සෘෘණ සහ ධණ

 

උක්දඩූ රොඩු වෙනවා එහි පැණි ගත් දාට

හැර මිටි විසිවෙනවා හෙල පහුවූන දාට

ඉණිමග අමතකයි ඉහලට නැගිදාට

සැලකිලි අඩුවෙයි පැන්ෂන් ගියදාට

 ‌ලෙඩ දුක් හැදෙයි අපි පූරුවෙ කල පවට

පැන්ෂන් පඩිය දියවෙයි ෆාමසි වලට

නෑයොත් දුරස් ‌වෙයි අතමිට හිගකලට

පල නැති රූක් වෙතට ගල් ගසනුයෙ කුමට

 

පාළුයි මහගෙදර පෙර පිිරිලා තිබුනු

සුවදයි හැමතැනම දරුවන් හා බැදුනු

රිදවයි විටින් විට සිත දුක හා ඇදුනු

ඉවසනු බැරිය පාළුව තනිකම රැදුනු

 පෙර කල හිටිය මිතුරන් සැම දුරස් වෙලා

ඉදහිට හමුුවුුනත් යයි දැන් ඉවත බලා

දුරකතනයත් දැන් උන්ගේ නිහඩ වෙලා

කාලය ගොළුයි බිහිරියි ලොව වෙනස් වෙලා

 -Face book

ධනාත්මකව.

 පැණි ගත් පසුව උක් රොඩු රකිනුයෙ කුමට

හැරමිටි විසි කෙරෙයි හෙල නැඟලා බිමට

ඉණිමග කොහොම ගන්නෙද නැඟි පසු කරට

සැනසුම ඉතිරිවෙයි ඉසිඹුව ලත් කලට

 

ගඟකින් එතෙර වන්නට ඕනෑ ඔරුවක්

මහමඟ යන්න වේවිද ඒකට හුරුවක්

ඔරුකඳ යම් දිනෙක වූයේ නම් දිරුවක්

අළුතින් ඇවැසි වෙයි හයිහත්තිය දැරුවක්

 

ඉදිරිය සිතා කය වෙහෙසා නිසි ලෙසට

ඇවිදීමවත් කළහොත් පෙරයම් කලට

සුවපත් බවෙන් මුදලත් ඉතිරිව අතට

නෑයොත් නොනෑයොත් එනු ඇත නුඹ ළඟට

 

පාලුව හැරයන්න මහගෙදරට පැමිණී

දොඩමළු වන්න නිරතුරු ඔබ හා ඇඹෙණී

දරුවන් උස් තැනෙක රඳවා ඇති බැවිනී

දිවියම ගෙවෙනු ඇත ඒ පිළිබඳ තුටිනී

 

නුඹ දොම්නසින් ගතකරනා විට දිවිය

නෑ මිතුරන්ට සැනසුම නොකළැකි මැවිය

මියෙනා තුරුම සතුටින් සිටිනා සවිය

රැකගත යුතුම සම්පත දිරියෙහි අවිය

 

පී.ජී. ආරියපාල 

A day in the life

Read More

ඉගෙනගත් කාලයටයි මිළ.

යෝධ නෞකාවක එන්ජිමක් කැඩී ගොස් කිසිවෙකුට එය අලුත්වැඩියා කිරීමට නොහැකි වූ නිසා ඔවුන් වසර 40 කට වැඩි පළපුරුද්දක් ඇති යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරුවරයෙකු කුලියට ගත්හ.

ඔහු ඉහළ සිට පහළට එන්ජිම ඉතා පරිස්සමින් පරීක්ෂා කළේය. සියල්ල නිරික්ෂණය කර අවසන් වූ පසු ඔහුගේ ආම්පන්න ඇති බෑගය විවෘත කර කුඩා මිටියක් එළියට ගත්තේය.

ඔහු යම් ස්ථානයකට මෘදු ලෙස තට්ටු කළේය ඔහු වැඩි කාලයක් නොගෙන විනාඩි 20කට පසු නැවේ එන්ජිම නැවත පණ ගන්වා ගැන්වීමට ඔහු කටයුතු කලේය.

සතියකට පසු ඉංජිනේරුවරයා සඳහන් කළේ යෝධ නෞකාව අලුත්වැඩියා කිරීම සඳහා තමන්ගේ මුළු වියදම ඩොලර් 20,000 ක් බවයි.

"කුමක් ද?!"

අයිතිකරු පැවසීය.

"ඔබ කිසිවක් කර නැත. අපට සවිස්තරාත්මකව බිල්පතක් දෙන්න."

පිළිතුර සරලයි:

මිටියෙන් තට්ටු කරන්න: $ 2 යි.

තට්ටු කළ යුතු ස්ථානය සහ කොපමණ තට්ටු කළ යුතු වාර ගාන දැන ගන්න:

$ 19,998 යි.

කෙනෙකුගේ විශේෂතාව සහ අත්දැකීම් අගය කිරීමේ වැදගත්කම තේරුම් ගන්න මන්ද ඒවා, අත්හදා බැලීම් සහ කඳුළු වල ප්‍රතිපල වන බැවිනි.

වැඩිදුරටත් ඔහු මෙසේ පැවසුවා මම විනාඩි 30 කින් වැඩේ අවසන් කලොත් එය අවසන් කරන්න ඉගෙන ගන්න මට අවුරුදු 20 ක් ගතවී තිබෙනවා.

ඔබ මට ගෙවන්නේ මම වැඩේ අවසන් කරන්න ගත් කාලයට නොවේ ඒ වැඩේ අවසන් කරන්න මම ඉගෙනගත් කාලයටයි ඔහු සදහන් කරා.

මිනිසෙක්ට යම් කටයුත්තක් ඉක්මනින් අවසන් කරන්න හැකි වීමට නම් එය ඉක්මනින් සිදුකිරීමට බොහො දේවල් ඉගෙන ගැනීමට සිදුවේ. ඒ ඔහුගේ හැකියාව සහ දක්ෂතාවයයි. කිසිම දිනෙක කිසිවකුගේ හැකියාවක් සහ දක්ෂතාවයක් අඩුවෙන් තක්සේරු නොකරන්න.

උපුටා ගැනීමකි

A day in the life

Read More

ලෝක වනජීවි දිනය

ලෝක ජනතාවගේ අවධානය යොමු කළ යුතු ගෝලීය වශයෙන් වැදගත් වූ විවිධ කරුණු කාරණා සහ ගැටලූ අවම කිරීම අරමුණු කර ගෙන එහි වැදගත්කම පිළිබඳව ලෝක ජනතාව අවස්ථානුකූලව දැනුවත් කිරීම සහ ඒ වෙනුවෙන් ක‍්‍රියාකිරීමට බල කිරීම සඳහා වාර්ෂිකව විවිධ දිනයන් සහ සති ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීමට එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් පියවර ගෙන තිබේ.

