දවසම අප්සට් !.

ආවේ මෙන්න මේ දඩුමොනර යන්ත්‍රයෙන්.

පාන්දරින්ම  අපේ  ප්‍රාදේශිය ලේකම් කාර්යාලෙට ගියේ  පුංචි පහේ වැඩක් කර ගන්න. 

වෙනදා ප්‍රාදේශිය ලේකම් තුමාගේ වාහනය ගාල් කරන තැන  අද අමුතු වාහනයක්.

දඩු මොනර යන්ත්‍රයක් වගේ.

එක පාරටම හිතුනේ රාවනා රජ්ජුරුවෝ මොකක් හරි වැඩකට පාන්දරින් ඔෆීස් එකට එන්න ඇති කියලා. 
මිනිහාටත් අද වතුර පොදක් වත් නැතිව හවස් වෙනකම් මිස්ලා මැඩම්ලා මහත්තුරු ගාවා මේසේ ලග එටෙන්සන් ගහ ගෙන යටත් පහත්ව වේලෙන්න වෙයි කියලා  හිතා ගෙන , කාකසයත් දොර ගාවා නැති හින්දා ප්‍රාලේගේ කාර්යාල කාමරේට ඔළුව දැම්මා. 

ඔඩිට් එකක් !.

අම්මෝ ශක්‍ර දෙවියෝ පාන්දර ඇවිත් වැඩ චෙක් කරනවා !.අවුරුදු ගානක ඉදන්මේසේ උඩ  රාක්කයේ ගොඩ ගැහිච්ච වැඩ  !.

අද නම්  බඩුම තමයි. කියලා හිතට ආවම පොඩි ජොලියකුත්  ආවා.

අද  මගේ වැඩෙත්  ටක් ගාලා ඔෆීස් එකේ මහත්තුරු කරදුන්නා. දෙවියන්ගේ අනු හසින්ද කොහෙද ?. 
යන්තම් වැහිපොදෙත් එක්ක පාරට බැස්සා .

 කුඩේ ගෙනියන්න කවදත් පුරුද්දක් නැති මීදුම ගෙදර ගියාම නිදහසට කරුණු කාරනා කියන්න , කරුණු කාරනා එකතු කර කර කඩ පිලකට වෙලා වැස්ස තුරුල් වෙනකම් බලා ගෙන හිටියා. 
මෙන්න බොලේ !  අළුත් අදහසක් .

අළුත් අදහසක් !.

වැස්ස පෑව්වා දුවලා දුවලා ගිහින් ප්‍රයිවට් බස් එකකට නැග්ගා. වැස්ස නිසා සෙනග අඩුයි කියලා  වැස්සට බනින කොන්දොස්තර කොළුවාගේ කන්දොස්ක්‍රියාව බස් එකේ  ශබ්ද විකාශණයෙන් නැගෙන සුභාවිත ගීතය පරදවා ගෙන ඇහෙද්දී කවුළුවෙන් පාර දිහා බැළුවා. 
 මෙන්න සහෝදරයෝ හතර දෙනාම එකම වාහනේ !.
 කොන්දොස්තර කොළුවාට එකටත් තද වෙලා. !

සහෝදරයේ හතර දෙනෙක් !.

හෝල්ට් එකෙන් බස් එකෙන් බැහැලා  පෙති පෙති කපාපු පාන් බෑග් එකකුත් අරගෙන ඇවිද ගෙන යන කොට මෙන්න  ඩොක්ටර් ගාවට බෙහෙත් ගන්න යන අම්මයි  දරුවෝ දෙන්නයි !. ප්‍රයිවට් චැනල් සෙන්ටර් එකක් හොයනවා.

කාටද බෙහෙත් ගන්න යන්නේ !.

මේ තුන්දෙනා දැකලා තවත් මහත්තෙක්  කැමරාව මාන ගෙන 

පින්තූර ගන්නවා.

