Showing posts with label ආගමික.. Show all posts
Showing posts with label ආගමික.. Show all posts

Tuesday, January 14, 2025

තෛපොංගල් .





ජනවාරි 14 තෛපොංගල් දිනයයි.

ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් ජාතික නිවාඩු දිනයක් ලෙස ප්‍රකාශිත  හිණ්දුන් විසින් සමරනු ලබන ආගමික උත්සවයකි.

මෙදින ඉන්දියාවේ ඇතැම් ප්‍රදේශවල වලට, එනම් ආන්දර් ප්‍රදේශවල, අස්සාම්, බෙන්ගාලය, බිහාර්, ගුජරාට්, හිමාචල් ප්‍රදේශ, කර්නටකා, කේරල , ඔරිසා, මහරාෂ්ත්රම, නේපාලය, පන්ජාබය, රාජස්තානය, තමිල්නඩු සහ උත්තර් ප්‍රදේශයන්ට පාරම්පරික නිවාඩු දිනයක් වේ.

අස්වැන්න නෙලීමේ උත්සවය"යන අරුත ඇති තෛපොංගල් උත්සවය ලොව පුරා වාසය කරන දමිළ ජනතව විසින් සෑම වසරකදීම සමරනු ලබයි. තෛපොංගල් උත්සවය ඉන්දියාවේ විවිධ ප්‍රාන්ත වල සමරනු ලබන 'මකර සන්ක්‍රාන්ති' සමග බැදීමක් පවතී. පොංගල් යන දමිළ වචනයේ අදහස වන්නේ "උතුරා යාම නොහොත් පිටාර ගැලීමයි". මැටි කළයක කිරි උතුරා යාමට සැලැස්වීම තම පවුලේ අනාගත සෞභාග්‍යයේ සළකුණක් ලෙස මොවුහු සලකති.

තෛපොංගල් උත්සවය තවත් නව වසරක් සඳහා සූර්යය භ්‍රමණයේ ආරම්භය සනිටුහන් කරයි. දමිළ, හින්දු භක්තිකයන් තම පළමු අස්වැන්න සුර්යයාට පුජා කිරීම සුර්ය මංගල දිනයේ දී කරනු ලැබේ.මෙම උත්සවය දමිළ ජනයා සදහා පමණක්ම වෙන්වුවක් නොවේ. මහා භාරතයේ සදහන් වන පරිදි එය මුලු ඉන්දියානු ජනතාවටම පොදු චාරිත්රෙයකි. භිෂ්මා තම මිනිස් ජීවිතය වතහැරීම සුර්යයා උතුරු දිසාවට හැරීමේ දී සිදු වු බවත්, එම සිදුවීම 'උත්තරායන' නමින් හදුන්වයි. ධර්ම ශාස්ත්‍රරවයන් සදහන් කරන පරිදි මකර සන්ක්‍රාන්තිය ජනවාරි 14 වනදා සිදුවන අතර කුම්භ හා අර්ධ කුම්භ මේලා මෙදින අවසන් වේ.

තෛපොංගල් උත්සවය මගින් තවත් අලුත් වසරක් සඳහා සූර්ය භ්රමනය ආරම්භවීම සනිටුහන් කරයි.

අස්වැන්න නෙ‍‍ලන අවස්තාවේ දී සමරනු ලබන මෙම උත්සවය සෞභාග්‍යය සහ ස්තූති කිරීම හා බැදී පවතී. මෙහිදී තම අස්වැන්න සරු වීමට උපකාර කළ වර්ශාව, සූර්යයා හා ගොවි සතුන්ට ස්තූති කරනු ලැබේ. 

අලුත් ඇදුමෙන් සැරසී සිටින අයුරු දැකගත හැකි අතර මෙය ගවයන් සතු ජනතාවට බෙහෙවින් වැදගත් උත්සවයක් වේ.

පොංගල් උත්සවය ඉන්දියාවේ තමිල්නාඩු වැසියන් හා ලෝවැසි සියළු දමිළ ජාතිකයින් විසින් සමරනු ලැබේ. දමිළ ජතිකයින් වෙසෙන වෙනත් රටවල්, එනම් ශ්‍රී ලංකාව , මැලේසියාව,මොරිෂස්, දකුණු අප්‍රිකාව, ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, කැනඩාව සහ සින්ගප්පූරුව යන රටවල් ද මෙම උත්සවය සමරනු ලබයි. 

 උත්සවය අවම වශයෙන් අවුරුදු 1000ක් පමණවත් ඉපැරණි අතර මෙම උත්සවය් අවුරුදු 2000කටත් ඉහත පටන් පැවත එන්නක් බව සමහරුන්ගේ විශ්වාසයයි. දමිළ ජනතාව පොංගල් උත්සවය හදුන්වනු ලබනුයේ 'තමිලර් තිරුනාල්' යනුවෙනි ('දමිළ ජනතාවගේ උත්සවය' යන තේරුමයි ). මෙම උත්සවයේ මුලාරම්භය සිදුවුයේ තමිල් නාඩුවේය. 'තායි පිරන්ඩල් වාලි පිරක්කුම්' -  මෙහි තේරුම වනුයේ "තායි මාසයේ උපත නව මහගු අවස්ථා සදහා මග පාදනු ඇත" යන්නයි. 

තෛපොංගල් උත්සවය යෙදෙන්නේ  ජනවාරි 12-15 දක්වා අතර කාලයේ දිනකය. මෙම වර්ෂයේ උත්සවය සදහා ජනවාරි 14 යෙදී තිබේ.(ග්රෙපගොරියන් කැලැන්ඩරයට අනුව ). තෛපොංගල් උත්සවය මාර්ඝාසි නම් වු දමිළ මාසයේ අවසාන දිනයේ සිට (දෙසැම්බර් - ජනවාරි ) දින සතරක් පුරාවට , තායි මාසයේ තුන්වැනි දිනය දක්වා (ජනවාරි - පෙබරවාරි ) සමරනු ලබයි.

උත්සවයේ පලමු දින, එනම් 'භෝඝි' ලෙස හදුන්වයි.

 මෙදින ජනතාව තමන් පාවිච්චි කරන ලද පැරනි වස්ත්‍ර හා රෙදිපිළි පිලිස්සීමෙන් පැරනි වසරේ අවසානය සනිටුහන් කිරීමත් සමගින්ම නව තායි වසර පිලිගැනීම ද සමරනු ලබයි. ~පොංගල් යනුවෙන් හැදින්වෙන දෙවන දින මෙම සැමරුමේ ප්‍රධාන දිනා වන අතර මෙදින වැටෙනුයේ "තායි" නම් වු දෙමළ මාසයේ පළමු වන දිනේදීය (ජනවාරි 14- 15). සර්කාරෙයි හෝ වීටු පොංගල් යනුවෙන්ද හදුන්වන ලබන මෙදින සමරනු ලබනුයේ අලුත් මුට්ටියක බත්, හකුරු හා නැවුම් එළකිරි උතුරා පිසගැනීමෙනි. මෙලෙස පිසගත් ආහාරය පසුව දුඹුරු සීනි, කජු හා වියලි මිදි යොදා ගනිමින් අලංකාර කර ගනු ලැබේ.~පොංගල් යන නාමය ලැබී ඇත්තේ ඉහත සදහන් කරන ලද උතුරා යාමේ චාරිත්රය මුල් කොටගෙන. මෙම බත් මිශ්රබණය උතුරා භාජනයෙන් පිටතට හැලී යාමේදී චාරිත්රරයක් වශයෙන් දමිළ ජනතාව "පොංගාලෝ පොංගාල්" යනුවෙන් ශබ්දව කෑගසමින්, "සන්ගු" යන සංගීත භාන්ඩයද වාදනය කරනු ලබයි. මේ චරිත්රංය අනුගමනය කිරීමෙන් බලාපොරොත්තු වනුයේ නව වසර සෞභාග්ය මත් වසරක් බවට පත් කර ගැනීමයි.

