෙනවා. හැමදේටම දේශපාලනය ගෑවිලා.
ජාතීන් අතර එකමුතුකම:
සිංගප්පූරුව: ජාතීන් අතර සමඟිය ඇති කරන්න විශේෂ නීති ගෙනල්ලා (උදා: හැමෝටම එකට ඉන්න පුළුවන් විදියේ නිවාස ). 1960 ගණන් වලින් පස්සේ කිසිම ගැටුමක් වෙලා නෑ.
ලංකාව: සිංහල-දෙමළ සිවිල් යුද්ධයක් තිබ්බා (1983–2009). ආගමික ප්‍රශ්නත් විටින් විට ඇතිවෙනවා. මේ බෙදීම් රටේ ස්ථාවරත්වයට බලපෑවා.
අධ්‍යාපනයේ තත්ත්වය:
සිංගප්පූරුව: ලෝක මට්ටමේ ඉස්කෝල. ඉංග්‍රීසියෙන් උගන්වනවා. විද්‍යාව, තාක්ෂණයට ලොකු තැනක් දෙනවා.
ලංකාව: නොමිලේ අධ්‍යාපනය, 92%ක් විතර මිනිස්සු උගත්. ඒත් තත්ත්වය දුර්වලයි. සිංහල/දෙමළ වලින් උගන්වන නිසා ලෝකෙත් එක්ක ගනුදෙනු කරන්න අමාරුයි. දක්ෂ තරුණයෝ රට දාල යනවා (Brain Drain).
ආර්ථික මොඩලය:
සිංගප්පූරුව: අපනයන මත පදනම් වුණු ආර්ථිකයක්. සැලසුම්සහගතව වෙළඳාමේ ඉඳන්, නිෂ්පාදනයට, ඊට පස්සේ දැනුම පදනම් කරගත් ආර්ථිකයකට මාරු වුණා. සල්ලි හොඳට කළමනාකරණය කරනවා.
ලංකාව: මුලින්ම සුබසාධන දේවල් වලට (සහනාධාර) බර දුන්නා. ප්‍රතිපත්ති නිතරම එහාට මෙහාට පැද්දෙනවා (සමාජවාදී, ධනවාදී). හැමදාම අයවැය හිඟයි, ණය ප්‍රශ්න.
පේනවා නේද වෙනස? සිංගප්පූරුව අද ඉන්න තැනට එන්න ලංකාවට කොච්චර කල් යයිද? හිතන්නකො, අපි අවුරුද්දට 8%ක වේගයකින් දියුණු වුණත් සිංගප්පූරුවේ අද තියෙන තැනට එන්න අවුරුදු 41ක් විතර යනවා. 5%ක වේගයකින් ගියොත් අවුරුදු 64ක් යනවා.
ඉතින්, අපි දැන් බලමු මේ රටවල් දෙකේ ගමන මේ තරම් වෙනස් වුණේ ඇයි කියලා.
1. නිදහසෙන් පසු ඓතිහාසික ගමන් මග
ලංකාවේ හොඳ ආරම්භය (1948–1970s): 1948 නිදහස ලබනකොට, ලංකාව ආසියාවේ ගොඩක් රටවල් වලට වඩා ඉස්සරහින් හිටියේ. අපේ ජීවන තත්ත්වය ජපානයටත් සමාන මට්ටමක තිබුණා. නොමිලේ අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය නිසා මිනිස්සු හොඳ තත්ත්වයක හිටියා. ඒත් 1960 ගණන් වෙනකොට වැරදි ප්‍රතිපත්ති නිසා මේ හොඳ ආරම්භය නැතිවෙන්න පටන් ගත්තා. රට ඇතුළටම වෙලා, පිටරටින් බඩු ගේන එක නවත්තලා, හැමදේම රජයෙන් කරන්න ගියාම ආර්ථිකය එක තැන පල්වෙන්න ගත්තා.
සිංගප්පූරුවේ අමාරු පටන් ගැන්ම (1965–1980s): සිංගප්පූරුව 1965දී ගමන පටන් ගත්තේ ඊට වඩා ගොඩක් අමාරුවෙන්. කිසිම ස්වභාවික සම්පතක් නෑ, මිනිස්සුන්ට රස්සා නෑ, ජාතිවාදී කෝලහාල. ඒත් ඒගොල්ලෝ සැලැස්මක් හැදුවා:
(1) වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් වෙනවා,
(2) පිටරට සමාගම් ගෙන්නගෙන ඇඟලුම්, ඉලෙක්ට්‍රොනික් බඩු හදල පිටරට යවනවා,
(3) ඒකෙන් හම්බෙන සල්ලි වලින් රටේ යටිතල පහසුකම් සහ අධ්‍යාපනය දියුණු කරනවා. මේ සැලැස්ම නිසා 1980 ගණන් වෙනකොට සිංගප්පූරුව "ආසියාවේ කොටි"න්ගෙන් කෙනෙක් වුණා.