මම ඇස් දෙක පියා ගෙන ඔළුව තදින්ම ‍ හොලවලා බැළුවා මට අප්සට්ද ? කියලා

කලාවැවේ නිල් දියවර අපේ අම්මා - දිවුල්ගනේ.

ගමට කලින් හිරු  

මුළු තැන් ගෙට වඩනා

ඒ හිරු එළියේ  

නැන මල් පොඩි පිපුනා

ඒ මල් සුවදේ 

අද ලොවුතුරු සුව විදිනා

කලා වැවේ නිල් දියවර අපෙ අම්මා.

රෑ කරුවල අරගෙන 

දරුවන් එනතුරු 

සිත නෑ නිවන් දකින්නේ

රෑ කරුවල ඇවිදින් 

ඉකිබිද ඇඩුවත් 

හිත නෑ නිදි විද ගන්නේ 

හෙට අරුනට සැරසෙන  

තව දවසක් ගැන

 නින්දේ සිහින දකින්නේ 

මහමයාවනි, කවාදා දෝ ඔය නෙත් 

දරු සෙනෙහෙසින් මිදෙන්නේ

වෙල් එලි වල ඇවිදෙන 

දෙපා රිදෙන විට 

විහග ගීත බණ පද වේවා

බෝමළුවක ඇවිලෙන පහන් වැටක් සේ 

තුන් සිත නිවී සැදේවා

මතු උපදින සසරේ  විශාඛාව වී 

මෙත් මග නෙත් හමුවේවා

ඇත් රැජිණියනේ -  ඔබේ නැලවිලි ගීතය 

ලොවම නිවන කවියක් වේවා

ගමට කලින් හිරු  

මුළු තැන් ගෙට වඩනා

ඒ හිරු එළියේ  

නැන මල් පොඩි පිපුනා

ඒ මල් සුවදේ අද

ලොවුතුරු සුව විදිනා

කලා වැවේ නිල් දියවර අපෙ අම්මා.

ගායනය - කරුණාරත්න දිවුල්ගනේ

ගේය පද - සුනිල් දයානන්ද කෝණාර

Beautiful yacht.

Yes   you read it right, a whole amazing island built right on a beautiful yacht. Created   by  UK-based yacht design company Yacht Island Designs, bringing a whole island on to a yacht.

The design as you can see is inspired by tropical islands, with huts, a pool and to top of that, a whole volcano that is sure not to erupt. Since this is a yacht, it comes packed with special VIP rooms, arcades, gym, lounges, spas and even a helipad. The volcano adds a lot of beauty to the whole look of the yacht, it also happens to have water flowing out of it onto the pool creating this amazing river complementing the whole tropical look.

The back of the yacht has a retractable beach deck where structures float on the sea making the sea accessible to swim in and of course grant access to various water activities such as wake boarding and jet-skis. The whole concept is pure genius and the result looks even better.

Image from http://1.bp.blogspot.com/-Lbq-qcMekrs/TqLKHp9UlcI/AAAAAAA...

සේරුවාවිල රජ මහා විහාරය.

1921 වසරේ දී දඔගස්ආරේ සුමේධංකර මහා නා හිමියන් ඉතා දුෂ්කර ගමනක් ගෙවා මෙම පුද බිම සොයා පැමිණෙන විට චෛත්‍ය මහ වන ගහනක් මැද රූස්ස ගස් කොළන් වලට මැදිව පස් ගොඩැල්ලක් ලෙස තිබි ඇත. උන්වහන්සේගේ අප්‍රතිහත ධෛර්යයෙන් සහ බෞද්ධ දානපතියන්ගේ  සහයෙන් මෙම පස් ගොඩැල්ල මහා සෑයක් ලෙස පුණරුප්පත්තිය ලබන්නේ 1924 වසරේ දීය .  1930 සැප්තැම්බර් මාසයේ දී කොත් පැළඳවීමෙන් චෛත්‍ය කර්මාන්තය  සම්පූර්ණ වන්නේය.