පසුව මෙලෙස පිසගත් බත් මිශ්‍රණයේ පලමු කොටස හිරු උදාවත් සමගම ස්වභාවධර්මයාට පුදනු ලැබේ. මෙම පිදීමෙන් ඔවුන් තමන්ට මෙතෙක් ලබා දුන් සෞභාග්යුයට හිරුට හා ස්වභාවධර්මයාට තුති පුදන අතර ඉතිරි කොටස නිවැසියන් සමග බෙදාගනු ලැබේ. තවද මෙම දිනයේ දී නෑගම් යෑම හා එකිනෙකා සමග සුබ පැතුම් හුවමාරු කර ගැනීම ද දැකිය හැක. විශේෂයෙන් මෙම උත්සව කාලයේ දී නොයෙකුත් වර්ගයේ ආහාර හා රස කැවිලි වර්ග සාදන අතර වඩේ, මුරුක්කු, පායාස්ම් වැනි ආහාර විශේෂ තැනක් ගනී.

තුන්වැනි දිනය, එනම් මාට්ටු පොංගල් යනුවෙන් හදුන්වන මෙදින විශේෂයෙන් වෙන්වී ඇත්තේ ගවයන්ට තුති පිදීම සදහාය. ගවයන් ගොවිතැනේ දී ගොවියන්ට ලබා දෙන මහගු සේවය අගය කිරීම මෙහි පරමර්ථය වේ. මෙදින ගවයන් අලංකාර ලෙස මල් මාලා, තීන්ත හා සීනු යොදා ගනිමින් සරසන අතර සමහරු රත්රරන් හා තඹ කොපු යොදා ගනිමින්ගවයන්ගේ අං සැරසීමද කරනු ලබයි. මේ දිනයේදී ගවයන්ට නිදහසේ සැරිසැරීමට ඉඩ ලබාදෙන අතර විශේෂ ආහාර හා රස කැවිලි වර්ගද දෙනු ලැබේ. අතැම් ප්‍රදේශ වල විශේෂයෙන් ගම්බදව "ජල්ලිකාට්ටු" හෙවත් මී හරකුන් හීලෑ කිරීමේ තරග මෙම දිනයේ විශේෂ තැනක් ගනී.

අවසාන දිනයේදී, කානුම් පොංගල් ලෙස හදුන්වන මෙදින (කානුම් යනු 'නැරඹීමට' යන අර්ථය ඇතිව ) ජනතාව තම නෑදෑ හිතමිතුරන් බැලීමට යාම සිදුවේ. නාගරික ප්‍රදේශවල මෙම දිනයේදී ජනතාව තම පවුලේ සාමාජිකයින් සමග මුහුදු වෙරලට සහ සතුටු උද්‍යාන වලට යමින් පොංගල් උත්සවය සැමරීම දැකිය හැක. මෙම කාලයේදී "කෝළම්" ලෙස හැදින්වෙන විශේෂ සැරසිලි යොදා ගනිමින් ගෙමිදුල් අලංකාර ලෙස සැරසීමද දැකිය හැක. අස්වැන්න නෙළා ගැනීමට කළ උපකාරයට තම නෑදෑ හිතමිතුරන්ට ස්තූති කිරීමද මෙදිනට වෙන්වී ඇත. මුල් කාලයේදී මෙම උත්සවය ගොවි ජනයාට පමණක් සීමා වුවද අද මෙය ජාති, ආගම්, කුළ භේද වලින් තොරව සියලුම දමිළ ජනයාගේ ජාතික උත්සවයක් බවට පත්ව ඇත. මෙම උත්සවය ගම්බද ප්ර දෙශ වලද නාගරිකව මෙන්ම සුප්රසිද්ධ උත්සවයකි.

පොංගල් උත්සවය දින 3-4ක් පුරා දිවෙන අතර, මෙම දිනයන් ජතික නිවාඩු දිනයන් ලෙසද රජය විසින් ප්‍රකාශ කර ඇත. 

තෛපොංගල් උත්සවය තමිල්නාඩුවේ සමරන උත්සව අතරින් අතිවිශේෂ ස්ථානයක් ගනී.

  • විකිපීඩියා.




A day in the life

Monday, January 13, 2025

දුරුතු පෝය .




බෞද්ධ ඉතිහාසයේ සිදු වූ වැදගත්ම සිදුවීම් සිදු වී ඇත්තේ පොහොය දිනයන් මුල් කොට ගෙනය.  එම නිසා පොහොය දිනය බෞද්ධයන්ට බෙහෙවින් වැදගත් වේ. අපට පමණක් නොව ලොව සිටින සියලුම බෞද්ධයන්ට පොහොය දිනය අතිශයින්ම වැදගත්ය.

දුරුතු පොහොය (ජනවාරි පොහොය) වර්ෂයේ මුල්ම මාසය මෙන්ම ලංකාවාසී අපට ඉතාමත් වැදගත්ම පොහොයක් වන්නේ බුදුන් වහන්සේ ලංකාවට පළමු වරට වැඩියේ දුරුතු පොහොය දිනයේ වන නිසාය. මහියංගණයෙහි පිහිටි “මහානාග” නම් උයනේ යක්ෂ සහ නාග ගෝත්‍රිකයන් දෙපිරිසක් අතර අරගලයක් හට ගෙන තිබිණි.

බුදුන් වහන්සේ එහි වැඩම කොට ඔවුන් ඇමතීමට උත්සාහ දැරුව ද තමන්ගේ පරිසරයට පැමිණි අමුත්තා කරදරයක් යයි සිතූ යක්ෂයෝ අවි අමෝරා ගෙන බුදුන් වහන්සේට එරෙහිව නැඟී සිටියහ. යක්ෂයින් දමනයට නම් ඔවුන් බියට පත් කර සිටිය යුතු බව සිතූ බුදුන් වහන්සේ වර්ෂාව, අකුණු සහ මහා මේඝයක් ඇති කර යක්ෂයින් බිය වද්දවා පසුව ඔවුන්ගේ බිය පහ කළ අතර පසුව යක්ෂයෝ ගිරි දිවයිනට පලා ගියහ. එහි පැමිණ සිටි සුමන (සමන්) නම් දෙවියන් පූජාවට සුදුසු දෙයක් ඉල්ලා සිටි විට බුදු හිමියන් කෙස් මිටක් දී ඇති අතර සුමන දෙවියන් විසින් බුදුරජුන් වැඩ සිටි ස්ථානයෙහිම එම කේශ ධාතු තැන්පත් කොට අඩි 10ක් උස ස්තූපයක් කර වූ අතර මියුගුණ හෙවත් මහියංගණ චෛත්‍ය එම ස්තූපයයි.

කැලණි පෙරහර පැවැත්වෙන්නේ දුරුතු මාසයේදීය.




දුරුතු පොහොය දින සිදු වූ අනෙකුත් වැදගත් සිදුවීම්...

බුදුන් වහන්සේ මහා ප්‍රඥාව ලෝක සත්ත්වයා හට දේශනා කිරීමේ මුල් පියවර තබන ලද්දේ ද දුරුතු පොහෝ දිනකදීය. ඒ උරුවෙල දනව්වට වැඩම කොට අහංකාර තුන්බෑ ජටිලයන් වූ උරුවෙල කාශ්‍යප, නදී කාශ්‍යප, ගයා කාශ්‍යප ඇතුළු දහසක් පමණ දෙනාට සදහම් මාර්ගය පහදා දෙමිනි.

තමා විසින් දහම් දේශනා කොට අරහත් භාවයට පත් තුන් බෑ ජටිල තෙරුන් සහ ඔවුන්ගේ පිරිවර සමඟ මගධය වෙත වැඩම කළ බුදුරජාණන් වහන්සේ බිම්බිසාර රජුට දහම් දෙසා රජු සහ ඒ නුවර වැසියන් තෙරුවන් සරණ ගිය බෞද්ධයන් බවට පත් කළේ ද දුරුතු මාසයේදීය.

බිම්බිසාර රජු විසින් බුදුන් ඇතුළු මහ සඟරුවනට වේළුවනාරාමය පූජා කළේ ද මෙම පොහොය දිනයේය.
දොළොස් පොහොයේ සමාරම්භක පොහොය වන්නේ දුරුතු පොහොයයි. මේ පොහොය ඉතාම වැදගත් වන්නේ සියලු පොහොයන්ට වස්තු විෂය වන පරිසරය සැකසීම අනුවය.