ගමන දෙපැත්තකට හැරුණු තැන:
යුද්ධය vs. ස්ථාවරත්වය:
ලංකාවේ ගමන වැරදුණු ප්‍රධානම තැන තමයි ජාතිවාදී ගැටුම. 1956 "සිංහල පමණයි" පනත වගේ දේවල් නිසා සිංහල-දෙමළ ප්‍රශ්න වැඩිවෙලා, අන්තිමට 1983දී සිවිල් යුද්ධයක් පටන් ගත්තා. අවුරුදු 26ක් තිබ්බ මේ යුද්ධෙන් රට විනාශ වුණා, ලක්ෂ ගාණක් මිනිස්සු මැරුණා. ලංකාව යුද්ධෙට සල්ලි වියදම් කරද්දී, සිංගප්පූරුව දියුණුවට සල්ලි වියදම් කලා. සිංගප්පූරුව එයාලගේ රටේ ජාතීන් අතර ප්‍රශ්න එන්න නොදී බොහොම පරිස්සමින් කළමනාකරණය කරගත්තා.
2. දේශපාලන නායකත්වය සහ පාලන ක්‍රම
පාලනයේ තත්ත්වය: සිංගප්පූරුව ප්‍රසිද්ධ වුණේ දූෂණයෙන් තොර, කාර්යක්ෂම පාලනයකට. සිවිල් සේවකයන්ට ඉහළ පඩි ගෙවලා දක්ෂම අයව බඳවගත්තා. ඒත් ලංකාව දූෂණය, නාස්තිය, නෑදෑකම් දෙන එක නිසා පස්සට ගියා. ආණ්ඩු මාරු වෙද්දී රජයේ ආයතන වලට දේශපාලන හිතවතුන්ව පත් කරන එකෙන් ආයතන විනාශ වුණා. රාජපක්ෂ, බණ්ඩාරනායක වගේ පවුල් පාලන කාලවලදී මේ දේවල් හොඳටම දකින්න ලැබුණා.
ස්ථාවර දේශපාලනය vs. ජනප්‍රියවාදී පොරොන්දු:
සිංගප්පූරුවේ ලී ක්වාන් යූ සහ එයාගෙන් පස්සේ ආපු නායකයෝ දිගටම එකම ප්‍රතිපත්තියක් අරන් ගියා. ඒ ස්ථාවරත්වය නිසා ව්‍යාපාරිකයන්ට විශ්වාසයක් ඇතිවුණා, දිගුකාලීන සැලසුම් ක්‍රියාත්මක කරන්න පුළුවන් වුණා. ලංකාවේ හැම අවුරුදු 5කට සැරයක් වගේ ආණ්ඩු මාරු වෙනවා, ආණ්ඩු මාරු වෙද්දී ප්‍රතිපත්තිත් මාරු වෙනවා. ඡන්දෙ දිනන්න ඕන නිසා, රටට හොඳ නැති ජනප්‍රිය තීරණ (සහනාධාර, අනවශ්‍ය බදු අඩුකිරීම්) ගත්තා. 2019දී කරපු බදු අඩුකිරීම සහ පොහොර තහනම රටේ ආර්ථිකය කඩන් වැටෙන්න ලොකු හේතුවක් වුණා.
3. අධ්‍යාපනය, සමාජ එකමුතුකම සහ සංස්කෘතික සාධක
අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ වෙනස:
ලංකාවේ නොමිලේ අධ්‍යාපනය නිසා 92%ක සාක්ෂරතාවයක් තිබුණත්, අධ්‍යාපනයේ තත්ත්වය දුර්වලයි. විෂය නිර්දේශ පරණයි, රැකියා වෙළඳපොළට ගැලපෙන්නේ නෑ. වැදගත්ම දේ තමයි, ඉංග්‍රීසි භාෂාවට තැනක් නොදුන්න එක. සිංගප්පූරුව ඉංග්‍රීසිය ඉගැන්වීමේ මාධ්‍යය කරගත්ත නිසා ලෝකයත් එක්ක ලේසියෙන් සම්බන්ධ වෙන්න පුළුවන් වුණා. ඒගොල්ලෝ විද්‍යාවට, ගණිතයට, තාක්ෂණයට මුල් තැන දුන්නා.