වනජීවී සම්පත තිරසර ලෙස භාවිතයට ගැනීම පිළිබඳව ලෝක ජනතාවගේ අවධානය යොමු විය යුතු මෙන්ම ඒ සඳහා ක‍්‍රියාකාරීව දායක විය යුතු වේ. ගහකොළ සතා සීපාවගෙන් ද ඇළ දොළ ගංගාවන්ගෙන් ද පිරිසිදු වාතාශ‍්‍රයෙන්ද සාරවත් පොළවකින්ද තොරව මිනිසාගේ පැවැත්ම ගැන සිතිය නොහැකිය. අපට ජීවත් වීමට ඇවැසි හුස්ම පොද ලබා දෙන්නේද ජලය සහ ආහාර ලබා දෙන්නේද ඉඳුම් හිටුම් සහ බෙහෙත් හේත් ලබා දෙන්නේ ද ස්වාභාවික පරිසරයයි. එවන් වූ ස්වභාවික පරිසරය ආරක්ෂා කර ගැනීම පිළිබඳව ලෝක ජනතාවගේ අවධානය වාර්ෂිකව යොමු කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන් විසින් දිනයන් ගණනාවක් ප‍්‍රකාශයට පත් කර තිබේ. ඒ අතර මාර්තු 03 දිනට යෙදෙන ලෝක වනජීවී දිනය ද සුවිශේෂි වේ. මිනිසාගේ පැවැත්ම උදෙසා වනජීවීන්ගෙන් සිදුවන පාරිසරිකමය, ජානමය, සමාජීයමය, ආර්ථිකමය, විද්‍යාත්මක, අධ්‍යාපනිකමය, සංස්කෘතිකමය සහ සෞන්දර්යාත්මක වටිනාකම් අගැයීමට ලක් කරමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ 68 වන මහා සමුළුවේදී මාර්තු 03 ලෝක වනජීවි දිනය ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත් කෙරිණි.

ලෝකයේ වනජීවි සම්පත දිනපතා ලක්ෂ ගණනින් මිනිසාගේ භාවිතය සඳහා විනාශයට පත් වේ. ආහාර, ඇඳුම් පැලඳුම්, ඉඳුම් හිටුම්, බෙහෙත් හේත්, රූපලාවන්‍ය, මෝස්තර, පාරිසරික සංචාරය සහ විනෝදාස්වාදය සඳහා මෙලෙස වනජීවීන් විනාශයට පත් වන අතර ජීවී විශේෂ දස දහස් ගණනින් දෛනිකව ජාත්‍යන්තර වශයෙන් වෙළෙඳාමට ද යොදා ගැනේ. ලෝකයේ වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණ පා සිටින වනජීවි ප‍්‍රජාවගේ වාසස්ථාන සංරක්ෂණය කර ඔවුන්ගේ පැවැත්ම තහවුරු කිරීමත් වනජීවී සම්පත මිනිසාගේ පැවැත්ම උදෙසා ලබා දෙන්නා වූ දායකත්වය පිළිබඳවත් ලෝක ජනතාව දැනුවත් කර ඔවුන් වනජීවී සංරක්ෂණය කෙරෙහි නැඹුරු කරවීම එක්සත් ජාතීන් විසින් ලෝක වනජීවි දිනය ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීමේ මුඛ්‍ය පරමාර්ථය විය.

ලෝකයේ තර්ජනයට ලක් වූ ජීවී විශේෂයන්ගේ ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම පිළිබඳ සම්මුතිය (CITES) 1973 දි පිහිටුවන ලද ලෝකයේ වනජීවී සංරක්ෂණය පිළිබඳව පවත්නා ප‍්‍රබල සම්මුතියකි. 2013 වසරේ මාර්තු මාසයේදි බැංකොක් නුවර පැවැති එම සම්මුතියෙහි 40 වන වාර්ෂික සැසියේදි ලෝකයේ වන සත්ව සහ ශාක විශේෂ නිතී විරෝධි ලෙස වෙළඳාමෙහි යෙදවීම වැළැක්වීමත් වනජීවි සංහාරය මැඬපැවැත්වීමත් අරමුණු කරගෙන ලෝක වනජීවී දිනය ප‍්‍රකාශයට පත් කිරිම පිළිබඳව යෝජනාව ඉදිරිපත් විය. එම යෝජනාව මල්ඵල ගන්වමින් 2014 මාර්තු 03 ප‍්‍රථම ලෝක වනජීවී දිනය ලෝක ජනතාව විසින් සමරන ලදි. පාර්ශ්වීය රටවල් 184 කින් සමන්විත CITES සම්මුතියට 1979 දී ශ‍්‍රී ලංකාව ද පාර්ශවීය රටක් ලෙස ගිවිසුම් ගත වූ අතර වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව එහි අධිකාරි බලය ලත් ශ‍්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය ආයතනය වේ. ඒ අනුව 2014 දී මාර්තු 01 දා වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ප‍්‍රථම ලෝක වනජීවී දිනය සමරනු ලැබුවේ මුද්දරයක් හා මුල් දින කවරයක් ද ප‍්‍රකාශයට පත් කරමිනි. වාසස්ථාන අහිමි වීම හේතුවෙන් වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණු පා සිටින තෙත් කඳුකර කලාපයේ ජීවත්වන ශ‍්‍රී ලංකාවට ආවේණික මැඩියකු වන කඳුකර පඳුරු මැඩියා (Taruga eques) නිරූපිත මුද්දරය වනජීවි දිනය නිමිත්තෙන් ප‍්‍රකාශයට පත් කළ ලෝකයේ මුල්ම මුද්දර කිහිපය අතරට එක් විය. හෝර්ටන්තැන්න ජාතික උද්‍යානය, නකල්ස් ලෝක උරුම වනාන්තරය සහ හග්ගල දැඩි ස්වාභාවික රක්ෂිතයේදී පමණක් කඳුකර පඳුරු මැඩියා හඳුනා ගැනීමට හැකි වන අතර තර්ජනයට ලක් වූ සත්ව විශේෂයක් ලෙස 2012 දී කඳුකර පඳුරු මැඩියා රතු දත්ත පොතට ඇතුළත් කර ඇත.

 මානව ක‍්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් බොහෝ වනජීවි විශේෂ ලොවින් වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණ පා තිබේ. විශේෂයෙන් වනාන්තර මිනිසුන් විසින් අත්පත්කර ගැනීම, ගිනි තැබීම, නීති විරෝධී ගස් කැපීම සහ වනාන්තර වගා කටයුතු වෙනුවෙන් යොදා ගැනීම, දඩයම ආදි විවිධ මානව ක‍්‍රියා හේතුවෙන් මෙලෙස ජීවී විශේෂ රාශියක් වඳවී යෑමේ තර්ජනයට මුහුණ පා සිටියි.

 වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් ක‍්‍රියාත්මක කරනු ලබන වනසත්ව හා වෘක්ෂලතා ආරක්ෂක ආඥා පනත මගින් මෙරට වනජීවින් සහ ඔවුන්ගේ වාසස්ථාන ආරක්ෂා වනවා මෙන්ම වනජීවි අපරාධ ද පාලනය වී තිබේ. එහෙත් ශීඝ‍්‍ර සංවර්ධන ක‍්‍රියාවලිය හමුවේ සියලූ අභිප‍්‍රායන් අභියෝගයට ලක්ව ඇත. මෙවැනි තත්ත්වයන් යටතේ වනජීවි සම්පත සංරක්ෂණය කිරීම වෙනුවෙන් ජීවිතය පරදුවට තබා ජාතික කාර්ය භාරයක නියැලි සිටින වනජීවි සංරක්ෂණ විරු පිරිසද වනජීවී දිනයේදි නිතැතින්ම ඇගයීමට ලක් විය යුතු වේ. මෙරට වනජීවී සම්පත සංරක්ෂණය කිරීම වෙනුවෙන් 1949 ඔක්තෝබර් 01 දින වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව ස්ථාපිත කර ගත වූ වසර 73 කට ආසන්න කාලය තුළ වනජීවි නිලධාරීන් 83 දෙනෙකු වනජීවි සංරක්ෂණය වෙනුවෙන් ජීවිත කැප කර ඇත. එසේම වනජීවි ක‍්‍රියාන්විතයේදී සදාකාලික ආබාධිත තත්ත්වයට පත් නිලධාරීන් ද රාශියක් සිටියි. වනජීවී නිලධාරියකුගේ මුළු ජීවිත කාලයම කැප වන්නේ දරු පවුලෙන්ද දුරස්ව වනාන්තර ප‍්‍රදේශයේ වනජීවී සම්පත රැුක ගැනීමේ භාරධූර කාර්යභාරයටය. එහිදී ඉතා විශිෂ්ට ලෙස තම රාජකාරිය දේවකාරියකට ද වඩා ඉහළින් සලකමින් දිවා ? වෙහෙසෙමින් වනජීවී සංරක්ෂණ ක‍්‍රියාවලියට දායක වන නිලධාරීන් ඇගයීම ද ප‍්‍රථම වනජීවි දින උත්සවයේදි මෙන්ම ගතවූ වනජීවි දින ගණනාවකදීම වනජීවි සංරක්ෂණය දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකරනු ලැබීය.