වසරක් ගෙවී තවත් වසරක් උදා වන මේ මොහොතේ පසුගිය වසරේ ලත් අත්දැකීම් සම්බන්ධව අවලෝකනය කොට නව වසරට ඒ අත්දැකීම් කොතරම් දුරට බලපාන්නේ ද යන්න සම්බන්ධව මෙනෙහි කළ යුතු හොඳම කඩඉමකි.

එමෙන්ම දුරුතු පොහොය වඩාත් වැදගත් වන්නේ අප සම්මා සම්බුදු තිලෝගුරු බුදු පියාණන් වහන්සේ දුකේ වෙළී - පැටලී සිටින සියලු සත්ත්වයා එම විමුක්ති මාර්ගයෙන් ගලවා ගැනීමට ප්‍රථම පියවර තබන ලද්දේ ද දුරුතු පෝයදාය.

බුදු බව ලබා නව මසකින් පසු උරුවෙල් දනව් පියසෙහි තුන්බෑ ජටිල‍යන් වන උරුවෙල කාශ්‍යප නදී කාශ්‍යප, ගයා කාශ්‍යප ප්‍රධාන කොටගත් දහසක් පමණ සව්වන් සදහම් මාර්ගයට යොමු කරවන ලද්දේ දුරුතු පෝදා බැවිනි.

මහියංගණයට වැඩම කොට යක්ෂ ගෝත්‍රිකයන්ට දහම් දෙසා විමුක්ති මාර්ගය හෙළි කිරීම ද මේ පොහෝ දා සිදු වූ තවත් වැදගත් සිදුවීමකි.

බුදුරජුන්ගේ කේශ ධාතු නිදන් කිරීම මත දෙවියකු විසින් ඉදි කරන ලද ප්‍රථම දාගැබ වන්නේත් මහියංගණ දාගැබයි.

දුරුතු පෝදා අපට ලැබුණු අති උත්තම දායාදයකි. අප රටට වැඩම කළ බුදුරදුන් නිසා අපේ සමා‍ජයේ පෙර නොවූ විරූ පෙරළියක් උදා විය.

මානව සමාජය විවිධ ආකල්පවල එල්බ ගෙන සිටි හෙයින් නිසි මාර්ගය නැත්නම් විමුක්ති මාර්ගය කුමක්ද යන්න සොයා ගැනීමට නොහැකිව මංමුළා වූ පිරිසක් බවට පත්ව සිටියහ.

මිනිසා ගස්වලට වන්දනය කළේය. තවත් පිරිසක් ගල්වලට වැඳුම් පිදුම් කළහ. ඇතැමෙක් හිරුට වන්දනය කළහ. තවත් සමහරෙක් සඳුට වැඳුම් පිදුම් කළහ. සමහරු අනංගයාට වැඳුම් පිදුම් කළහ. අනංගයා යනු ආදරයට අධිපතියාය. ආදරයට අධිපති අනංගයාට වැඳුම් පිදුම් කළ හොත් තමන්ට විමුක්ති මාර්ගය ලැබේ යැයි සිතූහ.

සමහරු නාගයා සංකේතයක් කොට ගෙන වන්දනය කළහ. රාගයෙන් කෙරෙන්නේ තමන්ගේ ඇලීම් - ගැලීම් තවත් පෝෂණය කිරීමකි. ඇලීම් ප්‍රහීණ කළ යුතුව තිබියදී තවදුරටත් එහි එල්බ ගන්නේ නම් සිදු වන්නේ සසරේ දිගුවීම පමණි. අපට අවශ්‍ය වන්නේ සංසාරය කෙටි කර ගැනීමය. නාගයාට වන්දනය කිරීමෙන් හැඟී යන්නේ එය කෙටි කර ගැනීම නොව තව තවත් එයට එල්බ ගැනීමකි. නාග වන්දනය එදා කොතරම් ජනප්‍රිය වීද යත් රජවරුන්ගේ නමේ අගට නාග යන පදය යෙදෙන්නට පුරුදු වූහ.

චෞරනාග, මහානාග, වීරනාග, ඉල නාග ආදී නම් එයට හොඳම නිදසුන්ය.

මෙවන් පරිසරයක සිටි ජනකායට බුදුවරුන් ලක්දිවට වැඩම කළ එම අඳුරු වලාකුළු පටලයෙන් නැති නම් භව කඩතුරාවෙන් වැසුණු ජනකාය යහමඟට ගන්නට දැරූ තැතද ඉතා ප්‍රශංසනීයයි.

ඉන් අනතුරුව උගත් පරපුරක් බිහි වී මහ කැලෑව එළිපෙහෙළි වී ගල් ලෙන්වලට වී සඟරුවන දහම් පොත් ලියන්නට පෙලඹුණේ ද මේ දුරුතු පුන් පොහෝදාය.

බුද්ධිමත් කැටයම් ශිල්පියා මේ මඟින් කළේත් බුදු මහිමය කියාපෑමය. අදත් එම කැටයම්වලින් ජීවමාන වන්නේ බුදු ගුණයි. බුද්ධ චරිතයයි. බුද්ධ ධර්මයයි. මේ දක්වා පැමිණි ගමන් මඟට ප්‍රවේශයක් වූයේ දුරුතු පොහොයයි.



A day in the life

Saturday, January 11, 2025

ගැටඹේ බෝධිය .