1984 වසරේදී සුමේධංකර මහා නා හිමියන්ගේ අපවත් වීමෙන් පසුව මෙම ඓතිහාසික රජ මහා විහාරයේ වර්මාණ විහාරාධිපතිත්වයට පත්වන්නේ සේරුවිල සරණකිත්ති නාහිමියන් ය. කොටි ත්‍රස්තවාදය විසින්  යලිත් අඳුරු කාලයක් උදා කර දී තනිවන්නට ඉඩ හැර තිබු සමය නිමා කර අද යලිත් පිබිදෙන සේරුවාවිල රජ මහා විහාරය  නැගණහිර සංචාරය යෙදෙන කොයි කාගේත් වන්දනාවට පත්වන පුදබිමකි.

ත්‍රිකුණාමලයේ සිට සේරුවාවිල පුද බිමට වන්දනාමාන කිරීම සඳහා යන්නේ නම් මුහුද හරහා මෙන්ම ගොඩබිම මතින් ද ගමන් කළ හැකි මාර්ග කිහිපයකි

• Ø  මින් එක් මගකින්  ත්‍රිකුණාමලයේ සිට බෝට්ටුවෙන් කි.මී. 14 1/2 ක් පමණ දුරක් පමණ මුතූර් දක්වා ගමන් කර එතැන් සිට තවත් කි.මී. 16 ක් පමණ ගමන් කර සේරුවාවිල රජ මහා විහාරයට ලගාවිය හැක..
• Ø  තවත්  මගක් වන්නේ ත්‍රිකුණාමලයේ සිට කින්නියාතොට, උප්පුආරුතොට හරහා පැමිණෙන විට කි.මී. 15 කට ආසන්න දුරක් ගෙවීමෙන් මෙම පුද බිමට ළඟාවිය හැකි ය.
• Ø  කන්තලේ සිට සේරුවාවිල  දක්වා වැටී ඇති මාර්ගයේ දී කි.මීටර් 90 ක පමණ දුරක් ගෙවා සේරුවාවිල පුද බිම වෙත පැමිණිය හැකි ය.

මාගම රාජ පරපුර ආරක්‍ෂා කරගෙන සිටි බව කියන සර්වඥයන් වහන්සේගේ ලලාට ධාතුව සහ තපස්සු බල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන්ට බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමාන කාලයේ ලබා දුන් කේස ධාතූන් ගෙන් කොටසක් ද නිධන් කර සෑදූ මහා සෑය මංගල මහා සෑය වශයෙන් වහරණු ලබන අතර මීට වසර දෙදහස් දෙසීය ගණනකට පෙර මෙම ස්තූපය සඟසතු කර පූජා කර ඇත්තේ චුල්ල පිණ්ඩපාතික හා තිස්ස විහාරයේ සාගල නම් භික්‍ෂූන් වහන්සේගේ උපදෙස් පරිදි බව ද ධාතුවංශයේ සඳහන් වෙයි.

එදා ලංකාවේ පළාත් බෙදීම් අනුව, රුහුණු බෞද්ධ රාජ්‍යයේ කෙළවර පිහිටි මෙම පුදබිමෙහි කාවන්තිස්ස රජතුමා විසින් තුන් යොදුනක් මානයේ ගම් බිම් පුදා මෙම පූජනීය පුදබිමෙහි මතු දියුණුවට වැඩ සැලසූ බවත් වංශකතාවන්හි සඳහන් වෙයි.

අන්තර්ජාල සැරිසර

කොහොමද පුහුණුව ?.

බෝට්ටු පදින වැඩිහිටියෝ

මීදුමගේ සේරුවාවිල මතකයක්.

 දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමංගල හිමියන්

අරුගම්බේ සිට පිටත්වු අපි ඊලගට පැමිණියේ ඓතිහාසික පසුබිමකට  උරුමකම් කියනු ලබන සේරුවාවිල රජ මහා විහාරයටයි. මේ පුදබිමට පැම්ණි මීදුමට  තම පාසල් දිවියේ සිදුවු සිද්ධියක අතීත රූප රාමු රැසක්  යලිත් මැවෙන්නට පටන් ගත්තේය..

මින් දශක හතරකට පමණ පෙර  කුඩා පාසල් මිතුරු නඩයක් සමග මීදුම  දඹුල්ල , සීගිරිය . අනුරාධපුරය  පොලොන්නරුව සහ ත්‍රිකුණාමලය සංචාරයක යෙදි සිටියාය. උසස් පෙල විභාගය අවසන් කර “බ්‍රේන් රෙස්ට්’ කරන ගැටවර තාලයේ සංචාරයක්වු මේ සංචාරයට යොදා ගත්තේ මෙකල තරමට දියුණු නොවු දුම්රිය සහ බස්රිය වැනි පොදු ප්‍රාවහන  සේවාවන්ය.

උසස් පෙල විභාගය අවසන් වු වහාම රාජකාරියක් ලැබී  ගල්ගමුවේ වාරි ව්‍යාපෘතියක සේවය කල සගයෙක්ගේ රාජකාරි නවාතැන හැර  මේ කිසිම ස්ථානයක අපිට නිශ්චිත නවාතැනක් නොවීය. මේ  ගමනේ දින  අටක්  පමණ පන්සලක් හෝ විශ්‍රාම ශාලාවක් තාවකාලික නවාතැන බවට පත් කර ගත් අපි එකල මෙම  ගමන  සිහිපත් කලේ අප කල වීර චාරිකාවක් ලෙසටය.

ගමන් සගයෙකු පොලොන්නරුව ගල්විහාරයේදී සිදු කල  අව ක්‍රියාවක් සේරුවාවිල විහාරයේ රාත්‍රිය ගත කරන විට  ප්‍රතිවිපාක  දුන්නේය . මෙය අප සැමටම  ත්‍රාසවත් අත්දැකීමක් උරුම කර දුන් සිද්ධියක් විය.  පසුකලක මේ සගයා උසස් අධ්‍යාපනය හමාර කර ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට බැදී  ඉහල මට්ටමේ වෘත්තියධරයෙකුව විශ්‍රාම ගියත් කලාතුරකින් හෝ  අපි හමුවු විට අදත් කතාබහට එක් වන මේ චාරිකාවේ අත්දැකීම් සමග අපි අතීතයට පියමන් කිරීම සාමාන්‍ය සිද්ධිටක්ව ඇත.  

අපි  මේ ගමනේ එක් දිනක සැලසුම ලෙස ත්‍රිකුණාමලයට ගොස් එදිනම  සේරුවාවිල රජ මහා විහාරය බලා යාමටත් එහි නවාතැන් ගැණිමට  තීරණය කරගෙන සිටියාය. ත්‍රීකුණාමලයේ සිට බෝට්ටුවෙන් කි.මී. 14 1/2 ක් පමණ දුරක් ගෙවා මුතුර් බලා ගොස් මුතුර් සිට බස් රියෙන් තවත් කි.මී. 16 ක් ගෙවම්න්  සේරුවාවිල රජ මහා විහාරය දක්වා යාම එකල අපට තිබු පහසුම ගමන් මග විය.