ශ‍්‍රී ලංකාව ශාක සහ සත්ව විවිධත්වය අතින් කලාපීය මෙන්ම ගෝලීය වශයෙන් ඉතා ඉහළ ස්ථානයක සිටියි. ශ‍්‍රී ලංකාව ආසියානු කලාපයේ පිහිටි ජීවී විශේෂ ඝනත්වය (ව.කි.මී.10,000 ජිවත් වන ජීවී විශේෂ සංඛ්‍යාව) වැඩිම රටක් ලෙස පිළිගනු ලැබේ. මෙරට සුපුෂ්පික ශාක, උභය ජීවීන්, උරගයින් මෙන්ම ක්ෂිරපායී සත්ව විශේෂ සංඛ්‍යාව ඉතා ඉහළ අගයක් ගනී. එසේම මෙහි පවත්නා උස් ශාක සහ පෘෂ්ඨ වාංශිකයින් පිළිබඳව තව දුරටත් අධ්‍යයනය කරන්නේ නම් තොරතුරු රැුසක් අනාවරණය කරගැනීමේ හැකියාව පවතී. සමනලූන්, බත්කූරන්, ගොළුබෙල්ලන් සහ ඇල්ගි විශේෂද රාශියක් මෙහි පවත්නා අතර කෘමි විශේෂ පිළිබඳව ද වැඩි අවධානයක් යොමු විය යුතුව තිබේ. උඩුවියන් ආශ‍්‍රිතව ජීවත් වන සත්ව විශේෂ රාශියකට ද ශ‍්‍රී ලංකාව වාසස්ථාන සපයයි. මෙරට සිදු වන ශීඝ‍්‍ර වන හානිය හේතුවෙන් ඇතැම් ජීවී විශේෂයන් හඳුනාගැනීමටත් පෙර මෙරටින් විනාශ වී ගොස් ඇත.

ලෝකයේ වනසත්ව හා ශාක විශේෂ 8400ක් පමණ උග‍්‍රලෙස වඳවී යෑමේ තර්ජනයට මුහුණ පා සිටින අතර තවත් ජීවි විශේෂ 30,000ක් පමණ වඳවී යෑමේ තර්ජනයට වේගයෙන් ළඟා වෙමින් පවතී. මේ අනුව ලෝකයේ මිලියනයක් පමණ ජීවි විශේෂ තර්ජනයට ලක්ව ඇති බව තහවුරු වේ. උග‍්‍ර ලෙස වඳවී යෑමේ තර්ජනයට ලක් වූ වනජීවී විශේෂ ආරක්ෂා කර ගැනීම කෙරෙහි ජනතා අවධානය යොමු කිරීමටත් ඒ අනුව එම ජීවි විශේෂයන්ගේ ස්වාභාවික වාසස්ථාන සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා විධිමත් කතිකාවක් ගොඩනගා විසඳුම් ක‍්‍රියාත්මක කිරීමත් අරමුණු කර ගෙන  (Recovering key species for eco system restoration) ”ජීවී විශේෂ රකිමින් පරිසර පද්ධති සුරකිමු” යන තේමාව යටතේ වනජීවී දිනය සැමරීමට ලෝක ජනතාව පෙළගැසෙමින් සිටියි.

 මෙවර වනජීවී දින තේමාව ”ජීවී විශේෂ රකිමින් පරිසර පද්ධති සුරකිමු” (Recovering key species for eco system restoration) යටතේ වනජීවි සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව පරිසර පද්ධති සංරක්ෂණය සහ කළමනාකරණ ව්‍යාපෘතියේ ද සහභාගීත්වය ඇතිව තරුණ පිරිස වෙනුවෙන් ආධුනික ඡුායාරූප තරගයක් පවත්වා එයින් ජයග‍්‍රහණය කළ පිරිසට හෝර්ටන්තැන්න ජාතික උද්‍යානයේදි වනජීවී ඡුායාරූප වැඩමුළුවක් සහ තරගයක් පවත්වා එයින් ජයග‍්‍රහණය කරනු ලබන ආධුනික ඡයාරූප ශිල්පීන්ට හෝර්ටන්තැන්න ජාතික උද්‍යානයේදී වනජීවි දින සමරු උත්සවයේදී සම්මාන සහ සහතිකපත් ලබාදීමට සැලසුම් කෙරිණි. එසේම එදින සවස විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය යූ.කේ.ජී. පද්මලාල් විසින් ප‍්‍රධාන දේශනය පැවැත්වීමට නියමිතය.

 * හසිනි සරත්චන්ද්‍ර
 ප‍්‍රචාරක අංශ ප‍්‍රධානි
 වනජීවි සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව

A day in the life

Read More

එච්. සී. පී. බෙල්

 

බෙල් පාටියෙන් අපේ යටගියාව ගොඩ ගත් එච්. සී. පී. බෙල්

ලංකාවේ පුරාවිද්‍යාවත්, බෙල් කියන නමත් හරියට ගහට පොත්ත වගේ. ලංකාවේ පළමුවැනි පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් වුණේ දිස්ත්‍රික් නඩුකාර එච්. සී. පී. බෙල්. ඔහු ගැන අපි දන්නා දේට වඩා නොදන්නා දේ බහුලයි. මේ ජාතික පුරාවිද්‍යා දිනය සමරන කාලෙ පුරාවිද්‍යා පුරෝගාමී බෙල්ගේ චරිතය හාරා අවුස්සා බැලූ අවස්ථාවක්.

ජීවන තතු

අයර්ලන්ත හා ස්කොට්ලන්ත යුවළකට දාව 1851 සැප්තැම්බර් 21 වන දින හැරී චාර්ල්ස් පර්විස් බෙල් උපන්නේ ඉන්දියාවේ ඒඩන්හි දීයි. ඒ කාලෙ බෙල්ගේ පියා සේවය කළේ යටත්විජිත ඉන්දියාවේ හමුදා මේජර්වරයෙක් ලෙසයි. හැරී චාල්ස් තමයි දරු දෙදෙනකුගෙන් යුත් ඒ පවුලේ බාලයා වුණේ. ඔහු කුඩා කලෙදි ම අධ්‍යාපනය සඳහා එංගලන්තයට යවනවා. හැරී සහ ඔහුගේ අය්යා වූ ඇලෙක්, චෙල්ටෙන්හම් ප්‍රදේශයේ පාසලකට ඇතුළත් කෙරෙනවා. චාල්ස් පාසල් කාලෙ පටන් ම ඉතිහාසය නැතිනම් පැරණි දේවල් ගැන උනන්දුවෙන් සිටි බවයි පැවසෙන්නේ.