මහනුවර සිට කොළඹට විහිදෙන ප්රධාන මාර්ගයේ 64 කණුව අසල ඉතා ප්රකට ගැටඹේ රාජෝපවනාරාමයේ පඬුරු දමන බෝධිය පාර අද්දර පිහිටා ඇත. මේ බෝධිය පිළිබඳ රසවත් කතා පුවතක් මෙහි දැක්වෙයි. මහනුවර සිට ගැටඹේ බෝධිය තෙක් දුර කිලෝමීටර පහක් පමණ වෙයි. මේ බෝධිය මහනුවර නිර්මාණය වූ කරත්ත සීපදවල වර්ණනා වනුයේ එදා සිය ගණනක් වූ කෝපි කොළඹට රැගෙන ගිය ගැල් රෑට නවාතැන් ගත් තිප්පලක් වශයෙනි. මේ බෝධිය සිට කිලෝ මීටර් භාගයක් පමණ දුරින් පේරාදෙණිය පොලිසිය අසලින් ඇතුළට ගිය විට එදා තුන් සිංහලයේ ම පයින් ගමන් බිමන් ගිය අය නැවැතී විවේක ගෙන සීතල දිය නා ගිමන් හළ ප්රකට මධ්යස්ථානයක් වූ හාල් මැහි කඳුර නම් හන්තාන කන්දෙන් පොළව යටින් මතු වී බුබුළු දමමින් උඩට ආ සීතල ජල උල්පත විය. පියා හා අමනාප ව කොත්මලේට පලාගිය ගැමුණු කුමරු දිවා ආහාරය ගෙන විවේක ගත්තේ ද හාල් මැහි කඳුරේදී ය. 1947 ගංවතුරෙන් මුළු ප්රදේශය ම වර්ෂා ජලයෙන් යට වෙද්දී ගැටඹේ බෝධිය අවට බිම ගංවතුරට යට නොවී ඉතිරි වීම සමඟ ගැටඹේ බෝධියේ හාස්කම් පැතිරී යාමට විය. වර්තමාන දියුණුවට අඩිතාලම වැටුණේ මේ හාස්කම සමඟ ය.
පේරාදෙණිය රාජෝපවනාරාම පඬුරු දමන බෝධිය පිළිබඳ රසවත් කතා පුවත දැන් විමසා බලමු. උඩරට දෙවන රාජසිංහ රජු (1636 / 1687) රජ කරන විට දිගූද මේලෝ කැස්ට්රෝ නමැති පෘතුගීසි සෙන්පතියා යටතේ පෘතුගීසි වරු උඩරට විශාල යුද හමුදාවක් රැගෙන විත් වට කළහ.
පරංගි හමුදාව කඳවුරු බැඳගත්තේ මහවැලි ගඟ අද්දර ගැටඹේ තොට අසලයි. පෘතුගීසීන් උඩරටට ඇතුළුවන විට මහනුවර අත හැර කඳුකරයට පළා ගිය රජු ටිකෙන් ටික නගරයට ළංවෙමින් ගරිල්ලා ක්රමයට සතුරා වටලන්නට විය. දැඩි වර්ෂාව සමඟ මහවැලි ගඟ උතුරා යාමට විය. ගැටඹේ බෝධිය අසල මෑතක් වනතුරු ගඟ හරහට ස්වභාවික ගල් බැම්මක් සේ විහිදී ගිය හරස් ගල්තලාවක් විය. ඉන් ගඟේ ජලය ගලායාම සිදුවූයේ ඉතා සෙමිනි. එය ගඟේ ස්වාභාවික බාධකයක් විය.
වර්ෂාව සමඟ ම රෝගාබාධ මතු වන්නට විය. පෘතුගීසීන්ගේ යුද කඳවුරේ ගබඩා කර තිබූ වෙඩි බෙහෙත් සියල්ල වර්ෂාවට තෙමී තෙත බරිත විය. පසුදා උදෑසන හිරු රැස් වැටෙන විට තෙමුණු වෙඩි බෙහෙත් ගෝනි බිම එළා සුදු වැලි ඇති ගංඉවුරේ දමා වේලන්නට විය. ගැටඹේ තොට යාව පිහිටි ගන්නෝරු කන්ද හෙවත් දිවි දොස් කන්ද එදා උඩවත්ත කැලේ - හන්තාන – බහිරව කන්ද සමඟ එක ම කැළෑ යායක් ලෙස පැතිර තිබූ දැවැන්ත කැළෑවක් විය. දිවි දොස් කන්ද මුදුනට නැඟගත් සිංහල සෙනෙවියෝ ගැටඹේ ගංඉවුරේ පෘතුගීසීන් තෙත් වූ වෙඩි බෙහෙත් ගෝනි මත එලා වේලනු දුටුවාහ. මේ බව ඊයක බැඳි රහස් තල්පතක් මඟින් රජු වෙත දැනුම් දී ඇත. රාජ නියෝගය වූයේ ඒ වෙඩි බෙහෙත් විනාශ කිරීමයි. දිවි දොස් කන්ද මුදුනේ සිට ඊතලවල බැඳි ගිණි ඇවිල වූ කරුංකා ගෙඩි බැඳ වෙඩි බෙහෙත් වෙත දුනුවලින් ඊතල කීපයක් එක්වර ම පතිත විය. වේලමින් තිබූ වෙඩි බෙහෙත් මහ හඬ නඟා පුපුරා එක ම ගිණි ජාලාවක් බවට පත් විය. ඒ සමඟ ම සැඟවී සිටි සිංහලයෝ තුවක්කු හෙලි දුනු ඊ කඩු රැගෙන පරංගීන් වෙත කඩා පැන්නාහ. අඩ හෝරාවක් ම පැවැති ගන්නෝරු සටනින් පරංගි හමුදාව සමූල ඝාතනය වූ අතර පරංගි ලෙයින් ගැටඹේ තොටේ සුදු වැල්ල රතුපාට විය. මාරාන්තික කඩු පහර කෑ දිගූද මේලෝ කැස්ට්රෝ තම පුතා දෙවන රාජසිංහ රජුට බාර දී අවසන් හුස්ම හෙලුවේය.
1638 ගන්නෝරු සටනින් ලැබූ ජය දෙවන රාජසිංහ රජුගේ රාජ සභාවේ සිටි කවීන් නවදෙනා මෙන්ම ප්රශස්ති හා හටන් කාව්ය කරුවන්ගේ ජය සමරු ප්රශස්ති කවිවලට වස්තු බීජ විය. ශ්රී නාමේ – පවන – රාජසිංහ රාජෝත්තමයා එවැනි ප්රශස්ති කාව්ය කීපයකි.
ගන්නෝරු සටනේ එය සිහිවීමට දෙවන රාජසිංහ රජු තම සහෝදර විජයපාල කුමරු ලවා ජය සමරු බෝධි අංකුර තුනක් සිටුවීය. ගැටඹේ රාජෝපවනාරාමයේ ඇති පඬුරු දමන බෝධිය එසේ රාජසිංහ රජුගේ නියමය පිට විජයපාල කුමරු 1638 රෝපණය කරවූවකි. එය දැනට අවුරුදු 375කට වඩා පැරැණිය. අතු පතර විහිදී ගිය දැවැන්ත ශාඛා පහක් පමණ එහි ඇත. බෝධි පූජාවලට මේ ස්ථානය නම ගිය ස්ථානයකි.
දෙවන ජය සමරු බෝධිය මීට මඳක් නුදුරින් මහනුවර ඇසළ පෙරහර දියකපන තොටුපල අසල පිහිටා ඇත. එය ගඟ අද්දර ම සරු පසක පිහිටි බැවින් මුලවට අඩි හතළිහක් පමණ යුතු හොඳින් ශාඛා පත්ර විහිදී ගිය වෘක්ෂයකි. ඇසළ පෙරහරේ දිය කපන දා මේ දිය කැපුම් බෝධිය අසල දහස් ගණනක් බැතිමත්හු මහ රෑ ගඟට පැන දිය කැපූ පසු නාති. මේ දිය කැපුම් බෝධියේ අතු හා පත්ර හරස් අතට විහිදීම විශේෂයකි. මේ අසළ අලුතින් දිය කැපුම් තොට රක්වංග විහාරය ඇරැඹී ඇත. මේ බිම්කඩ මහනුවර විෂ්ණු දේවාලයට අයිතිය.
තුන්වන ජය සමරු බෝධි අංකුරය එදා පේරාදෙණිය මල්වත්තේ සිටුවා ඇත. සරුවට වැඩී තිබූ මේ බෝධිය 1820 ඉංග්රීසින් පේරාදෙණි මල්වත්ත නැවත සකස් කිරීමේදී කපා දමා ඇත. ගැටඹේ බෝධිය දකින විට 1638 ගන්නෝරු සටන හා සිංහලයන් එහිදී ලැබූ අතිවිශිෂ්ට ජය එක්වර සිහියට නැඟෙයි.










A day in the life

Tuesday, December 17, 2024

මරිය මග්දලේනා'






