Showing posts with label සතියේ සටහන. Show all posts
Showing posts with label සතියේ සටහන. Show all posts

Friday, February 21, 2025

හිරු මුදුන් වීමත් සමග.




ඉදිරි දින වලදී ඉර මුදුන් වීමත් සමග අදික ලෙස ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහල යන්න පුළුවන් තද හිරු රෂ්මියත් අදික ලෙස ඇතිවිය හැකි ආර්ධතාවත් නිසා ශරීරයේ ඇතිවිය හැකි විජලනයත් උෂ්ණත්වය ඉහල යාමත් නිසා ඇති විය හැකි බයානක තත්වයක් තමයි මේක...(මරණය පවා සිදුවෙන්න පුලුවන්) ..ඉතින් කියවල බලල චුට්ටක් දැනුවත්ව ඉන්න ...මේක මම මීට පෙරත් පල කලා නැවත මතක් කරන්න ඕන නිසා දැම්මෙ..
ගොඩක් දරුවන් මෙන්ම වඩාත් වැඩිහිටි පුද්ගලයින් ඉක්මනින්ම මේකට ගොදුරු වෙන්න පුලුවන් එම නිසා එලි මහලේ වැඩ කරන වැඩි හිටි පුද්ගලයන් වෙහෙස කාරී රාජකාරී වලින් ඈත් වී ඉන්න පුලුවන් නම් ගොඩක් හොදයි ..ඒ වගේම එලි මහනේ උස් ඉස්තාන වල රාජකාරි නොකනවානම් ඒවගෙනුත් ඉවත් වී හෝ වඩා ආරක්ෂිතව කඩින් කඩ වැඩ වල යෙදනවානම් වඩාත් හොදයි..ඒ වගේම තමයි පාසල් වල ඇති ක්‍රීඩා උත්සව පුහුණු වීම් ආදිය ක්‍රමානුකූලව කිරීමටත් වගබලා ගන්නවානම් ගොඩක් හොදයි දරුවන්ගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන්.....අපි බලමු මේක හැදීගෙන එනකොට මූලික අවස්තාවේ ( Heat Exhaustion) ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ මොනාද කියල..කෙටියෙන් පැහැදිලි කරන්නම් ...
අදික පිපාසය
කලාන්ත ගතිය
අදික ලෙස දහඩිය දැමීම
හිස රදය
ඔක්කාරය
අගේ අදික උණුසුම් ගතියක් දැනීම
මස් පිඩු පෙරලීම
මෙම මූලික අවස්තාව එතරම් බයානක නොවන අතර නමුත් මෙම මූලික ලක්ෂණ එන අවස්තාවේම ...ඉක්මනින්ම ජලය පානය කිරීම මදක් ලුණු ස්වල්පයක් දමා ජලය පානය කිරීම..තැඹිලි වතුර ..ඔරෙන්ජ්,ජූස් ..දෙහි වගේ දෙයක් ලොකුවටම ඇඹුල් ගතිය නැතිව හොදට හදල... ...සහ සෙවන ස්තානයකට ඇවිත් ඇදගෙන ඉන්න ඇදුම් සැහැල්ලු කොට බොත්තම් ගලවා දමා ශරීරය වාතයට නිරාවරනය වෙන්න සලස්වා පොළවට සමාන්තරව වැතිර සිටින්න ..පුලුවන් නම් ශරීරය ජලයෙන් තෙමන්න.. ...ඔබ ඉහත ආපු රෝග ලක්ෂණ නොතකා දිගටම ඔබ කරන කර්තව්‍යය කරගෙන යාමෙන් හෝ මූලික අවස්තාවේදී හරි හැටි ප්‍රථමාධාර ටික රෝගියාට නොලුබීමෙන් දෙවන අවස්තාව වන Heat stroke හෙවත් තාප ආඝාතය නැමති බයානක තත් වයට පත් විය හැක...එහි දී ඇතිවන රෝග ලක්ෂණ නම්
ශරීරයේ කිසිම දහඩිය ගතියක් නොමැත
රෝගියාට පිට දිගට ආශ්‍රිතව සහ ශරීරය සීතලව දැනේ...
උණ බැලුවොත් ෆැරන්ඩ් හයිට් 104 f සෙල්සියස් නම් 40 C උෂ්නත්වයක් උණ කට්ටේ පෙන්වයි..
රෝගියාගේ නාඩි වේගවත්ව පෙන්වයි
වමනය යාමක් සිදුවිය හැක
රෝගියා කලාන්ත ගතියක හෝ මද සිහි ගතියක් පෙන්නුම් කරයි..ගොඩක් දෙනෙක් විකාරෙන් කියවයි ...(තමන්ගේ නමවත් මතක නැති තරමට)
සමහරක් නොසන්සුන් ගතියක් පෙන්නුම් කරයි
. මෙන්න මේ තත්වය ඇතිව දුටුවහොත් ඉක්මනින්ම ඔහුගේ ශරීරයේ ඇති ඇදුම් ඉවත් කොට හොදින් වතුරෙන් තෙමන ගමන් හැකි ඉක්මනින්ම ලගම තියෙන රෝහලක් වෙත රැගෙන යන්න වග බලා ගන්න එමගින් ඔහුගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමට හැකි වනු ඇත.......
එම නිසා ඉදිරි දින වල පුලුවන් තරම් සැහැල්ලු ඇදුම් වලින් සැරසීමෙන් සහ පුලුවන් තරම් එළි මහලේ වැඩ කරන අය තද පාට ඇදුම් නැතිව ලා පාටට හුරු ඇදුම් වලින් සැරසී ඉන්න ...ඒ වගේම හොදින් වතුරබොන්න නිතරම තැඹිලි වතුර වගේ දේවල් බාර්ලි වගේ දේවල් පානය කරන්න ....මෙම තත්ත්වය කෙසේත්ම සුලුවට තකන්නම එපා කියන්න ඕනම නිසයි මේ ටික ලියල ඔයාල දැනුවත් කරන්න ඕන කියල හිතුනෙ ...
✍️
සේනක නලින් .....

