යමු අපි සිරිපාදේ .

බ්‍රිතාන්‍ය පාලකයන් විසින් 20 වැනි සියවසේ මැද භාගයේදී සිරි පා කඳු මුදුන හා ඒ ආශ්‍රිත වනාන්තරය අභය භූමියක්‌ බවට ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත. ලෝක උරුමයක් බවට ප්‍රකාශයට පත් ඇති ශ්‍රි පාදස්‌ථානය මාස හයක පමණ නිද්‍රාවෙන් පසුව අද සිට යලිත් ජනාකීර්න බවට පත්ව අවදිවන්නේය. වෙසක් මස පුන් පොහොයෙන් අවසන්වු ශ්‍රි පාද වන්දනාව යලිත් ඇරඹෙන්නේ උදුවප් පොහායෙනි. 2024 වසරේ උදුවප් පෙහොය යෙදී ඇත්තේ දහහතර වෙනිදාය. අද පැල්මඩුල්ල ගල්පොත්තාවෙල කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජමහා විහාරයේ තැන්පත්ව පවතින සුමන සමන් දේව ප්‍රතිමාව සහිත පුරා වස්තු ශ්‍රී පාදයට උත්සවශ්‍රීයෙන් වැඩමවාගෙන යාම සිදු කරනු ලබයි.

ADAMS PEEK ලෙස ඉංග්‍රීසින් හැදුන්වු ශ්‍රි පාද කන්ද මුස්‌ලිම් භක්‌තිකයෝ මහමද්තුමාගේ පා සලකුණ ඇකි ස්ථානය ලෙසටත් හින්දු ආගමිකයන් ශිව දෙවියන් ගේ පාද ලාංඡනය ඇති ස්ථානය ලෙසටත් ක්‍රිස්‌තියානි ආගමිකයෝද, ඔවුන්ගේ ආගමික නායකයකුගේ පා සලකුණක්‌ ඇති ස්ථානය ලෙසටත් සලකනු ලබන අතර බෞද්ධයන්වු අප බුදුරජානන් වහන්සේගේ ශ්‍රි පාද ලාංඡනය සමනල කදු මුදුනේ පිහිටා ඇති බව විශ්වාස කර පූජෝපාහාර දක්වනු ලැබේ.

පුරාතනයේ සිටම බෞද්ධ භික්‍ෂූන් වහන්සේලාගේ පාලනය යටතේ පවතින ශ්‍රි පාද ස්ථානය පසුගිය මාස කිහිපය තුල අවාරයේ වුවද දැඩි කතාබහට පත්වු මාතෘකාවක් විය. කිරිඇල්ලේ නැදුන් විහාරයට අයත්ව තිබු ශ්‍රි පාද අධිපතිත්වය එම විහාරාධිපති ස්වාමීන් වහන්සේගේ අපවත්වීම හේතුවෙන් වෙනත් අධිපති ස්වාමීන් වහන්සේගේ නමක් තෝරා ගැණිමට ඡන්දයක් පැවත්වීම මෙයට හේතු විය.
වර්ථමාන  අධිපතිත්‍වය පැල්මඩුල්ල රජ මහා විහාරයේ නායක ස්වාමීන් වහන්සේ පත්වීය.  
අපේ ඉතිහාසයෙහි සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථ හා වාර්තාවලින්ද ශ්‍රි පාදස්‌ථානය සම්බන්ධයෙන් අපට හමු වන තොරතුරු අප්‍රමාණය. සැළලිහිණි සන්දේශ කතුවරයාත් හංස සන්දේශ කතුවරයා ත් තම කාව්‍ය ග්‍රන්ථ වල ශ්‍රි පාදස්‌ථානය පීපිබද විස්‌තර ඇතුළත් කොට ඇත්තේ මෙසේය.