සමාජ එකමුතුකම:
සිංගප්පූරුව ජාතීන් අතර සමඟිය හදන්න විශේෂ නීති ගෙනාවා. රජයේ නිවාස වල හැම ජාතියකටම කොටසක් වෙන් කරලා, ජාතිවාදී ගෙටෝ (ghettos) හැදෙන එක නැවැත්තුවා. "සිංගප්පූරු ජාතිකයෙක්" කියන අනන්‍යතාවය හැදුවා. ලංකාවේ වුණේ ඒකේ අනිත් පැත්ත. ජාතිවාදය නිසා යුද්ධයක් ඇතිවෙලා රට බෙදුණා. සමාජය බෙදුනම රටක් දියුණු කරන්න බෑ.
භාෂාවේ බලපෑම:
සිංගප්පූරුව ඉංග්‍රීසිය වැඩ කරන භාෂාව කරගත්ත එක එයාලගේ දියුණුවට ලොකු රුකුලක් වුණා. ඒකෙන් පිටරට සමාගම් වලට එන්න ලේසි වුණා, ජාතීන් අතර පොදු භාෂාවක් ඇතිවුණා. ලංකාවේ "සිංහල පමණයි" ප්‍රතිපත්තියෙන් දෙමළ මිනිස්සු කොන් වුණා විතරක් නෙවෙයි, පරම්පරාවකටම ලෝක භාෂාව වුණු ඉංග්‍රීසි නැතිවුණා.
4. ආර්ථික උපායමාර්ග සහ යටිතල පහසුකම්
ආර්ථික සැලසුම්:
සිංගප්පූරුවේ ආර්ථිකය මෙහෙයවූයේ පැහැදිලි, දුර දක්නා සැලසුම් වලින්. මුලින්ම පිටරටින් කම්පැනි ගෙන්නුවා, පස්සේ දක්ෂතා අවශ්‍ය කර්මාන්ත වලට මාරු වුණා, ඊටත් පස්සේ මූල්‍ය සහ තාක්ෂණික සේවා වලට ගියා. ලංකාවේ ආර්ථික උපායමාර්ගය එච්චර පැහැදිලි නෑ. අපනයන වලට වඩා රට ඇතුළේ නිෂ්පාදනයට බර දුන්නා. "ලංකාව දකුණු ආසියාවේ සිංගප්පූරුව කරනවා" කිව්වට, ඒකට හරියන ප්‍රතිපත්ති හැදුවේ නෑ.
සල්ලි කළමනාකරණය (Fiscal Discipline):
මේක තමයි ලොකුම වෙනස. සිංගප්පූරුව ආදායමට වඩා වියදම් කලේ නෑ. එයාලගේ අයවැය බොහෝවිට අතිරික්තයක්. ලංකාව හැමදාම ආදායමට වඩා වියදම් කලා. ඒ හිඟය පියවන්න ණය ගත්තා, සල්ලි අච්චු ගැහුවා. අන්තිමට ණය ගෙවාගන්න බැරුව රට බංකොලොත් වුණා.
යටිතල පහසුකම්:
සිංගප්පූරුවේ චැංගි ගුවන්තොටුපළ, වරාය, පොදු ප්‍රවාහන සේවය ලෝක මට්ටමේ. ඒ හැමදෙයක්ම හැදුවේ ආර්ථිකයට සේවයක් වෙන්න. ලංකාවේත් පාරවල්, වරායවල් හැදුවත්, සමහර ඒවා දේශපාලන හේතු මත හදපු "සුදු අලි ව්‍යාපෘති" (උදා: හම්බන්තොට වරාය, මත්තල ගුවන්තොටුපළ). ඒවායින් රටට ආදායමක් ආවේ නෑ, ණය බර විතරක් ඉතුරු වුණා.
5. ජාන සහ බුද්ධිය ගැන කතාව (මේකේ ඇත්තක් තියෙනවද?)
සමහරු අහනවා සිංගප්පූරුවේ මිනිස්සු ජානමය වශයෙන්ම දක්ෂද කියලා. විද්‍යාත්මකව බැලුවම, එහෙම කිසිම සාක්ෂියක් නෑ. සිංගප්පූරුවේ මිනිස්සුයි ලංකාවේ මිනිස්සුයි අතර බුද්ධියෙන් කිසිම ජානමය වෙනසක් නෑ.