A day in the life

Monday, January 27, 2025

අපිට ආතතිය .




අපි හැමෝම සමහර වෙලාවට ආතතියට පත් වෙනවා.
🔹අපට ආතතියක් දැනෙන විට, අපගේ මොළයේ හයිපොතලමස අධිවෘක්ක ග්රන්ථි වලට කෝටිසෝල් සහ ඇඩ්රිනලින් ( එපිනෙප්ෆ්රින්) ඇතුළු ආතති හෝමෝන මුදා හැරීමට සහ වැඩි කිරීමට සංඥා කරයි. කෙටි කාලිනව ආතතියට ප්රතිචාර දැක්විමට මෙය සිදු වේ
🔹අපගේ ශරීරය අපව තැතිගන්වන තර්ජනය පහව ගිය පසු, අපගේ කෝටිසෝල් සහ ඇඩ්රිනලින් මට්ටම සාමාන්ය තත්වයට පත්වේ.
🔹නමුත් දිගුකාලීන ආතතිය නිසා කෝටිසෝල් සහ ඇඩ්රිනලින් මට්ටම ඉහළ මට්ටමේ පවති
🔹 මෙය හෝමෝන අසමතුලිතතාවයක් ඇති කළ හැකි අතර අපගේ සෞඛ්යයට,ප්රබල බලපෑමක් ඇති කරණ අතර ලෙඩ රෝග වැලදිමේ හැකියාවත් පවතින ලෙඩ රෝග තව තවත් වර්දනය විමේ හැකියාවත් වැඩි වේ.
🔹අධික කෝටිසෝල් අධි රුධිර පීඩනය, මනසික වියාකුලතාවය බර වැඩිවීම සහ තවත් රෝග රැසකට හේතු වේ .
🔹 දිගුකාලීන ආතතිය ටෙස්ටොස්ටෙරෝන්, ඉස්ට්රොජන් සහ ප්රොජෙස්ටරෝන් ඇතුළු අනෙකුත් හෝමෝන වලට බාධා කළ හැකි අතර, මෙම ගැටළු තවදුරටත් උග්ර කරයි.
🔹ඉහළ කෝටිසෝල් මට්ටම් ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් මට්ටම අඩුවීමට හේතු විය හැක.ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් පිරිමින්ගේ මුලික ලිංගික හෝමෝනය වන අතර එය ,ලිංගික අප්රානිකත්වය වැනි ගැටලු රැසක් ඇති වේ.
🔹 කාන්තාවන්ටද එය ඇති අතර, එය ඊස්ට්රජන් හෝ ප්රොජෙස්ටරෝන් තරම්ම වැදගත් වේ.
🔹කාන්තාවන් තුළ, ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් මාංශ පේශි වර්ධනයට සහ පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වේ, ඇටමිදුළුවල රතු රුධිර සෛල නිෂ්පාදනය උත්තේජනය කරයි, කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම අඩු කර ගැනිමට සහාය වේ, බර පාලනය කිරීමට, වඩා හොඳ නින්දක් ඇති කිරීමට සදහා සහාය වේ.
🔹ටෙස්ටොස්ටෙරෝන් තරබාරුකම, මාංශ පේශි අහිමි වීම, සන්ධි වේදනාව, නින්ද නොයාම,අධිකකොලෙස්ටරෝල්,ඔස්ටියෝපොරෝසිස්, වඳභාවය ඇතුළු විවිධ ගැටළු වලට දායක විය හැක.
🔹අධික කෝටිසෝල් ඉස්ටජන් මට්ටම ද අඩු කරයි.
🔹 අඩු ඉස්ටජන් අක්රමවත් ඔසප් වීම, බර වැඩිවීම, රාත්රී දහඩිය, තෙහෙට්ටුව,අදික ලෙස තරහායාම සහ වෙනත් ගැටළු ඇති කළ හැකිය.
🔹කාන්තාවන්ගේ අඩු ප්රොජෙස්ටරෝන් අසාමාන්ය ගර්භාෂ ලේ ගැලීම, අක්රමවත් ඔසප් වීම, හිසරදය හෝ ඉරුවාරදය, මනසික වියාකුල විම අධික ලෙස තරහා යාම කාංසාව, මානසික අවපීඩනය, බර වැඩිවීම, ලිංගික ආශාවන් අඩුවීම, පියයුරු මුදු මොළොක් බව, ෆයිබ්රොයිඩ් සහ පිත්තාශයේ ගැටළු ඇති කළ හැකිය.
🔴නිදන්ගත ආතතිය බලපාන අනෙකුත් හෝමොන
🔹තයිරොයිඩ් හෝමෝන,
🔹Ghrelin සහ leptin, ආහාර රුචිය පාලනය කරන හෝමෝන, කුසගින්න වැඩි
කරයි
මෙලටොනින්, නොසන්සුන්තාවය සහ නින්ද නොයාම ඇති කරයි
ඉන්සියුලින්, දෙවන වර්ගයේ දියවැඩියාවට හේතු වේ
නිදන්ගත ආතතියේ වර්ග