හැරී චාල්ස් පාසල් ගමන නිම කරන්නේ 1870 දී. ඉන් පසු ඔහු සිවිල් සේවා විභාගයට පෙනී සිට එය සමත් වෙනවා. අනතුරුව ලංකාවේ සේවයට කැමැත්ත පළ කර 1873 දී මෙරටට ගොඩ බසිනවා. ඒ ආධුනික සිවිල් නිලධාරියක ලෙසයි. ඉන් පසු යළිත් මාලදිවයිනට ටික කලකට යන්නේ 1879 දියි. එහි රේගු නිලධාරියකු වශයෙන් කටයුතු කරමින් සිටින බෙල්ට මාලදිවයිනෙහි ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය හා භාෂාව සම්බන්ධයෙන් අධ්‍යයනය කිරීමට උනන්දුවක් හට ගන්නවා.

ලංකාවට පැමිණෙන ඔහු එවකට ඉතිහාසයට ළැදි උගතුන් කිහිප දෙනකු පවත්වාගෙන ගිය රාජකීය ආසියාතික සංගමයේ ලංකා ශාඛාවේ සාමාජිකත්වය ලබා ගන්නේ 1880 දියි. එම වසරේදී ම බෙල්ට එම සංගමය මගින් වාර්ෂික ව නිකුත් කරන සඟරාවේ සංස්කාරක ධුරය ද හිමිවෙනවා. ඔහු 1914 වසර තෙක් ම එම වාර්ෂික සඟරාවේ සංස්කාරක ධුරය දරා තිබෙනවා.

බෙල් පාටිය

ලංකාවේ පුරාවිද්‍යා කටයුතු සඳහා මූලික පදනම දමන්නේ සර් හර්කියුලස් රොබින්සන් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ කාලයේදී එනම් 1861 වසරේ දී යි. යටත්විජිත පාලකයන් මෙරට පැරණි ස්මාරක ආරක්‍ෂා කිරීම හා සංරක්‍ෂණය කිරීම සඳහා ප්‍රාථමික ගවේෂණ කටයුතු රාශියක් ඒ වන විට ආරම්භ කර ක්‍රියාත්මක කරමින් තිබුණා. උගතුන්ගේ ඉල්ලීම මත පුරාවිද්‍යා කටයුතු සඳහා වෙන ම ආයතනයක් ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව පිහිටවනවා. එහි මුල් ම කොමසාරිස් ලෙස 1890 දී පත් කෙරන්නේ එච්. සී. පී.බෙල්. ඔහු පුරාණ ශිෂ්ටාචාර පිළිබඳවත්, ග්‍රීක් – ලතින් වැනි භාෂාවන් ගැනත් විද්වතකු ලෙසිනුත් ප්‍රකට ව සිටියා.

මේ සමය වන විට බෙල් කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ විනිශ්චයකාරවරයකු වශයෙන් කටයුතු කරමින් සිටි අතර ඔහු මුලින් ම කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ පුරාවස්තු සම්බන්ධයෙන් ගවේෂණයක් ආරම්භ කරනවා. මේ අතර Archaeology survey Department නමින් ආරම්භ කළ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්ත්මේන්තුවේ මූලස්ථානය පිහිටුවන්නේ වැඩි ම නටබුන් සංඛ්‍යාවක් තිබූ අනුරාධපුර නගරයේයි.

ඒ. එච්. ගෝර්ඩන් ආණ්ඩුකාරයාගේ නියමය පරිදි ඔහු අනුරාධපුරයට පැමිණ පුරාවිද්‍යා කටයුතු නිල වශයෙන් ආරම්භ කළේ 1890 ජූලි 7 දායි. ඒ නිසා ජාතික පුරාවිද්‍යා දිනය ලෙස සෑම වර්ෂයකම ජූලි 7 දා සමරනවා.

ඒ කාලයේ මුලින් ම කළ යුතු වූයේ වනයෙන් වැසී පැවති අනුරාධපුරයේ නටබුන් එළිපෙහෙලි කර පාදා ගැනීමයි. පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව සමන්විත වුණේ කොමසාරිස් හැරුණු විට සහකාර යුරෝපීය නිලධාරියෙක්, ලිපිකරුවෙක්, සිතියම් අඳින්නන් තුන් දෙනෙක් සහ සියයක් පමණ වූ කම්කරු පිරිසකගෙන්.

හිටපු පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් ආචාර්ය සද්ධාමංගල කරුණාරත්න බෙල් පිළිබඳ ව මෙසේ සඳහන් කර තිබෙනවා:

1890 පෙබරවාරි මාසයේ පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් ධුරයට පත්වීමට පෙර කෑගල්ලේ දිස්ත්‍රික් නඩුකාරයා ලෙස කටයුතු කළේය. මෙම පුරාවිද්‍යා කටයුතු ඇරඹූ එතුමාගේ කණ්ඩායම සාමාන්‍ය ජනතාව විසින් හඳුන්වන ලද්දේ “බෙල් පාටි” යන නාමයෙනි. කෑගලු වාර්තාව හැරුණු විට බෙල් මහතා විසින් 1890 සිට 1912 දක්වා වාර්ෂික වාර්තා ද ප්‍රොග්රෙස් රිපෝට් හෙවත් වැඩකටයුතු ගැන වාර්තා ද ලියන ලද්දේය. 1896 දී එකල කිසිදු යුරෝපීය නිලධාරියෙක් නොගිය තැනක් වන විල්පත්තුවේ සංචාරයක නිරත විය. එහි සොබා සෞන්දර්ය දුටු එතුමා මිහිපිට සුරපුරක් වේ නම් ඒ මෙතැනයයි ලියා තැබීය. ( ලංකා පුරාවිද්‍යාවේ ඉතිහාසය -ඩබ්ලිව්. සද්ධාමංගල කරුණාරත්නෙ)

අනුරාධපුර කැණීම්

බෙල් අනුරාධපුරයට යන විට පුරාණ දාගබ්, විහාර, මහා වනාන්තරයෙන් වැසී වන සතුන්ගේ වාසස්ථාන බවට පත්ව තිබුණා. ශ්‍රී මහා බෝධිය සහ රුවන්වැලි සෑය පමණයි තරමක් හෝ බැතිමතුන් පැමිණෙන ස්ථාන ලෙස තිබුණේ. ඔහු අනුරාධපුරයේ කඳවුරු බැඳගෙන මහාවිහාර සංකීර්ණයේ දාගබ්, මහ ආරාම එළිකිරීම ආරම්භ කළා.

ඉන් පසු ඒවායේ සැලසුම් ඇඳ වාර්තාගත කරමින් හැකි පමණ සංරක්ෂණයත් කිරිමට උත්සාහ කළා. මුලින්ම ඔහුගේ අවධානය දිනාගත්තේ නටබුන් කඳු වශයෙන් පැවති ජේතවනාරාමය සහ අභයගිරිය යන දාගබ්. 1895-1898 ථූපාරාමය, 1899-1902 රුවන්වැලිසෑය, 1902-1903 මිරිසවැටිය ආදී දාගබ් ද ගවේෂණය කර ඔහු පාදා ගත්තා. විශාල පුරාවස්තුන් ප්‍රමාණයක් පොළොවෙන් මතුපිටට මතු කර ගැනීමටත් බෙල් සමත් වුණා.