 අපි මේ සැලසුමට අනුගතව පෙරදින  නවාතැනවු පොලොන්නරුවෙන් හිමිදිරි පාන්දර පලමු බස්රියෙන්  පිටත්ව,                        පෙර දින තැනින් තැන ඇවිද එකතු කර ගත් අත්දැකීම් සමාලෝචනය කරමින් රස විදමින් ත්‍රිකුණාමලය බලා ගමන් ගත්තාය. 
ත්‍රිකුණාමලයේ සිට මුතුර් දක්වා ‍මගී බෝට්ටුවේ ගමන අපට නුහුරු ත්‍රාසජනක අත්දැකීමක් විය. මුතුර්හිදී යලිත් ගොඩ බිමට පා තැබු පසු බෝට්ටුව පැද්දෙන වාරයක් පාසා ගෙදර බුදුන්ගේ සිට සියළු දෙවි දේවාතවන්ගේත්  බුදු හිමියන්ගේත් සරන පතමින් යදින ලද බව අපි  එකිනෙකා පිලිගත්තාය.

මුතුර් සිට පිටක්වු අවසන්  බස්රියෙන්    බිම් කරුවල වැටෙන පැයේ අපට සේරුවාවිල රජ මහා විහාරයට ලගා වීමට හැකිවිය. එවකට විහාරයේ වැඩම කර සිටි දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමංගල හිමියන් වැද පිලිසරණක් පැතු කල නවාතැන පිණිස බණ ශාලාවත් අදුර මකන්නට පහණකුත් අනෙකුත් පහසුකම් සලසා ගන්නට උපදෙසුත් ලබා දීමට උන්වහන්සේ ත්‍යාගිශීලිවිය.

අප ඇගපත දොවා ගෙන රාත්‍රී  කුසගින්න නිවා ගන්නා අටියෙන් ආහාර සපයා ගන්නට ගත් උත්සහායේදී  අසල කුඩා වෙළද සැලකින් මිලට ගත්  රෝස්පාන් ප්‍රමාණයෙන් සෑහීමට පත් නොවී ඥාණ කතා නම් බණිස් විශේෂයකින් ඉතිරි අඩ සතපා තේ කෝප්පයකින් බඩ පුරවා ගැණිමටත් අපට වෙලද ද්‍රව්‍ය අලවි කල මුදළාලි අවසන් ගනුදෙනුව කරමින් වෙළද සැල හිස් කර ගත් අන්දම  පිලිබදව රස කතා ගොඩනගා ගණිමන්  නින්ද සොයන්ට සැරසුනා පමණි.

අපේ නඩේ සිටි ආනන්දට තද බල ලෙස එක්වරම උණ ගෙන ඇත. අපි හය දෙනෙකුට අල්ලා මෙල්ල කර තැණිමට නොහැකි ශක්තියක් ඔහුට ලැබී ඇත. අපි ගසා බසා ගෙන නැගී සිටින සගයා “ අනේ ආනන්ද හාමුදුරුවනේ මට සමාවෙන්න, මම හිතලා කරපු වැරද්දක් නෙමෙයි. ඔබ වහන්සේට මතු ආත්මයක  බුදු බව අත්වෙන්න ඕනී.  මට සමාවන්න ආනන්ද හාමුදුරුවනේ “  යනුවෙන් මහා හඩින් අඩා වැලපෙමින් ආනන්ද හාමුදුරුවන් ගෙන් සමාව අයදිමින් මහා පෙරළි කාරයෙකු බවට පත්ව ඇත.

කිසිවක් කර කියා ගත නොහැකිව අසරණවු අපි ඔහුත් අපහසුවෙන් මෙල්ල කරගෙන දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමංගල හිමියන් පාමුල වැද වැටී පිලිසරණ පැතිය. අප අස්වැසූ උන්වහන්සේ පිරිත් සජ්ජායනා කරමින්  පෙවු පිරිත් පැන් බිදෙන් මෙහොතින් ආනන්ද යලිත් යථා තත්වයට පත්විය. අප සේවා මුර ක්‍රමයට නිදිවරමින් පසුදාට  පහන් කර උදෑසන තතු විමසීය.