හැබැයි, රටක මිනිස්සුන්ගේ සාමාන්‍ය කුසලතා (ගණිතය, විද්‍යාව වගේ විෂයන් වල දක්ෂකම) සහ ආර්ථික වර්ධනය අතර සම්බන්ධයක් තියෙනවා. සිංගප්පූරුවේ ළමයි ලෝකේ විභාග වලින් ඉහළම ලකුණු ගන්නවා. සමහර IQ දත්ත වලට අනුව සිංගප්පූරුවේ සාමාන්‍ය IQ අගය 105ක් වගේ ඉහළ අගයක් ගන්නකොට, ලංකාවේ එක 85ක් විතර වෙනවා.
හැබැයි මේකට හේතුව ජාන නෙවෙයි. හොඳ පෝෂණය, සෞඛ්‍යය සහ ඉහළම තත්ත්වයේ අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් නිසා ළමයින්ගේ බුද්ධි වර්ධනය ඉහළ යනවා. ලංකාවේ ළමයින්ටත් ඒ පහසුකම් දුන්නොත්, එයාලටත් ඒ තැනට එන්න පුළුවන්. ඒ නිසා මේක ජානවල ප්‍රශ්නයක් නෙවෙයි, පරිසරය සහ ප්‍රතිපත්ති වල ප්‍රතිඵලයක්.
6. ලංකාව දියුණු රටක් කරන්න නම්, කරන්න ඕන දේවල්
හරි, දැන් අපි බලමු මේ තත්ත්වයෙන් ගොඩ එන්න ලංකාවට මොනවද කරන්න පුළුවන් කියලා.
6.1 පාලනය සහ ආයතන ප්‍රතිසංස්කරණය
දූෂණය නවත්තන්න:
ස්වාධීන දූෂණ විරෝධී කොමිසමක් හදලා, ලොකු පොඩි භේදයක් නැතුව දූෂිතයන්ට දඬුවම් දෙන්න ඕන. හැම දෙයක්ම ඔන්ලයින් (e-governance) කරනකොට පොඩි පොඩි දූෂණ අඩුකරගන්න පුළුවන්.
රාජ්‍ය සේවය සහ රාජ්‍ය ව්‍යවසාය (SOE) හදන්න:
අනවශ්‍ය තරම් ලොකු රාජ්‍ය සේවය කාර්යක්ෂම කරන්න ඕන. පාඩු ලබන රාජ්‍ය ආයතන (උදා: ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සේවය) ප්‍රතිව්‍යුහගත කරන්න ඕන. දේශපාලන හෙන්චයියන්ව ලොකු පුටු වලට දාන එක නවත්තලා, සුදුස්සන්ට තැන දෙන්න ඕන.
6.2 ආර්ථික සහ මූල්‍ය ප්‍රතිසංස්කරණ
ආදායම වැඩි කරලා, වියදම අඩු කරන්න:
බදු ආදායම වැඩි කරන්න ඕන. ඒත් ඒ බර සාධාරණව බෙදිලා යන්න ඕන. අනවශ්‍ය සහනාධාර කපලා, ඇත්තටම අවශ්‍ය දුප්පත් මිනිස්සුන්ට විතරක් ආධාර දෙන්න ඕන.
අපනයන සහ විදෙස් ආයෝජන වැඩි කරන්න:
ලෝකෙට විවෘත වෙන්න ඕන. පිටරට සමාගම් වලට ලංකාවට ඇවිත් බිස්නස් කරන්න ලේසි කරන්න ඕන. අපේ බඩු පිටරට යවන්න තියෙන බාධා අයින් කරන්න ඕන.
ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර දියුණු කරන්න:
සංචාරක:
වැඩිපුර වියදම් කරන සංචාරකයන්ව ගෙන්නගන්න ඕන.
කෘෂිකර්මය:
නවීන තාක්ෂණය යොදාගෙන, කුළුබඩු, පළතුරු වගේ ඉහළ වටිනාකමක් තියෙන දේවල් වවන්න ඕන.
නිෂ්පාදන:
ඇඟලුම්, ටයර් වගේ දේවල් වලට අමතරව ඉලෙක්ට්‍රොනික් උපාංග වගේ දේවල් හදන්න පටන් ගන්න ඕන.
ඩිජිටල් ආර්ථිකය (IT): IT කර්මාන්තයට උදව් කරලා, අපනයන ආදායම වැඩි කරගන්න ඕන.