අනුරාධපුර පැරණි නගරය, පන්කුලිය, කිරිබත්වෙහෙර, තොලුවිල, එළාර සොහොන ( දක්ඛිණ ථූපය) පුලියන්කුලම හා රන්මසු උයන ආශ්‍රිත නටබුන් ගවේෂණයත් සිදු කළා. නැවත ඔහු අනුරාධපුරයට පැමිණෙන්නේ 1906 වසරේදියි. 1906 සිට 1910 දක්වා වෙස්සගිරිය, ලංකාරාමය, අභයගිරිය සම්බන්ධ ගවේෂණ තවදුරටත් සිදුකර වාර්තා සකස් කරනවා.

මේ කාලයේම අනුරාධපුරයට නුදුරින් පිහිටි රිටිගල ආරණ්‍යය, මානාකන්ද ආරණ්‍යය වැනි ස්ථාන ද ගවේෂණය කර වාර්තා ගත කරනවා. මේ කාලයේ පුරාවිද්‍යා කැණීම් සිදුවුණේ පුරාවිද්‍යා මූලධර්මවලට අනුව නොවෙයි. නටබුන් මතුකර පාදා ගැනීම තමයි සිදු වුණේ.

සීගිරිය

වර්ෂ 1895 වසරේ ආරම්භ කරන සිගිරිය ආශ්‍රිත කැණීම්වලින් ගල පාමුල පිරී තිබූ පස් ඉවත් කර සිංහ පාදය පාදා ගැනීම විශේෂ අවස්ථාවක් වුණා. කඹවල ආධාරයෙන් සීගිරි පර්වතයට නැග බිතුසිතුවම් ඡායාරූපගත කිරීමට ද ඔහු පියවර ගන්නවා.

එවකට දෙපාර්තමේන්තුවේ සටහන් සකස් කරන ශිල්පියා වශයෙන් කටයුතු කල ඩී.ඒ.එල්. පෙරේරා ලවා සිගිරි චිත්‍ර පිටපත් කිරීමත් විශේෂ සිද්ධියක්. එම චිත්‍ර සංරක්ෂණයටත්, ආරක්ෂා කිරීමටත් විවිධ පියවර ගෙන තිබෙනවා.

සීගිරිය පර්වතය මත එකතු වී තිබූ පස් ඉවත්කර රජ මාලිගා නටබුන් පාදා ගැනීමටත් බෙල් කටයුතු කරනවා. බෙල් තම කුඩා දරුවා සහ බිරිය ද සමඟ කඹවල එල්ලී සීගිරි ගල තරණය කරනු දැක්වෙන පැරණි ඡායාරූපවලින් පැහැදිලි වෙන්නේ ඔහු සීගිරියට දැක්වූ විශාල කැමැත්තයි.

පොළොන්නරුවට යයි

පොළොන්නරුව ආශ්‍රිතව බෙල්ගේ කැණීම් කටයුතු ආරම්භ වන්නේ 1900 න් පසුවයි. මේ කාලයේ පොළොන්නරුවේ තිවංක පිළිම ගෙය ඇතුළු වැදගත් ගඩොල් ගොඩනැගිලි බොහොමයක් විශාල ගස්වැල් වැවී කඩාවැටීමේ තර්ජනයට මුහුණපා තිබුණා. මුළු පොළොන්නරුව ම වන සතුන් පිරි ඝන කැලෑවක් විදිහටයි තිබුණේ. පොළොන්නරුවේ ස්ථාන රාශියක් කැලෑව කපා කැණීම් කර ඔහු පාදා ගත්තා. පරාක්‍රම සමුද්‍රය අවට නටබුන්, නිශ්ශංක දාන විනෝද මණ්ඩපය, හින්දු දේවාලය, රජ මාලිගා පරිශ්‍රය, රන්කොත් වෙහෙර, පොත්ගුල් වෙහෙර, ශිව දේවාලය අංක 02, ශිව දේවාලය අංක 01, ගල් විහාරය, තිවංක පිළිමගෙය, කිරි වෙහෙර, ලංකාතිලකය ආදී නටබුන් එයට ඇතුළත් වුණා. මෙම ස්ථානවල ඡායාරූප ද ගත් අතර ඒවා තවමත් අපට දැකගත හැකියි.

1910 හා 1911 කාල වකවානුවේදී බෙල්ගේ අවධානය වැඩි වශයෙන් යොමු වුණේ යාපහුවට සහ මිහින්තලා කන්දටයි. යාපහුවේ ගල් පඩිපෙළ ඔහු වැඩි කැමැත්තක් දැක්වූ තවත් තැනක්. මෙම නටබුන් ස්ථානවලට අමතරව නාලන්ද ගෙඩිගේ, සීතාවක බැරැන්ඩි කෝවිල, කෑගල්ලේ අලවතුර ගනේගොඩ විහාරය, මැදගොඩ පත්තිනි දේවාලයේ කැටයම් ආදිය ගැනත් ඔහු අවධානය යොමු කරනවා. බෙලිගල, බෙලිගල් කෝරලය, පේරාදෙණි නුවර යනාදී කෑගල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ ස්ථානවල ද බෙල් තම පර්යේෂණ සිදු කරනවා. කෑගලු වාර්තාව නමින් බෙල් ලියූ පුරාවිද්‍යා වාර්තාව අදත් පර්යේෂකයන්ට වැදගත් මූලාශ්‍රයක්. තමන් අනාවරණය කරන සෙල්ලිපිවල අර්ථ විවරණය කරමින් පළ කිරීමට ඩි.එම්.ඩි. වික්‍රමසිංහ සංස්කාරක ලෙස පත්කර සම්පාදනය කළ Epigraphia Zeylanicaත් අගනා ශාස්ත්‍රීය කෘති පෙළක්. බෙල්ට සහාය වුණු නිලධාරින් අතර ජෝන් ස්ටිල් ප්‍රධානත්වයක් ගන්නවා.

පුරාවිද්‍යාවෙන් සමු ගනී

බෙල් පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් ධුරයෙන් 1912 වසරේ දෙසැම්බර් මස 08 වන දින විශ්‍රාම යනවා. එම අඩුව පුරවන්නේ තරුණ සිවිල් නිලධාරියෙකු වූ ඊ.ආර්. අයර්ටන්. බෙල් ඔහුට වසර දෙකක පුහුණුවක් ලබා දී තිබුණා. මුල් කාලීන ව අනුරාධපුරයේ නිල නිවසක ජීවත් වූ බෙල් සිය ජීවිතයේ අවසන් සමය ගත කිරීමට තෝරාගෙන තිබුණේ මහනුවර නගරයයි. 1920 දී මාලදිවයිනට ගිය දූත පිරිසට අයත් වූ බෙල් එරට පුරාවස්තු ගැන ගවේෂණය කර අගනා කෘතියක් ලියා තිබෙනවා. 1937 වසරේ සිය ජීවිත ගමන ඔහු අවසන් කළත් තවමත් බෙල්ගේ නාමය පුරාවිද්‍යාවට අතීත උරුමයට උනන්දුවන කවුරුත් මතක් කරනවා. ඔහුගේ පැරණි වාර්තා, ලිපි නිතර පරිශීලනය කරනවා.