'
මරිය මග්දලේනා ශුද්ධවූ බයිබලය තුළ තවත් කැපී පෙනුණු චරිතයක් විය. එහෙත් ශුද්ධවූ බයිබලයේ පවා ඇයගේ සම්පූර්ණ වතගොත සඳහන් වී තිබුණේ නැත.
ඊශ්රායලයේ, මග්දලා නුවර, ඇය උපත ලැබූ බවත්, තුර්කියේ සෙලන් නගරයේදී ඇය මියගිය බවත්, ඇයට බෙන්, හා ඩේවිස් යනුවෙන් සහෝදරයන් දෙදෙනෙක් සිටි බවත් ඇය ගැන කල ගවේශනයේදී සොයා ගත හැක. මග්දලා නුවර එකළ ප්රසිද්ධ වී තිබුණේ ධීවර කර්මාන්තය ටය. ඇය ගේ පියා සයිරස් නම් තැනැත්තෙක් වූ අතර,මවගේ නම එයුචරින් විය. ඔවුන් වත් පොහොසත් කම් වලින් සැපිරූ ධනවත් පවුලක් විය.
මරියා ට මග්දලේනා කියා නමක් තිබුණේ නැත. ඇය මග්දලා නුවර වෙසෙන නිසා එකී නගරයේ නම ඇයගේ නමට කෙළවරින් එකතු වී මරිය මග්දලේනා කියා බෞතීස්ම වී ඇත .
වත් පොහොසත් කම් ඇති පවුලක ස්ත්රියක් අනාචාරයේ හැසිරීමට ප්රධනතම හේතුව වුයේ, රාගාධීක බව පාලනය කිරීමට ඇති අකමැත්තය. එයට ඇයගේ අසාමාන්ය වූ සුරූපි බවත්, හැඩ කාර සිරුරත් හේතු විය. ඇත්තෙන්ම මරිය මග්දලේනා වෛශ්යාවක් වූයේ නැත. ඇය තම අනාචරයෙන් මුදල් ඉපයූවේ නැත. ඇය උපතින්ම ධනවත් තරුණියක් නිසා, ඇය ජීවිතය සෙල්ලමකට ගෙන, ඇති තරම් විනෝද විය. ඇයට ප්රිය මනාප මිනිසුන් සමඟ යහන් ගත විය. එහී ගානක් මිම්මක් නැත. මේ හෙයින් නගර වාසින් ඇයව සැලකූයේ පව්කාර ස්ත්රියක් ලෙසටය.
ඇය ශුද්ධවූ බයිබලයේ කැපී පෙනෙන චරිතයක් වනුයේ ඇයට ක්රිස්තුස් වහන්සේ මුණ ගැසුණු පසුව ය. ඇයගේ සීමා රහිත නොමනා හැසිරීම තව දුරටත් ඉවසා ගත නොහැකි වු නගර වාසින් ඇයට ගල් ගසා මරා දැමීම සඳහා ඇය පසු පස එළවා එන නිසා ඇය දිව ගොස් නැවතුනේ ක්රිස්තුස් වහන්සේ ගේ පා මුලය.
ක්රිස්තුස් වහන්සේ එම සිදුවීම තේරුම් ගෙන, ඇය පසු පස දිව ආ නගර වාසින් ට කීවේ, පළමු ගල ඇයට ගැසිය යුත්තේ කිසිදු වරදක් නොකෙරූ අයෙක් කියාය. ඇය පසු පස ගල් අතේ තබාගෙන දිව ආ නගර වාසින් අතර, ඇය සමඟ යහන් ගත වූවන්ද සිටියහ. ක්රිස්තුස් වහන්සේ, නිවැරදි කරුට මුල් ගල ගැසීමට කිව් පසු, ඔවුන් සියල්ලම ගල් බිම දමා ආපසු හැරී ගියහ.
එතැන් පටන් ඇය ක්රිස්තුස් වහන්සේ ගැන පැහැදී, එතුමන් පැහැදිලි කරන ධර්මය අවබෝධ කර ගෙන , එතුමන්ගේ අනුගාමිකයෙක් ලෙස එතුමා පසු පස ගියාය.
මරිය මග්දලේනා වැනි අනුරාගීක ස්ත්රියක් ,එවකට තාරුණ්යයේ පසුවන ක්රිස්තුස් වැනි කෙනෙක් වෙනුවෙන් තමා එතෙක් ගෙන ගිය පව්කාර ජීවිතය අත්හැර එතුමා පසු පස යෑම ගැන කෝණ කීපයකින් බැලිය හැක. ඇය සත්ය වශයෙන්ම තම ජීවිතය ගැන කළ කිරුනාද, නොඑසේ නම් තරුණ ක්රිස්තුස් ලඟ ගැවසීමට ප්රිය වුනාද ,එසේත් නැති නම්, ක්රිස්තුස් විසින් තමන්ගෙ ජිවිතය රැක දුන් නිසා, ඊට කෘතඥතාවය පළ කිරීම නිසා එතුමා සමඟ සිටියාද කියා කො⁣තැනකවත් සඳහන් නොවීය. මරියා මග්දලේනා ද, තම ජීවිතයේ සිදු වූ කිසිදු සිදුවීමක් කුමන අයුරකින් හෝ සඳහන් කර තිබුණේ නැත. එහෙයින්, මේ සිදුවීම තුළ වූ විවිධ පැති කඩ, එකල, ඒවා ලේඛන ගත කළ අයගේ උපකල්පනයන් යැයි සිතිය හැක.
තරුණ වියේ පසුවූ ක්රිස්තුස් වහන්සේ ත්, අතීශයින්ම රූමත් අනුරාගීක ස්ත්රියක් වූ මරිය මග්දලේනා අතර, අනුගාමීත්වය ට වඩා එහායින් ගිය සබඳ කමක් තිබූ බවක් ඇතැම් ලේඛනයන් හී සඳහන් වී තිබුණි. ක්රිස්තුස් වහන්සේ වූවද මෙලොවට පැමිණියේ මනුෂ්යයෙකු ලෙසය. එහෙයින් තාරුණ්යයේ පසුවූ ක්රිස්තුස් තුල මනුෂ්ය හැඟීම්, දැනීම්, ඇති නොවෙනවා නොව. මෙය තහවරු කිරීම වස් බයිබලයේ කිසිදු තැනක සඳහන් නොවුනද, ඉන් පිට ලියූ විකල්ප ලේඛනයන් හී, ක්රිස්තුස් හා මරිය මග්දලේනා ගැන ලියවුණේ ඔවුනත⁣රේ ගැඹුරු සබඳතාවයක් ඇතිවූ බවක්ය. ඇතැම් තැන්වල මරිය මග්දලේනා ක්රිස්තුස් වහන්සේගේ බිරිඳ ලෙස ද හුවා දක්වා තිබුණි. නමුත් ඒවා සනාථ කිරීමට නිවැරදී කරුණු ඉදිරිපත් කර තිබුණේ නැත.
ක්රිස්තුස් වහන්සේ ගැන නිර්මාණය වූ දැවැන්ත සිනමා කෘති තුළින් ද, ක්රිස්තුස් හා මරිය මග්දලේනා ගේ සමීප සම්බන්ධය ගැන ⁣නොපෙන්නුවද, එක් දහස් නමසිය හැත්තෑ දශකය තුළ ඇමරිකානු තරුණ නිර්මාණ ශිල්පින් පිරිසක් විසින් නිපදවූ සංගීතමය රොක් ඔපේරා චිත්රපටයක් වූ 'ජීසස් ක්රයිස්ට් සුපර් ස්ටාර්' චිත්රපටයේ නම් ක්රිස්තුස් වහන්සේ හා මරිය මග්දලේනා අතර සමීප සබඳ කමක් තිබූ බවක් මෙන්ම ඔවුන් එකට ජීවත් වූ බවක් පෙන්වා තිබුණි.
මරිය මග්දලේනා ක්රිස්තුස් වහන්සේ හා එක්වීමෙන් එතුමන් හා අපෝස්තුළු වරුන් එක්ව පිහිටුවා ගත් ශුද්ධවූ සභාව, සඳහා ආර්ථීක හා මුල්යමය සහයෝගය දීමට මරිය මග්දලේනාට හැකි වී තිබුණි. බයිබලයේ සඳහන් වී ඇති පරිදි ක්රිස්තුස් වහන්සේ හා එක්වුනු අපෝස්තුළු වරුන්, එසේ එක්වූයේ තමන් කරමින් සිටි රැකියාවන් අත් හැර දමාය. වරක් දෙවරක් ක්රිස්තුස් වහන්සේ තම ප්රාතිහාර්ය තුළින් කෑම දුන්නද, එසේ දිගටම එය සිදුවූයේ නැත. එහෙයින් ඔවුනොවුන්ගේ මූලික අවශ්යතාවය න් ඉෂ්ඨ කරගැන්මට මුදල් අවශ්යය විය. ජෝශප් වැනි වඩුවෙකුගේ පුත්රයෙකු වූ ක්රිස්තුස් ටත් ඒ හැටි මුදලක් තිබුණේ නැත. තම ජීවිකාව සඳහා ක්රිස්තුස් වහන්සේ වෘත්තිය ක් කළ බවක් ශුද්ධවූ බයිබලයේ සඳහන් වෙන්නේ නැත. විටින් විට තම පියා වූ ජෝශප් ගෙ වඩු මඩුවේ ඔහුට අත් උදව් දුන් බව සඳහන් වූවද, ක්රිස්තුස් වහන්සේ අත යහමින් මුදල් ගැවසුණු බවක් නොපෙනුනි. එසේ මුදල් ගැවසෙන්නට ක්රමයක්ද නොතිබුණු. මරිය මග්දලේනා ක්රිස්තුස් වහන්සේටත්, එතුමන් හරහා එතුමන්ගේ ගෝලයන්ටත් මුදල් මය උපකාර කළ බවක් සපත වන්නෙ මෙතැනදී ය.
ක්රිස්තුස් වහන්සේ ගේ මව් තුමිය සමඟ දැඩි සම්බන්ධ තාවයක් මරිය මග්දලේනා ඇති කර ගෙන තිබුණි. එතුමිය ඇයට සලකා ඇත්තේ තම ලේලිය ලෙස යැයි ඇතැම් ලේඛන වල සනිටහන් වී තිබුණි. එහී සත්යතාවය කොතෙක්දයත් නොදනී මුත්, මරිය මග්දලේනා බොහෝ අවස්ථාවල සිටියේ මරිය තුමිය සමඟ මය. ක්රිස්තුස් වහන්සේ කුරුසියේ මිය යන අවස්ථාවේ දීත් කුරුසිය පාමුල මරිය තුමිය සමඟ සිටියේ මරිය මග්දලේනාය. එතැන තවත් ස්ත්රියක් සිට ඇත. ශුද්ධවූ මාර්ක් ලියූ සුවිශේෂ යේ සඳහන් වන්නෙ ඒ ස්ත්රිය සැලෝමි බවය.
ක්රිස්තුස් වහන්සේ කුරුසියේ මිය ගිය බවටත්,එතුමාගේ නිසල සිරුර ගල්ලෙනක තැන්පත් කර ගල්ලෙන් දොර විශාල ගලකින් ආවරණය කෙරු බවට, ඇසින් දුටු ප්රබලම සාක්ෂිය වූයේ මරිය මග්දලේනාය. සාමාන්යයෙන් කුරුසියේ ඇණ ගසන බොහෝ වැරදි කරුවන් කුරුසියේ සිටිද්දීම උකුස්සන් විසින් කා දමනු ලැබේ. ⁣නොඑසේ නම් කුරුසියේ දීම මිය ගිය පසු එය බිමට බා ගත් සැනින් එතනට එන දඩ බල්ලන්ට එකී මිනී ආහාරයක් වනු ඇත. ක්රිස්තුස් වහන්සේගේ නිසල සිරුරට එවන් කිසිඳු දෙයක් සිදු නොවූ බව මරිය මග්දලේනා සාක්ෂි වූ බවක් ද ශු මාර්ක් විසින් ලියා තිබුණි.
එලෙසම දින තුනකට පසු ක්රිස්තුස් වහන්සේ මළවුන්ගෙන් උත්ථාන වී, ගල්දොර හරස් කර, තිබූ ගල ඉවත් කර, ගල්ලෙනෙන් නික්ම ගොස් ඇති බවක්ද, සපත කරනුයේද මරිය මග්දලේනා ය. ඒ, ඇය තුන්වන දිනයේ ක්රිස්තුස් වහන්සේ සිටිනවාදැයි කියා එතුමා තැන්පත් කෙරූ ගල්ලෙනට පැමිණ පසුවය.
ක්රිස්තුස් වහන්සේ මළවුන්ගෙන් උත්ථාන වූ පසු දින හතලිහක පමණ කාලයක් අජීවීව, හා සජීවීව අපෝස්තුළු වරුන් විටින් විට සම්බන්ධ විය. එතුමා මරිය මග්දලේනා හමුවේ ද කීප විටක් පෙනී සිට ඇත. එලෙසම එතුමාගේ අහස් නැගීම ද, මරිය මග්දලේනා විසින් තම සියැසින් දුටු බව සඳහන් වී ඇත. මේ කරුණු සෘජුවම ශුද්ධවූ මාර්ක්, ශුද්ධවූ ලූක් හෝ ශුද්ධවූ මතායෙස් ගේ සුවිශේෂයන් හී සඳහන් නොවූව ද, තිදෙනාගේම ලේඛන වල මෙයට සමාන සිදුවීම් වෙනත් කෝණ වලින් ලියා තිබුණි.
ක්රිස්තුස් වහන්සේ ගේ අහස් නැගීමෙන් පසු මරිය මග්දලේනා දිගටම මරිය තුමිය සමඟ සිටියාය. ඒ අතරේදී ද ඇය ක්රිස්තුස් වහන්සේ ගේ පණිවිඩය පේදුරු සමඟ එකතු වී ජනතාව අතරට රැගෙන ගියාය.
පසු කලෙක ඇය පේදුරු සමඟ එකට ජීවත් වූ බවක්ද ඇතැම් ලේඛන වල ඉඟි දී තිබුණි. කෙසේ වෙතත්, ඇය අවසන් කාලයේදී වාසය කර ඇත්තේ තුර්කියේ සෙලන් නගරයේය. ඒ කා සමඟ ද කියා සඳහන් වී නැත. නමුත් ඇය මිය ගොස් ඇත්තේ සෙලන් නගරයේදී මය.
1946 දී මැක්සිකොවේ 'මරිය මග්දලේනා' නමින් ඇයගේ පුරාවෘත්තිය ගැන චිත්රපටයක් නිර්මාණය කළ අතර, 1954 දී ආජන්ටිනා සිනමා කරුවන්ද, එම නමින්ම චිත්රපටය ක් නිපදවිය. 'මේරි මග්දලේනා' නම් තවත් චිත්රපටයක්ද, ඇමරිකානු වන් ගේ අතින් 2018 දී නිර්මාණය වූ අතර, ඇමරිකාවේම 2019 දී මරිය මග්දලේනාගේ කථාව ඇතුලත් රුපවාහිනි කථා මාලාවක් නිපදවිය. ඒ හැම නිර්මාණයන් තුළ, ඇයගේ කථාව එකී අධ්යක්ෂක වරුන් ගේ දෘෂ්ටියන්ට අනුව නිර්මාණය වූ අතර, ඒවා එකිනෙකට පරස්පර විය. ඒවා තුළින් ඇයගේ සැබෑ තතු හෙළිවූවාදැයි නම් සැක සහිතය.
පසු කලෙක කතෝලික සභාවට වුවද ප්රශ්නයක් වී තිබුණේ පව්කාර ස්ත්රියක් ව සිටි මරිය මග්දලේනා ව ශුද්ධවන්ත ස්ත්රියක් කරන්නේ කෙසේද කියාය.
-ශෝන් මැක්ස්මස් දිසානායක-
day in the life