ආනන්ද පොලොන්නරුවේ ගල් විහාරයේ ආනන්ද හිමියන්ගේ පිලිරුවට හමුදා පන්නයේ අචාරයක් කර

 ‘ඔබත් ආනන්ද - මමත් ආනන්ද එහෙනම් මට යන්න අවසර “

කියා ආනන්ද හිමි ගෙන් සමුගෙන තිබු බව හෙලි වීමෙන් අප සියල්ලෝම ගමනේ කෙළවරක් වෙන තෙක්  කට පරිස්සම් කර ගත යුතුයැයි අතිරේක සම්මුතියකට එලඹීමට තිරණය කර ගත්තාය.

ඊලග වියමන මෙවර සේරුවාවිල රජ මහා විහාරයේ දී දුටු දේ උදෙසා සදහා වෙන් කරන්නට බලාපෙරොත්තුව අදට මීදුම සමු ගන්නේය.

අරුගම්බේ

අරුගම්බේ සර්ෆින් ක්‍රීඩාවට සුදුසු රල පෙල

මුහුදු මහා විහාරයෙන් පිටත්වු මීදුම මින් වසර කිහිපයකට පෙර සටන් විරාම කාලයේ පැමිනෙන්නට අදිටන් කර සිටියත් එකල පැමිනෙන්ට නොහැකිවු  අරුගම්බේ වෙරලට පැමිණියෙමු .
සැඩ හිරු රැස් හකුලා ගනිමින් හිරු බටහිර වෙරළට ආසන්න කොට සිටිනා සෙයකි. කරුණාලාගේ පිල්ලෙයාන් ප්‍රභාකරන් සමාගමේ තිස්වසරක සාපයෙන් මිදී අරුගම්බේ වෙරළත් අවට පරිසරයත් කරුණාලාගේ පිල්ලෙයාන්ගේත් පියවි දෑස ඉදිරි පිට  යලිත් නැවුම් පිබීදීමකට පත්ව ඇති බවකි. පැරණි හෝටල් පිලිසකර වෙමින් පවතී. අළුතින් හෝටල් ඉදිවේ. සංවර්ධන කටයුතු ශීඝ්‍රයෙන් සිදු කිරීම හේතුවෙන් වර්තමානය වන විට ඒ ප්‍රදේශවලට අවශ්‍ය මහා මාර්ග, ජල විදුලිය, සන්නිවේදන හා තොරතුරු තාක්ෂණය ඇතුළු යටිතල පහසුකම්  බැංකු, මූල්‍ය සේවා, රෝහල්, පාසල් ඇතුළු පොදු පහසුකම් සේවාවන්ද වැඩිදියුණු වී තිබේ.

කිලෝමීටර් 3ක් හතරක් එක දිගට අඩි ගණනාවක් උසට නැගෙන රැළි හත අටක් මුහුදු වෙරළට රැගෙන එන අරුගම්බේ වෙරළ තීරය ලෝකයේ සර්ෆිං ක්‍රීඩාව සඳහා යෝග්‍යතම මුහුදු තීර දහය අතරින් ප්‍රථම ස්ථානයට හදුනා ගැණිමත් සමඟම අරුගම්බේ ප්‍රදේශය විදේශිකයන්ගේ අවධානයට පාත්‍ර  වන්නට පටන් ගෙන තිබේ.

මේ සංචාරයේ කාල සටහන විසින් මඟුල් මහා විහාරය, ඔකඳ දේවාලය, පානම් පත්තුව, කුඩුම්බිගල ආරණ්‍ය සේනාසනය, පොතුවිල් කලපුව, සහ කුමන අභය භූමිය මීදුමට යා ගත නොහැකිවු ස්ථානයන් අතරට එක්වෙයි. 

සේරුවාවිල රජ මහා විහාරයට යාමට සංවිධායක වරුන්ගේ මීලග  සැලසුම නිසා  මීදුමට යලිත් බසය තුල හිරවෙන්නට සිදුවිනි.