චිත්තවේගීය ආතතිය (කෝපය, දුක හෝ කලකිරීම වැනි දුෂ්කර හැඟීම්)

පාරිසරික ආතතිය (ඔබ ජීවත් වන සහ වැඩ කරන ස්ථානය)

සබඳතා ආතතිය (ඔබ මිතුරන්, පවුලේ අය, සම-සේවකයින්, හවුල්කරුවන් , සමඟ සම්බන්ධ වන ආකාරය)
වැඩ ආතතිය (ඔබේ රැකියාවට අදාළ අභියෝග සහ පීඩනය ,)
නිදන්ගත ආතතිය මාංශ පේශි, ශ්වසන, හෘද වාහිනී, හෝමොන ,ආමාශ ආන්ත්‍රියක, ස්නායු සහ ප්‍රජනක පද්ධති ඇතුළුව ශරීරයේ සියලුම පද්ධති වලට බලපායි.
දිගු කාලින ආතතිය නිසා ඇතිවිය හැකි රෝග සහ රෝග ලක්ෂණ
තෙහෙට්ටුව
තරහා යාම
මානසික වියාකුලත්වයවය
අමතක විම
හිසරදය
ආමාශ ආන්ත්‍රයියික ගැටළු ගැස්ට්‍රයිටිස්, බඩේවෙදනාව
කොලෙස්ටරොල් වැඩි විම
පැහැදිලි කළ නොහැකි බර වැඩිවීම හෝ අඩු වීම
අක්‍රමවත් ඔසප් වීම
හිසකෙස් නැතිවීම හෝ සුදු වීම
අඩික ලෙස දහඩිය දැමිම
ලිංගික අප්‍රානිකාත්වය
බ්‍රොකන් හෘද සින්ඩ්‍රෝමය (ටකොට්සුබෝ සින්ඩ්‍රෝමය) ...
හෘද රොග ,හර්ට් ඇටැක් ...
අධි රුධිර පීඩනය. ...
දියවැඩියාව
නින්ද නොයාම. ...
මෙය ඔබේ නීරොගිභාවය තවත් දුර්වල කරයි
කාංසාව. මානසික අවපීඩනය. ..(ඩ්ප්ප්‍රෙශන්).
ශරිරයේ විවිඩ තැන්වල වේදනාව (හයිපර්ල්ජීසියා)
ස්වයං ප්‍රතිශක්තිකරණ රෝග,
ආතර්‍යිටිස්,,
ප්‍රතිශක්තිය අඩු වීම
මෙය නිතර විෂ බීජ ආශ්‍රිත රෝග වැලදිම
ආසාදන බෝවිම
තරබාරුකම
පශ්චාත් කම්පන ආතති ආබාධය
ශ්වසන ආසාදන
සමේ රෝහ
භින්නෝන්මාදය
🔰
කායික රෝග පිලිබද විශේෂඥ වෛද්ය
බන්දුල සත්කුමාර
A day in the life
 

මීදුම Published @ 2014 by Ipietoon