Saturday, December 14, 2024

යමු අපි සිරිපාදේ .





බ්‍රිතාන්‍ය පාලකයන් විසින් 20 වැනි සියවසේ මැද භාගයේදී සිරි පා කඳු මුදුන හා ඒ ආශ්‍රිත වනාන්තරය අභය භූමියක්‌ බවට ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. ලෝක උරුමයක් බවට ප්‍රකාශයට පත් ඇති ශ්‍රි පාදස්‌ථානය මාස හයක පමණ නිද්‍රාවෙන් පසුව අද සිට යලිත් ජනාකීර්න බවට පත්ව අවදිවන්නේය. වෙසක් මස පුන් පොහොයෙන් අවසන්වු ශ්‍රි පාද වන්දනාව යලිත් ඇරඹෙන්නේ උදුවප් පොහායෙනි. 2024 වසරේ උදුවප් පෙහොය යෙදී ඇත්තේ දහහතර වෙනිදාය. අද පැල්මඩුල්ල ගල්පොත්තාවෙල කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජමහා විහාරයේ තැන්පත්ව පවතින සුමන සමන් දේව ප්‍රතිමාව සහිත පුරා වස්තු ශ්‍රී පාදයට උත්සවශ්‍රීයෙන් වැඩමවාගෙන යාම සිදු කරනු ලබයි.

ADAMS PEEK ලෙස ඉංග්‍රීසින් හැදුන්වු ශ්‍රි පාද කන්ද මුස්‌ලිම් භක්‌තිකයෝ මහමද්තුමාගේ පා සලකුණ ඇකි ස්ථානය ලෙසටත් හින්දු ආගමිකයන් ශිව දෙවියන් ගේ පාද ලාංඡනය ඇති ස්ථානය ලෙසටත් ක්‍රිස්‌තියානි ආගමිකයෝද, ඔවුන්ගේ ආගමික නායකයකුගේ පා සලකුණක්‌ ඇති ස්ථානය ලෙසටත් සලකනු ලබන අතර බෞද්ධයන්වු අප බුදුරජානන් වහන්සේගේ ශ්‍රි පාද ලාංඡනය සමනල කදු මුදුනේ පිහිටා ඇති බව විශ්වාස කර පූජෝපාහාර දක්වනු ලැබේ.