බෙල් ගෙන ගිය බුදු පිළිමය

බෙල් පුරාවිද්‍යාවට දැක්වූ කැමැත්ත නිසාම මෙරට පුරාවස්තු එකතු කිරීමත් සිදු කළ බව පෙනෙනවා. එසේ සිටින අතර ලීයෙන් නිම කළ මහනුවර සම්ප්‍රදායට අයත් බුදු පිළිමයක් මාතලේ මහදිසාවේ විසූ නිලගම සීලක්ඛන්න නම් හාමුදුරුවන් ඔහුට තෑගි කර තිබෙනවා. එසේ සියවසකට වැඩි කලකට පෙර 1912 දී එංගලන්තයට ගෙන ගිය පිළිමය බෙල්ගේ මුණුපුරු කෙනත් බෙල් යළිත්2019 දී ලංකාවට රැගෙන පැමිණ දළදා මාලිගාවට පුජා කළා.

මහනුවර ශ්‍රී දළදා මැඳුරට පැමිණි කෙනත් බෙල් සහ ඔහුගේ දරුවන් වූ ඇන්ඩෲ සහ ෆියෝනා දියවඩන නිලමේ නිලංග දෑල වෙත එම පිළිමය පිරිනැමුවා. එම පිළිමය දළදා මැඳුරේ පුරාවස්තු සුරැකීමේ කුටියේ තැන්පත් කර තිබෙනවා.

Kusumsiri Wijayawardena

උපුටා ගැනිමකි..

A day in the life

Read More

රැවටෙන්නට පෙර

 

ඇය මට ආදරය කළේ ඉහළ උගත්කම් දැකලයි

මගේ කැදැල්ලට ආවේ රැස්කළ ධනයම පතලයි

නිරතුරුවම ළඟ හිටියේ පැතිරුණු කිතුගොස හිතලයි

හරි සතුටින් දැන් ඉන්නේ මේ සියලුම දේ දිනලයි

ආදා ඉඳලම නිවසට ආදරයෙන් ළඟ උන්නා

රන් මිණි මුතු සැප සම්පත් නොඅඩුව ඈ හට දුන්නා

මව්පිය නෑසිය පරපුර නිවසට නිතරම එන්නා

මගේ අයට වැඩියෙන් මා සිටියේ සෙනෙහස පෙන්නා

දැන් දැන් නිතරම ඈ මගෙ වැරදිම පවසන හින්දා

මගෙ හිත රිදුනා හරියට කඳුළුත් දෙනෙතෙහි රන්දා

බිරිඳකගෙන් ලද යුතු සැලකුම් නැත දෙන්නෙම නින්දා

වෙන අයකුගෙ සෙනෙහස ලබමින් සැනසෙනවද මන්දා

මේගැන සිත සිත ළතවී සොයමින් සැනසුම පතලා

මිතුරු වුනා මධුවිත හා යහමින් දිව රෑ නොබලා

අතරතුරේ සුරඟන සම නුඹෙ ඔය රූසිරු දැකලා

නැවත උපන් බව දැනුනා නව ආදරයක් හිතිලා

මුසා වදන් අසා ඇගේ දෙනෙත්වලට කඳුළු පුරනු

බලා ඔහුට හැඟී ගියේ එලූ දැලේ එතෙන ලකුණු

ඇගේ දෙතොල් පෙති ඇරුනා අටියෙන් බිරිඳටම බනිනු

සිතේ යටින් ඈ ඇමතී "බනින්න පෙර සිතා බලනු"

පී. ජී. ආරියපාල

l day in the life

Read More

මල් වලට පැන් ඉහින්නේ ඇයි ?.

මල් පූජා කිරීමට පෙර මල් වලට පැන් ඉහින්නේ ඇයි කියලා ඔබ දැනසිටියාද..?

අපි හැමෝම මල් පූජා කිරීමට පෙර මල් වලට පැන් ඉහිනවා නේද?

ඒ ඇයි........අප සම්මා සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ කලක් රජගහ නුවරට සමීපව පිහිටි අඹසැඩ නම් බමුණුගම අසල වූ වේදීය පර්වතයේ ඉන්ද්‍රසාල නම් ගුහාවේ වාසය කළේ ය.

එකල දෙව්ලොව අධිපති සක්දෙවිඳු වසර තුන්කෝටි හැටලක්ෂයක් ආයු වළඳා සිටියේ ය. එහෙත් මේ වන විට සක්දෙවිඳුගේ පිං ගෙවී චුත වීමට ආසන්න බව හඟවන නිමිති පහළ විය. සක්දෙවිඳුට දෙව්ලොව සැප අත් හැරීමට දුකක් හට ගත්තේ ය

සක්දෙවිඳු පන්චසික පෙරටු කරගෙන මුළු දිව්‍ය සභාවම සමඟ බුදුන් වහන්සේ බැහැ දැකීමට ආවේ ය. වේදීය පර්වතය ආලෝකමත් කරමින් ආ මේ පිරිස පන්චසික ගේ මැදිහත් වීමෙන් බුදු සිරිපා වැන්දේ ය.

( කථාව බොහෝ කෙටි කර ඇත )

සක්දෙවිඳු පැමිණ මුණි සිරිපා නමදින විටම සක්දෙවිඳුගේ ආයුෂ ඉවර විය. මෙය සෙසු දෙවියන් නොදුටුවේ ය. බුදු රජාණන් වහන්සේ ආයු බෝ වේවා යැයි පතා, සක්දෙවිඳු නැවත ජීවත් වීමට , ආයු ලැබීමට තරම් පිං කර තිබේදැයි බැලීය.

සක්දෙවිඳු පෙර ආත්මයක මනුලොව සිටියදී ගොපළු දරුවෙකුව සිටියේ ය. මේ ගොපළු දරුවා වනයේ ඇවිදිමින් සිටින විට පොකුණක් අසල ගරාවැටී ගිය ස්ථූපයක මල් අසුනක් මත කවරෙකු විසින් හෝ පූජා කර පරවෙමින් තිබූ දියබෙරලිය මල් ටිකක් දුටුවේ ය. මේ ගොපළු දරුවා වහා ලඟ තිබූ පොකුණට බැස නෙළුම් කොළයක් කඩාගෙන එයට වතුර ගෙනවිත් ඉස, මල් ප්‍රාණවත් කළේ ය.

මේ පින දැක සක්දෙවිඳු හා පිරිසගේ ආයු බෝ වේවා යි ප්‍රාර්ථනා කළේ ය. එතැන් සිට නැවත සක්දෙවිඳුට ආයුෂ වසර තුන්කෝටි හැටලක්ෂයක් ලැබිණි.

* හදිසි මරණයකට ගොදුරු නොවේවා! යි පතා ඔබත් මල් වලට පැන් ඉහින්න.