අපේ කට්ටිය හා මිතුරුවු සර්ෆිං ක්‍රීඩාව සදහා වෙරළට පැමිණි  විදේශික කණ්ඩායමක් 

පොතුවිල් මුහුදු මහා විහාරය.

 

නැගණහිර පලාතේ පොතුවිල් ප්‍රාදේශිය ලේකම් කොට්ඨාශයේ පොතුවිල් මුහුදු තීරය මායිම් කර ගෙන වැල්ල ආසන්නයේම පොතුවිල් මුහුදු මහා විහාරය පිහිටා තිබේ . පොතුවිල් නගරයේ සිට ආරුගම්බොක්ක දෙසට කිලෝමීටරයක් පමණ දුර පැමිණ වමට හැරී කුඩා පාර දිගේ ගමන් කිරීමෙන් මෙම පූජනීය ස්ථානයට පැමිණිය හැකි ය.
මේ පුද බිමේ ඉතිහාසය දුටුගැමුණු රාජ්‍ය යුගයෙන් ඇරඹේ.
අතීත කතාව ඇරඹෙන්නේ එකල සුනාමි තත්වයක් ඇතිව මුහුද ගොඩ ගැළු අවස්ථාවේ දෙවියන් කෝපව එසේ සිදුවු යයි මතයක් ඇතිවීම නිසා දේව කෝපය පහ කරගැණිමට විහාර මහා දේවිය නැවක් සකස් කර එයට නන්වා මුහුදේ පා කිරීමෙන් දෙවියන්ට කැප කිරීමෙනි. මුහුදට බිලිවන්නට ගිය විහාර මහා දේවිය කිරින්දට පාවී ආවත් ගොඩ බසින්ට සුදුසු මුහුදු තීරයක් නොවු හෙයින් යලි මුහුදට පාවී ගිය ඇය සහිත නැව යලි වෙරළ තීරයට පාවී ඇවිත් ඇත්තේ පොතුවිල් ප්‍රදේශයේ අරුගම්බොක්කට (අරුගම්බේ ) යයි කියවේ.

පසු කලක ඇය ගොඩ බට ස්ථානයේ ඉදිවු පුන්‍ය භුමිය මුහුදු මහා විහාරය බවට පත්වී ඇත. මේ විහාරස්ථානයේ නටබුන් අතර සෙල් ලිපියක් මෙන්ම බුදු පිළිම වහන්සේ නමක් ඉදිරියේ සිටින කාන්තා සහ පිරිමි පිළිම යුවලක් ගලින් නෙලා ස්ථාපනය කර ඇත. මෙම ගිහි යුවල කාවන්තිස්ස රජු සහ විහාර මහා දේවිය යයි සැලකේ.1964 වසරේ පුරා විද්‍යා භුමියක් ලෙසට ප්‍රකාශිත මෙම විහාර භුමියට අයත් භුමි භාගය අක්කර සිය ගණනක් විය හැකි වුවත් අද නම් ඉතා කුඩා ශුමි භාගයකි. මෙවැනි විහාර භූමි මංකොල්ලයක් මීදුම කන්දරොඩෙයි විහාරය (යාපනය ) සහ කූරගල (බලන්ගොඩ) දී දැක ඇත්තෙමි.මුහුදු මහා විහාරයේ නටබුන් වෙරලෙන් ඔබ්බට මුහුද තුලත් ඇති බව මීදුම කියවා ඇත.මේ තොරතුරු තහවුරු කර ගැණිමට මුලාශ්‍රයන් නැතිවුවත් ප්‍රතිචාර තුලින් අදහස් පල වෙනු ඇතැයි මීදුම බලාපොරොත්තුවේ.

පුංචි වීරයෝ

යුදගනා වෙහෙරට.