පුරාතනයේ සිටම බෞද්ධ භික්‍ෂූන් වහන්සේලාගේ පාලනය යටතේ පවතින ශ්‍රි පාද ස්ථානය පසුගිය මාස කිහිපය තුල අවාරයේ වුවද දැඩි කතාබහට පත්වු මාතෘකාවක් විය. කිරිඇල්ලේ නැදුන් විහාරයට අයත්ව තිබු ශ්‍රි පාද අධිපතිත්වය එම විහාරාධිපති ස්වාමීන් වහන්සේගේ අපවත්වීම හේතුවෙන් වෙනත් අධිපති ස්වාමීන් වහන්සේගේ නමක් තෝරා ගැණිමට ඡන්දයක් පැවත්වීම මෙයට හේතු විය.
වර්ථමාන  අධිපතිත්‍වය පැල්මඩුල්ල රජ මහා විහාරයේ නායක ස්වාමීන් වහන්සේ පත්වීය.  
අපේ ඉතිහාසයෙහි සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථ හා වාර්තාවලින්ද ශ්‍රි පාදස්‌ථානය සම්බන්ධයෙන් අපට හමු වන තොරතුරු අප්‍රමාණය. සැළලිහිණි සන්දේශ කතුවරයාත් හංස සන්දේශ කතුවරයා ත් තම කාව්‍ය ග්‍රන්ථ වල ශ්‍රි පාදස්‌ථානය පීපිබද විස්‌තර ඇතුළත් කොට ඇත්තේ මෙසේය.

සුර රද සමන් සමගින් සුරගන එවර
පැහැනද මදාරා පරසතු මල් පතර
කැර පුද වදින රැදිමුනි සිරිපා තඹර
සකිසද පෙනේ සමනල ගල නැගනහිර
– සැළලිහිණි සන්දේශය

සමනොල මුහුල සිරිපද ඔබන මගුලට
නිකසල මහ සගන ගෙන වඩින මුනිදුට
පැහරදුල සුනිල් මැණිකෙන් කළ මග ලෙසට
මනදොල පිරෙයි ගග සිරි සර දුටු තොපට
-හංස සන්දේශ

පොලොන්නරු හා දඹදෙණි යුගයන්හි රජ කළ බොහෝ රජවරු ශ්‍රි පාදස්‌ථානය වැඳ පුදා ගැනීමට පැමිණ එහි දියුණුවට ගම් බිම් පවා පූජා කිරීමට ඉදිරිපත් වී ඇත. පොලොන්නරු රාජධානිය පිහිට වූ 1 වැනි විජයබාහු රජතුමා තම ජයග්‍රහණයෙන් පසු ශ්‍රි පාද වන්දනාවේ ගිය බව ඔහුගේ අඹගමුව ශිලා ලිපියෙහි සඳහන් වේ.
ශ්‍රි පාදස්‌ථානයට සංවර්ධනය සඳහා කටයුතු කළ රජුන් අතර මහා පරාක්‍රමබාහු, නිශ්ශංකමල්ල, කීර්ති ශ්‍රි රාජසිංහ යන රජවරුන්ගේ නම් චූල වංශයේ දැක්‌වේ. වට්‌ට ගාමිණී අභය, ශ්‍රී සංඝබෝධි, මිහිඳු, වික්‍රමබාහු යන රජවරුන් ද ශ්‍රි පාද වන්දනාවේ යෙදුණු බවද සඳහන් වේ.
භාතිය රජු දවස එක්‌තරා මල් උයනක්‌ මුර කරමින් සිටි අත් පා නැති කොටෙකු මල් කැඩීමට ආ සුරඟනන්ගේ ආධාරයෙන්, ශ්‍රි පාදස්‌ථානයට ගිය බවද එතැන් පටන් ශ්‍රි පාද වන්දනා, ජනයා අතර ප්‍රචලිත වූ බවද අපේ ජනප්‍රවාදයන් හි සඳහන් වේ.

ශ්‍රී පාද වන්දනාවේදි භාවිතාවන විශේෂිත පද කිහිපයක්ද වේ. වන්දනාවේ ගෙන යන අඩුම කුඩුම පොදිය කර තබාගෙන යන තරම් බරවුවත් හදුන්වන්නේ “සැහල්ලුව”යනුවෙනි. පලමුවරට වන්දනාවට එක්වන පිරිස “කෝඩු”වන අතර කිහිප වරක් වන්දනාවේ යෙදුන වැඩිහිටියෝ “දඩු කෝඩු ”වෙති.පුංචි එවුන් “කිරි කෝඩු” වෙති.
දශක දෙකකට තුනකට එහා සිරිපා වන්දනාව මෙත් සිතින් ගරු සරුව අනෙක් වන්දනා කරුවන්ගේද සිත සුව සදමින් කල යුතු වන්දනාවක් විය. ගමනේ මහන්සියත් දුෂ්කරබවත් නිවි පහන් වුයේ සිත් සනසන ලද්දේ මෙවැනි ගායනාවන් ගෙනි.

“බුද්ධං සරණේ සිරස දරාගෙන -ධම්මං සරණේ සිත පහදාගෙන
සංඝං සරණේ සිවුරු දරාගෙන-ඉඤ්ඤයි තුන් සරණේ අදහාගෙන”
සිරිපා වැද පුදා ආපසු බහින නඩයක් අතරමගදී හමුවන මලුව වෙත කරුණා කරන නන්නාදුන නඩයකට වුවද ආශිර්වාද කරණුයේ,“වදින්න යන මේ නඩේට -සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි” යනුවෙන් ඉතා බැතියෙන් යුතුවය.එවිට නිතැතින්ම “වැදලා බහින මේ නඩේට – බුද්ධං සරණේ සරණයි.” යනුවෙන් පිළිතුරු ආශිර්වාදයක් ද ලැබේ.

“වදින්න යන කිරි කෝඩුට – සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි
වැදලා බහින කිරි කෝඩුට – සමන් දෙවිදු කරුණාවයි”

කිරි කෝඩු යනුවෙන් හදුන්වන්නේ පළමුවෙනි වරට සිරිපා කරුණාකරන පුංචි දරුවෙකි.
නඩේ ගුරාගේ අවධානය වෙහෙස මහන්සිය නිමාගැණිම සදහා ලබා ගැණීමට “මෙන්න මෙතන තැනිතලාව – කෝපි බොන්න හොද වෙලාව”යනුවෙන් පණිවිඩයකි.



වේගයෙන් පිය ගැට පෙල නගින තරුන පිරිස් ගාටන වැඩිමහල්ලන්ගෙන් මග ඉඩ ඉල්ලන්නේ“දෙන්න අපට සන්හිදේ – දුන්න අයට පින් පිරේ” යනුවෙනි. අළුත විවාහවු යුවලකට හෝ තරුන යුවලකට කරන සුහද විහිළුවකට පිළිතුරු ලැබෙන්නේ “අපේ බුදුන් – අපි වැදගෙන- ගමට යන්න යනෝ – එන මත්තේදි කෝඩු සමග බුදු පුදයට එනෝ.”………. යනුවෙනි.

“අපේ බුදුන් – අපි වදින්න -පෙරලි පෙරලි -අපි වදින්න
සමන් දෙවිදු පිහිට වෙන්න-නළල තබා- අපි වදින්න
දොහෙතේ නගා -අපි වදින්න-දෙ‍දන නමා -අපි වදින්න
මලුත් පුදා- අපි වදින්න-තෙලුත් පුදා – අපි වදින්න

සුවද පුදා – අපි වදින්න-පහන් පුදා – අපි වදින්න…………….” . දුෂ්කරවු ගමන් මගේ පය ඉක්මන් කරන වේග රිද්මයේ පදමාලා සිරිපා ගමනේ විඩාව නිමා කරයි.



2015 වෙසක් පුන් පෝදිනෙන් සිරිපා සමය අවසන් වන්නට පෙර
…………. දී දි සාදු නාදේ – යමු අපි සිරිපාදේ.



මෙය බෙදාගන්න:
A day in the life

Sunday, December 08, 2024

පිරිතෙන් ලැබෙන අනුසස්.