ඩිජිටල් ආර්ථිකය (IT): IT කර්මාන්තයට උදව් කරලා, අපනයන ආදායම වැඩි කරගන්න ඕන.
වරාය සහ සැපයුම්:
ලංකාවේ පිහිටීමෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන අරන්, කොළඹ වරාය තවත් දියුණු කරලා ලෝකේ ප්‍රධාන වෙළඳ මධ්‍යස්ථානයක් කරන්න ඕන.
6.3 අධ්‍යාපනය සහ මානව ප්‍රාග්ධනය දියුණු කිරීම
විෂය නිර්දේශය අලුත් කරන්න: ඉංග්‍රීසි, IT, විද්‍යාව, ගණිතය වගේම නිර්මාණශීලීව හිතන්න උගන්වන විෂය නිර්දේශයක් ගේන්න ඕන.
උසස් අධ්‍යාපනය පුළුල් කරන්න:
රජයේ විශ්වවිද්‍යාල වලට අමතරව, හොඳ තත්ත්වයේ පෞද්ගලික විශ්වවිද්‍යාල වලටත් ඉඩ දීලා, වැඩි පිරිසකට උසස් අධ්‍යාපනය ලබන්න අවස්ථාව දෙන්න ඕන.
වෘත්තීය පුහුණුව ශක්තිමත් කරන්න:
වෘත්තීය පුහුණුව ශක්තිමත් කරන්න:
හැමෝම උපාධිධාරීන් වෙන්න ඕන නෑ. රටට දක්ෂ කාර්මික ශිල්පීන්, ඉලෙක්ට්‍රීෂියන්ලා, වඩු කාර්මිකයන් ඕන. ඒ අයට හොඳ පුහුණුවක් දෙන්න ඕන.
Brain Drain එක නවත්තන්න:
Brain Drain එක නවත්තන්න:
රටේ දක්ෂයින්ට රටේම හොඳ රැකියා අවස්ථා හදල දීල, එයාලව රටේම නවත්වාගන්න ඕන.
6.4 සමාජ එකමුතුකම සහ ජාතික සමගිය
සැබෑ සංහිඳියාවක් ඇති කරන්න:
දෙමළ සහ අනෙකුත් සුළු ජාතීන්ගේ ප්‍රශ්න වලට ඇහුම්කන් දීලා, සාධාරණ විසඳුම් දෙන්න ඕන. හැමෝටම මේක "අපේ රට" කියල හිතෙන තැනක් හදන්න ඕන.
ජාතික ඒකාබද්ධතා වැඩසටහන්:
ජාතික ඒකාබද්ධතා වැඩසටහන්:
සිංගප්පූරුව වගේ, විවිධ ජාතීන්ගේ ළමයි එකට ඉගෙනගන්න, එකට වැඩ කරන වැඩසටහන් හදන්න ඕන.
සමාජ සාධාරණත්වය:
සමාජ සාධාරණත්වය:
දියුණුවේ ප්‍රතිලාභ රටේ හැම ප්‍රදේශයකටම, හැම ජාතියකටම එක වගේ ලැබෙන බවට වගබලාගන්න ඕන.
ලංකාව දියුණු රටක් කරන එක අමාරුයි, ඒත් කරන්න බැරි දෙයක් නෙවෙයි. ඒකට අවුරුදු ගාණක කැපවීමක් ඕන. සිංගප්පූරුව වගේ, හරි ප්‍රතිපත්ති දිගටම අනුගමනය කරලා, අතීතයේ කරපු වැරදි වලින් පාඩම් ඉගෙනගන්න ඕන.
ප්‍රධානම දේවල් තමයි:
ස්ථාවර ආර්ථිකයක්, අපනයන මත පදනම් වූ වර්ධනයක්, දක්ෂ මිනිස් බලයක්, හොඳ පාලනයක් සහ සමාජ එකමුතුකමක්. මේ ටික හරියට කරගත්තොත්, ලංකාවටත් තමන්ගේ නිදහසේදී තිබ්බ පොරොන්දුව ඉෂ්ට කරලා, මේ පරම්පරාවේ ජීවිත කාලය ඇතුළත දියුණු රටක් වෙන්න පුළුවන්.
ලංකාව මේ තියෙන තත්ත්වයෙන් ගොඩඑන්න පුළුවන් ඕගොල්ලෝ හිතන අදහස් මොනවද ?
ස්තූතියී
0 ප්‍රතිචාර:
Post a Comment