මීදුම චාරිකා සටහන  ලියන්න පටන් ගත්තේ ගමනේ  
මැද ඉදන් . ඒ ගිරිහඩු සෑය සිත්බැදගත් නිසා. අපේ ගමන් මග කොළඹ - බෙරගල -වැල්ලවාය - මොණරාගල- සියඹලාන්ඩුව - හරහා අම්පාර එදින නවාතැනවු දීඝවාපී විහාරයට . ඒ 4 මාර්ගයෙන්  අපි අම්පාරට හැරී ගියා.  ඒ 4 මාර්ගය කෙළවර වන්නේ මඩකලපුවෙන්.

අපේ පළමු විවේකය දියළුම ඇල්ල ලගදී.

දියළුම ඇල්ල මේ ගමන් මගේ කොස්ලන්ද පහුකරන විට හමුවෙනවා.


 මේ දිනවල ඇති තද නියගය දියළුම ඇල්ලටත් බලපාලා.  
ඇල්ල සිනිදු සේලයක් වගේ ඇද හැලෙනවා.

අපි වැල්ලවායෙන් වම් පැත්තට ඇති මග තෝරා ගෙන යනවා බුත්තල නගරයට කි.මි 05 කට පෙර හමුවන යුදගනාව රජ මහා විහාරයට. 

මේ සටහන් යුදගනා රජමහා විහාරයේ වෙබ් අඩවියෙනි.


යුදගනා වෙහෙර ක්‍රි.පු 161 දක්වා දිව යන ඓතිහාසික නවාතැන්පලක්. දුවුගැමුණු රජතුමන් උතුරේ ඇතිවු යුද්ධය සදහා මාගම සිට යන අතරමග පලමු නවාතැන්පල ලෙස මෙම ප්‍රදේශය තෝරා ගත් බවයි සදහන් වෙන්නේ. මෙතැන නතරව සේනා සංවිධාණය කල බවත් සදහන් වෙනවා.

මහානාග රජතුමන් මාගම රාජ්‍ය පිහිටුවීම හා මෙහි ඇති චුලාංගණි විහාර සංකීර්ණය ඉදිකරන ලදි. ඒ අනුව දාගැබ, බෝධිඝරය, විහාරය, සීමාව ශාලාව භික්ෂුන් වහන්සේලා වැඩසිටි කුටි ආදියෙන් පැහැදිලි වන්නේ චූලංගණිය පංචා විහාරයකට සමාන කළ හැක.

චෛත්‍ය රාජයාණන් වහන්සේ ලක්දිව විශාලතම දාගැබ් වලින් එකකි. 
එහි වටප්‍රමාණය අඩි 1038 කි.

තවමත් ප්‍රතිසංස්කරණය කරණ දාගැබකි. 
කිර්ති ශ්‍රි නිශ්ශංක මල්ල රජු විසින් පිහිටුවන ලද සෙල්ලිපියක් මෙහි ආරක්ෂිතව පවති.


මීදුම නිරීක්‍ෂණය කල දෙයක් වුයේ  තවමත් යුදගනා රජමහා විහාරයේ සංරක්‍ෂණ කටයුතු ආරම්භ නොවී අතපසු වෙමින් තිබෙන බවයි. “දැයට කිරුළ” වැඩ සටහන බුත්තල තිබියදී මේ ඓතිහාසික උරුමයට පිවිසෙන මග පමනක් පිලිසකර වු බව දුටුවෙමි.  චෛත්‍ය අවට භූමියේ සංරක්‍ෂණ කටයුතු ආරම්භ කල බවට සදහන් පුවරු දෙකකි. එකක් සංස්කෘතික අමතිවරයෙකව සිටි හුරුල්ලේ මහතගේය.අනෙක වැල්ලවාය ගැන අවධාණය  යොමු කර ගුවන් තොවුපලක්ද ඉදිකිරීමට සැරසුන  අග්‍රාමාත්‍ය රණිල් වික්‍රසිංහ මහතාගේය.

කවමත් මේ ආණ්ඩුව සංරක්‍ෂණ කටයුතු අරඹා පුවරුවක් නම් සවිකර නැහැ.