පිරිත් දේශනාවන්ගෙන් ලැබෙන ප්රතිඵල පිළිබඳව විමසා බැලීමේ දී මිළින්ද ප්රශ්නය නම් කෘතියෙහි ඇතුළත් මිළින්ද රජතුමා හා නාගසේන හිමියන් අතර ඇතිවූ දෙබස ඉතා ප්රයෝජනවත් වේ. මිළින්ද රජතුමා නාගසේන හිමියන්ගෙන්,
අහසෙහි හෝ, සමුද්රයෙහි හෝ, පර්වතයක් තුළ හෝ මරණයෙන් ගැලවී සිටීමට ස්ථානයක් නොමැති බව බුදුරදුන් දේශනා කර ඇත. එහෙත් පිරිත් ධර්මය ශ්රවණය කිරීමෙන් පුද්ගලයාගේ ආයුෂ වැඩි වන්නේ හෝ රෝග සමනය වන්නේ යැයි ප්රකාශ කරන්නේ කුමක් නිසාදැයි ප්රශ්න කළේ ය.
ඒ වෙලාවේ දී නාගසේන හිමියන් උදාහරණයකින් පැහැදිලි කරන්නේ මහරජතුමනි, යම් සේ වියළී ගියා වූ තෙත සිඳී ගියා වූ ජීවිතේන්ද්රිය වැළකුනා වූ මළා වූ වෘක්ෂයකට කළ සියයකින් ජලය වත්කළත් තෙත බවක් හෝ පත්රවල අලුත් බවක් හෝ නොවන්නේ ය. එමෙන් ම පිරිත් කිරීමෙන් ද ඇතමෙකුට ප්රතිඵල අත්නොවන්නේ ය. රජතුමනි, මුළු පෘථිවියෙහි ම යම් ඖෂධ ,බෙහෙත් වර්ග ඇත් ද එම සියලුම බෙහෙත්වලින් ප්රතිකාර කළ ද, ඇතමෙකුගේ ජීවිත සුරැකෙන්නේ නැත.
මිළින්ද රජතුමා නාගසේන හිමියන්ට ප්රකාශ කරන්නේ ආයුෂ අවසන් කෙනාට පිරිත් කීමෙන් ජීවත් වීමේ අවස්ථාව වැඩි නොවන්නේ නම්, ආයුෂ ඇතිකෙනාට ජීවත්වීමට අවස්ථාව තවදුරටත් තිබෙන නිසා පිරිත් කීම ප්රයෝජන රහිත ක්රියාවක් බවයි. රජතුමනි, කිසියම් ගොවිතැනකින් අස්වනු නෙළා ගැනීමට නම් එම ගොවිතැනට සුදුසු අවස්ථාවෙහි දී ජලය ලබා දීම් ආදි කාර්යයන් ඉටු කළ යුතු ය. ගොවිතැනට සුදුසු අවස්ථාවේ දී ජලය ලබා නොදුන හොත් ගොවිතැන නිසරු වෙනවා පමණක් නොව වියළී විනාශයට ද පත් වේ. නමුත් ජලය ලබාදුනහොත් ගොවිතැන සරු තත්ත්වයට පත් වේ. එමෙන් ම ආයුෂ කොපමණ තිබුණත් යමෙකුට අවශ්‍ය
වෙලාවේ දී බෙහෙත් ප්රතිකාර කරන්නේ නැත්නම්, පිරිත් ධර්මයෙන් අවශ්ය ආශිර්වාදය ලබාදෙන්නේ නැත්නම් කායිකව හා මානසිකව සුවසේ යහපත්ව ජීවත් වීමට නොහැකි වේ. ඒ නිසා පිරිත් දේශනා කිරීම නිරර්ථක යැයි පැවසිය නොහැකි බවයි.
එක් රාක්ෂයෙක් සිටියේ ය. හේ මනා වූ රූපශ්රී ඇති තරුණ කුමාරිකාවක් අල්ලා ගෙන භාර්යාව කොට ගත්තේ ය. ඇය ආරක්ෂා කරමින් කරඬුවක ලා ගිල, කුසෙහි දමාගෙන ඇවිදින්නේ ය. ද. ඔහු ද විලට බැස නා ගොඩට පැමිණ කරඬුව ගිල බඩලා ගෙන දිවැස් ඇති තාපසයෙකුට ගොස් වැන්දේ ය. විල් තෙර දී කුමාරිකාව අහසින් යන විද්යාධරයකු දැක අත වනා ගෙන්වා ගෙන කරඬුවට වැඳ පිළි පෙරවාගෙන උන්හ. එකල රාක්ෂයාගේ මුඛයෙන් කරඬුව සමඟ කුසට ඇතුලු විය. ඔවුන් දුටු තාපසතුමා නුඹලා තුන්දෙනා කොහේ යන්නේ දැ යි විචාළේ ය. තාපසතුමා උන්මත්තකව දොඩවන්නේ යැයි දානව රාක්ෂයා සිතුවේ ය. නුඹ කුසෙහි කරඬුවක් ඇත. එම කරඬුවේ කාන්තාවක් හා විද්යාධරයෙකු වසන්නේ යැයි කීහ. නුඹේ ආරක්ෂාවට යමක් කර ගන්නැයි පැවසුවේ ය. විද්යාධරයා තමාගේ බඩ කඩුවෙන් කපතැයි බිය වූ යක්ෂයා කරඬුව වමනය කොට කරඬුවෙහි වායුෂ්යපුත්ර විද්යාධරයා හා තම බිරිඳ හා සිටිනු දුටුවේ ය. මරණ බයෙන් බියපත් වූ රාක්ෂයා ස්ත්රිය මිනිස් වාසයට යවා සැපසේ ජීවත් විය. මහරජ ඔබ විසින් මේ කතාව අසා ඇත්දැයි විචාළේ ය. අසා ඇතැයි විද්යාධර තෙමේ තමන් උගත් මන්ත්ර බලයෙන් ග්රහණයෙන් මිදුණේ ය. මෙසේ ඔහුට ග්රහණයෙන් මිදීමට අවස්ථාව සැලසුණේ ඔහු උගත් මන්ත්රයෙන් ලබාගත් සහය හේතුකොටගෙන ය. අනතුරුව මිළින්ද රජතුමා නාගසේන හිමියන්ගෙන් විමසන්නේ සියලු දෙනාටම පිරිතෙන් ආරක්ෂා වීමට පුළුවන්ද යනුවෙනි. නාගසේන හිමියන් උත්තර දෙන්නේ මහරජතුමනි, ඇතැම් කෙනෙක් ආරක්ෂා කරන්නේ ය. ඇතැම් කෙනෙක් ආරක්ෂා නොකරන්නේ ය. නැවත මිළින්ද රජතුමා විමසන්නේ සියල්ලන්ටම සාධාරණව පිරිතෙන් ආරක්ෂාව නොවන්නේ නේද යනුවෙනි. නාගසේන හිමියන් උත්තර දෙන්නේ මහරජතුමනි, භෝජනය සියලු දෙනාගේ ම ජීවිත ආරක්ෂා කරන්නේ ද යනුවෙනි. රජතුමා සමහර කෙනෙකුගේ ජීවිත ආරක්ෂා කරන බවත්, සමහර කෙනෙකුගේ ජීවිත ආරක්ෂා නොකරන බවත් පැවසී ය. නාගසේන හිමියන් රජතුමාගෙන් විමසන්නේ එසේ වන්නේ කුමක් නිසා ද යනුවෙනි. රජතුමා පිළිතුරු දෙන්නේ බොහෝ අනුභව කොට අජීර්ණව අතීසාරයෙන් පෙළෙන්නකුට ජීවිතය අහිමි වේ. එමෙන් ම බොහෝ කොට කෑමෙන්, භෝජනය ජීවිත නසන්නේය යනුවෙනි.
නාගසේන හිමියන් පවසන්නේ රජතුමනි, එමෙන් ම පිරිතෙන් ජීවිතය ආරක්ෂා කර ගත නොහැකි කාණ්ඩ තුනක් සිටී. එනම් නියත අකුසල කර්මයක් පල දීමට ඇති කෙනා, රාගාධි වූ ක්ලේශ්වරණයෙන් යුක්ත කෙනා සහ ආයුෂ ගෙවී අවසන් වූ මරණාසන්න පුද්ගලයා ය.
ඉහත දක්වා ඇති අයට පිරිතෙන් ආශිර්වාද ලැබිය නොහැකි ය.
පූජ්යපාද බුස්දුල්ලේ සිරිධම්ම හිමි.
A day in the life
 

මීදුම Published @ 2014 by Ipietoon