සසරින් එතෙරටතරුණ සිතයි බුදු දහමයි

A day in the life

Read More

බලය විප්ලවය සහ අරගල

 

මේ පැරණි කතාවක්.
දේශපාලන පොරපිටිය රත්වෙන විට එහාටත් මෙහාටත්  කෝන්තර පිට කරනවා. ඇත්ත උනත් විෂ කටු ඇනෙන්නා වගේ දැනෙනවා .
බලය ලබා ගැණීමේ අරමුනෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමයට මැතිවරණ පවත්වනවා. බලය ලබා ගැණීමේ අරමුනෙන් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පරිභාහිරව විප්ලව කරනවා.. අරගල කරනවා. අපි දැක්ක අරගලය දිය යටින් ගින්දර ගෙන යාමක්. අරගලයට සම්බන්ධවු අය පවා ඊලගට වෙන දේ ගැන දන්නේ නෑ.. ගෝඨා ගියා. රණිල් ආවා. ජනතාව කබලෙන් ලිපට වැටුනා..
 1971 දිත් බලය කෙටි පාරෙන් ලබා ගන්න ජවිපෙය සටන් කලා. ඔවුන් දුර්වලයයි සිතු සිරිමාවන්ගේ රජය බණ පොත අතේ තියාගෙන කඩුව අරගෙන විප්ලවය අඩ පන කලා
1998 දී යලිත් රාජ්‍ය බලය ලබා ගැණීමේ අරමුනෙන්   ඇරඹි විප්ලවය ප්‍රේමදාස - රණිල් ප්‍රමුඛ කන්ඩායම කඩුවෙන්ම සමුල ඝාතනය කලා.
විප්ලවය විසින් ගම්වල තම දේශපාලන විරුද්ධවාදීන් නොයෙක් හැදින්වීම්වලින් දඩුවම් ලබා දෙන විට රාජ්‍ය ත්‍රස්තවාදය විසින් විප්ලවය ලෙයින් මසින් මර්ධණය කලා.
 අද වන විට මේ බලය සදහා බලය පෙන්වු අය එක එක දේශපාලන ධාරවන්ට එක්වී තම පෞද්ගලික අරමුණුු සාක්ෂාත් කර ගනිමින්, ඉදිරියට ගමන් කරමින්  සිටිනවා. තවත් සමහරු දැන්වීම්  පුවරු වෙනස් කරමින් වෙනත් නම් වලින් ව්‍යාපාර අරඹා තියෙනවා.
 

මේ මුුණු පොතට එක්වු එවන් ශෝකාන්තයක්.

කාට හරි මේ අතීතය අමතක කරන්න පුලුවන් නම් ඌ එක්කෝ ඒ කාලයේ ඉපදලා නැති එකෙක් එහේම නැත්තන් කොමා වේලා හිටපු එකෙක්.මහා සංඝරත්නයගේ හිස ගෙට්ටු කදේ ගහාපු අතීතය අමතක කරන්න පුලුවන් නම්,

 

ඒ දවස්වල රාත්‍රියට බල්ලෝ තරගයට වගේ හරි හරියට බුරනවා. ඒ කවුරුන් හෝ එළියේ පාර දිගේ ඇවිද ගෙන යන නිසයි. ඒ නිසා අපි රාත්‍රියට දොර අරින්නේ නැහැ. හදිසියේම දොරට තට්ටු කරන ශබ්දයක් ඇහිල මට ඇහැරුණා. ඉන්පසු නැගිට ස්විචය දැමුවත්, බල්බය පත්තු වුණේ නැහැ. වේලාව බැලුවා. දහයයි හතළිස් පහයි. ඒ සමගම කවුදෝ කතා කරනවා වගේ ඇහුණා..

“පුංචිඅම්මේ දොර අරින්නකෝ...”

ඒ අපේ ඥාති පුත්‍රයෙකුගේ කටහඬක්. ඔහුගේ කටහඬ හොඳට හුරුයි. මම ඔහුව අඳුනා ගත්තා. එහෙත් දොර ඇරියේ නැහැ.

එතකොට නිවසේ හිටියේ අම්මයි, මමයි, අක්කයි, නංගියි, මගේ දරුවෝ දෙන්නයි විතරයි. අප්පච්චි අප නිවසට තරමක් දුරින් පිහිටි ඉඩමේ ගොවිතැන් කරමින් සිල්ලර කඩයක් කළා. ඔහු මල්ලිගේ ගෙදර නැවතී සිටියේ එහේ රාත්‍රියට කවුරුවත් නැති නිසයි. ලොකු දුවට අවුරුදු හයයි, චූටි දුවට අවුරුදු තුනයි. මගේ ස්වාමිපුරුෂයා දෙහිඅත්තකණ්ඩියේ සේවය සඳහා ගොස් සිටියා. බාලම සහෝදරිය රැකියාවක් කළේ නැහැ. වැඩිමහල් සහෝදරයා යුද්ධ හමුදාවේ සේවය කරමින් සිටිය දී බිම් බෝම්බයකට හසුව මිය ගොස් සිටියේ. අනෙක් සහෝදරයෝ දෙදෙනා පොලිසියේ සේවය කළේ. ඔවුන් දෙදෙනාත් නිවසේ සිටියේ නැහැ.

අපි දොර අරින්නේ නැති බව දැන ගත් ඔවුන්ගෙන් කවුරු හෝ දොරට හරි තදෙන් ගැහුවා. ඒ සමගම දොර කැඩුණා. පහළොස් දෙනෙක් පමණ ඇතුළට ආවා. විදුලිය නැහැ.

පසුව දැන ගත්තා ඔවුන් විදුලිය විසන්ධි කර පැමිණ තිබෙන බව. මැද සාලේ පුටු සැටියේ අපිට වාඩි වෙන්න කීවා. ඔවුන් අවුරුදු 25ට අඩු තරුණයන් පිරිසක්. ඒ අතරේ මාරස්සන ගමේ හත් දෙනෙක් හිටියා. එහි ප්‍රධානියා අපේ ඥාති පුතෙක්. කළුවර පරිසරයක සිටියත් යම්තම් වගේ පැවති එළියෙන් මම ඔවුන්ව අඳුනා ගත්තා.

“ඇයි මල්ලි මේ අවේලාවේ නැවත ඇවිත් අපට කරදර කරන්නේ.. ඔය ගොල්ලන්ගේ සංගමයට පනස් දාහක් ඉල්ලුවා. අපි ඒක දුන්නා. පසුගිය සතියේ හැඳුනුම්පත් ඉල්ලුවා ඒකත් දුන්නා. මේ විදියට නැවත ආවේ ඇයි...” මා කීවා.

එතකොට එතැන සිටිය නායකයා කීවා “සෝමා ජයවර්ධන ගේ ගෙදරට යන පාර දන්නේ නැහැ. මල්ලිට කියන්න ඇවිත් පාර පෙන්නන්න කියා...”

“මල්ලි නැහැ.. ගැහැනු අපි ටික දෙනා පමණයි ගෙදර ඉන්නේ... මම ඇවිත් පාර පෙන්නන්නම්...” කියා පවසා දොරකඩින් එළියට පිටත් වෙන්න හදනකොටම අම්මා අඬන්න පටන් ගත්තා.

“අම්මා අඬන්න එපා... ආපසු එනවනේ...” කියා මම කීවා.

අම්මා අඬන සද්දේ ඇහිලා අක්කා නින්දෙන් අවදි වී එළියට ඇවිත් පිරිසක් ඉන්නවා දැක “ඇයි මල්ලි මොකද?” කියා විමසා සිටියා. එතකොටම එතැන සිටිය නායකයා

“ඔයා තමයි අපි හෙව්වේ. අක්කා කොහෙද වැඩ කරන්නේ?” කියා විමසා සිටියා.

අක්කා කතා කිරීමට පෙර මම හඬ අවදි කළා. “මයිලපිටිය ඉස්කෝලේ වැඩ කරන්නේ මමයි” කියා මම කීවා. ඇත්තෙන්ම එතකොට මයිලපිටිය පාසලේ විද්‍යාගාර සහායකවරියක ලෙස සේවය කරමින් හිටියේ මමයි.

“අපට බොරු කියන්න එපා අක්කනේ පාසලේ වැඩ කරන්නේ. යසෝමැණිකේ අක්කා වැඩ කරන්නේ පොලීසියේ නේ. යසෝමැණිකේ අක්කා ඇවිත් අපට පාර පෙන්නන්න” කියා කණ්ඩායමේ නායකයා කීවා.

අක්කා පොලිසියේ හිටියට රාත්‍රියේ යන්න බයයි. මම බය නෑ. මම එන්නම් කීවත්. ඔවුන් ඒක ගණන් ගන්නේ නැතිව අක්කා රැගෙන ගියා. අක්කා පිටත් වෙන්න පෙර මට කීවා “අනේ නංගී උඩුගම්පොළ මහත්තයාගේ කාර්යාලයේ යතුරු සහ ලියකියවිලි වගයක් මගේ බෑගයේ තිබෙනවා. මට එන්න බැරි වුණොත් ඒවා ගිහින් දෙන්න” කියා අක්කට තේරෙන්න ඇති ඇය යන්නේ අවසන් ගමන කියා. ඒ වෙනකොට රාත්‍රී දොළහට ආසන්න වෙමින් පැවතියා.

ඊට පස්සේ අපට නින්ද ගියේ නැහැ. රාත්‍රි එකයි කාලට විතර වෙඩි සද්දයක් ඇහුණා. අපි දන්නේ නෑ ඒ කාට වෙඩි තිබ්බාද කියා. ඒ වෙඩි පහර අක්කට නෙවෙයි කියා අපි හිත හදා ගත්තා.

හතර හමාර වෙනකම් බලාගෙන සිටියත් අක්කා ආවේ නැහැ. මේ බව අප්පච්චිට පැවසීමට නංගි සමග මම, මල්ලිගේ නිවසට යාමට හදන කොටම නිවසේ මුරට දමා සිටි මල්ලිලා දෙන්නෙකුගෙන් එක් කෙනෙක් කීවා “පහෙන් පස්සේ යන්න” කියා

පසුව පහෙන් පසුව ගොස් අප්පච්චි ඇතුළු පවුලේ අයට මේ පණිවුඩය ලබා දුන්නා. අපි ගමේ ඇවිදිමින් අක්කා සොයන්නට පටන් ගත්තා. එතකොට ආරංචි වුණා ගමේ හතර දෙනෙක් ගේ මළ මිනී පාර අයිනේ තිබෙනවා කියා. එක්සත් ජාතික පාක්ෂිකයෙක් වූ බෝගොඩ ගුණදාස, අපේ අක්කා, සෝමා ජයවර්ධන සහ ඇය ගේ මහත්තයා ඒ හතර දෙනයි. අක්කා මරල තිබුණේ ජාතික පාසලට ගොඩවෙන පඩි පෙළේ වාඩි කරවලයි. වම්පැත්තේ හෘදය වස්තුව කඩා ගෙන ගොස් තිබුණා. අද එම පඩිපෙළ වසාගෙන වල් සහ පඳුරු බිහි වී තිබෙනවා.

පස්සේ මම නුවර ගිහින් උඩුගම්පොළ මහත්තයාට මේ බව දැනුම් දී, අක්කාගේ බෑගයේ තිබුණු යතුරු සහ ලියකියවිලි භාර දුන්නා.

එදා පොලිසියේ නිලධාරින් හැත්තෑ පස් දෙනෙක් පමණ අපේ ගෙදරට පැමිණියා. මුළු ගමම සෝදිසි කළා. ඉරිදා මරපු අක්කාගේ පරීක්ෂණ අවසානයේ මෘත දේහය අපට භාර දුන්නේ සඳුද‌ා හවසයි. අනෙක් මෘත දේහයන් ඒ, ඒ නිවෙස් වෙත භාර දී තිබුණා. අඟහරුවාද‌ා පාන්දර දොර ළඟ කොළයක් තිබෙන බව දැකපු නංගි මට එය ලබා දුන්නා. එහි සඳහන්ව තිබුණේ “ආරක්ෂක අංශ සහභාගි වීමෙන් තොරව, භික්ෂූන්වහන්සේලා වඩම්මවා පාංශකූල කටයුතු සිදු නොකර, වෙඩිමුර නොතබා, පෙට්ටියෙන් අයින් කර භූමදානය කරන ලෙසයි. තවද මෘත දේහය කරේ තබා, ගෞරවාන්විතව රැගෙන නොයන ලෙසත්,” සඳහන් කර තිබුණා.

එම සටහන රැගෙන මම මහනුවර පොලිස් ස්ථානයට ගියා උපදෙස් ලබා ගන්න. ගිහින් පොලිස් නිලධාරීන් එක්ක එන අතරතුර, ගමේ අය සමග මල්ලිලා එකතු වී අක්කාගේ භූමදාන කටයුතු සිදුකර තිබුණා. ඇය මියයන විට අවුරුදු තිස් තුනයි.

පසුව මෘත දේහය ගොඩගෙන අවසන් කටයුතු සිදු කිරීමට කැමතිදැයි, පොලිසිය අපගෙන් විමසා සිටියා. තාත්තා ඊට කැමති වුණේ නැහැ. ඊට හේතු වුණේ ඔවුන් අපේ පවුලට කරදර කරාවි කියා හිතුණ නිසයි. හත් දවසේ දානය මහනුවර බහිරව කන්දේ විහාරස්ථානයට ලබා දුන්නා. එය පොලිසිය විසින් සංවිධානය කළා.

ඊට පස්සේ රජයෙන් අප පවුලට මීරිගම ප්‍රදේශයෙන් නිවෙසක් ලබා දුන්නත් අපි භාර ගත්තේ නැහැ. අප්පච්චි නැවත එය පරිත්‍යාග කළා. අක්කා වෙනුවෙන් රජයෙන් අපට ගොඩාක් උදව් කළා. එවකට මුදලින් රුපියල් එක්ලක්ෂ පනස් දහසක් සහ රුපියල් හැත්තෑ පන් දහසක මිනී පෙට්ටියක් ලබා දුන්නා. අම්මාට අවුරුදු 92 වෙනකම් සහ අප්පච්චිට අවුරුදු 84 වෙනකම් අක්කාගේ වැටුප ලැබුණා. රජයෙන් විය යුතු සියලු යුතුකම් ඉටු කළා.

සතියක් ගත වෙන්න පෙර අක්කා මරපු හත්දෙනා පොලීසියෙන් අත්අඩංගුවට ගත්තා. ඒ අයට මොනවා වුණා ද කියා අදටත් අපි දන්නේ නැහැ. තාම නායකයා ඉන්නවා. ඔහු අපේ ළඟම ඥාතියෙක්. පොලිසියෙන් කොහොම බේරුණා ද කියන්න දන්නේ නැහැ. එහෙත් පසුව ඔහුගේ තාත්තාට පිස්සු හැදුණා, අම්මා අසනීපයෙන්. පවුල් ජීවිතය අසාර්ථකයි. දිට්ඨධම්මවේදනීය කර්මයට හසුවෙලා.

අපට කළ දේවල් මෙලොවදීම පල දෙමින් තිබෙනවා. මෙයට සම්බන්ධ තවත් කෙනෙක් පසුව මහණ වෙනවා. උන් වහන්සේ මේ ළඟදී හෘද සැත්කමකට පවා භාජනය කළා. මැරි මැරී ජීවත් වෙනවා. ජීවිතය ගත කරන්නේ ඉතාමත් දුකෙන්. අපේ ඇස් පනා පිටම ඒ අය විඳවනවා.

ස්තුතිය - මාරස්සන නව විලාසිතා ටෙක්ස්ටයිල් ආයතනයේ ඒ.එම්.එම්. අබේසේකර මහතාට.

සටහන සහ ඡායාරූප

සිසිර කුමාර බණ්ඩාර

A day in the life

Read More