සුර රද සමන් සමගින් සුරගන එවර
පැහැනද මදාරා පරසතු මල් පතර
කැර පුද වදින රැදිමුනි සිරිපා තඹර
සකිසද පෙනේ සමනල ගල නැගනහිර
– සැළලිහිණි සන්දේශය

සමනොල මුහුල සිරිපද ඔබන මගුලට
නිකසල මහ සගන ගෙන වඩින මුනිදුට
පැහරදුල සුනිල් මැණිකෙන් කළ මග ලෙසට
මනදොල පිරෙයි ගග සිරි සර දුටු තොපට
-හංස සන්දේශ

පොලොන්නරු හා දඹදෙණි යුගයන්හි රජ කළ බොහෝ රජවරු ශ්‍රි පාදස්‌ථානය වැඳ පුදා ගැනීමට පැමිණ එහි දියුණුවට ගම් බිම් පවා පූජා කිරීමට ඉදිරිපත් වී ඇත. පොලොන්නරු රාජධානිය පිහිට වූ 1 වැනි විජයබාහු රජතුමා තම ජයග්‍රහණයෙන් පසු ශ්‍රි පාද වන්දනාවේ ගිය බව ඔහුගේ අඹගමුව ශිලා ලිපියෙහි සඳහන් වේ.
ශ්‍රි පාදස්‌ථානයට සංවර්ධනය සඳහා කටයුතු කළ රජුන් අතර මහා පරාක්‍රමබාහු, නිශ්ශංකමල්ල, කීර්ති ශ්‍රි රාජසිංහ යන රජවරුන්ගේ නම් චූල වංශයේ දැක්‌වේ. වට්‌ට ගාමිණී අභය, ශ්‍රී සංඝබෝධි, මිහිඳු, වික්‍රමබාහු යන රජවරුන් ද ශ්‍රි පාද වන්දනාවේ යෙදුණු බවද සඳහන් වේ.
භාතිය රජු දවස එක්‌තරා මල් උයනක්‌ මුර කරමින් සිටි අත් පා නැති කොටෙකු මල් කැඩීමට ආ සුරඟනන්ගේ ආධාරයෙන්, ශ්‍රි පාදස්‌ථානයට ගිය බවද එතැන් පටන් ශ්‍රි පාද වන්දනා, ජනයා අතර ප්‍රචලිත වූ බවද අපේ ජනප්‍රවාදයන් හි සඳහන් වේ.

ශ්‍රී පාද වන්දනාවේදි භාවිතාවන විශේෂිත පද කිහිපයක්ද වේ. වන්දනාවේ ගෙන යන අඩුම කුඩුම පොදිය කර තබාගෙන යන තරම් බරවුවත් හදුන්වන්නේ “සැහල්ලුව”යනුවෙනි. පලමුවරට වන්දනාවට එක්වන පිරිස “කෝඩු”වන අතර කිහිප වරක් වන්දනාවේ යෙදුන වැඩිහිටියෝ “දඩු කෝඩු ”වෙති.පුංචි එවුන් “කිරි කෝඩු” වෙති.
දශක දෙකකට තුනකට එහා සිරිපා වන්දනාව මෙත් සිතින් ගරු සරුව අනෙක් වන්දනා කරුවන්ගේද සිත සුව සදමින් කල යුතු වන්දනාවක් විය. ගමනේ මහන්සියත් දුෂ්කරබවත් නිවි පහන් වුයේ සිත් සනසන ලද්දේ මෙවැනි ගායනාවන් ගෙනි.

“බුද්ධං සරණේ සිරස දරාගෙන -ධම්මං සරණේ සිත පහදාගෙන
සංඝං සරණේ සිවුරු දරාගෙන-ඉඤ්ඤයි තුන් සරණේ අදහාගෙන”
සිරිපා වැද පුදා ආපසු බහින නඩයක් අතරමගදී හමුවන මලුව වෙත කරුණා කරන නන්නාදුන නඩයකට වුවද ආශිර්වාද කරණුයේ,“වදින්න යන මේ නඩේට -සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි” යනුවෙන් ඉතා බැතියෙන් යුතුවය.එවිට නිතැතින්ම “වැදලා බහින මේ නඩේට – බුද්ධං සරණේ සරණයි.” යනුවෙන් පිළිතුරු ආශිර්වාදයක් ද ලැබේ.

“වදින්න යන කිරි කෝඩුට – සුමන සමන් දෙවි පිහිටයි
වැදලා බහින කිරි කෝඩුට – සමන් දෙවිදු කරුණාවයි”

කිරි කෝඩු යනුවෙන් හදුන්වන්නේ පළමුවෙනි වරට සිරිපා කරුණාකරන පුංචි දරුවෙකි.
නඩේ ගුරාගේ අවධානය වෙහෙස මහන්සිය නිමාගැණිම සදහා ලබා ගැණීමට “මෙන්න මෙතන තැනිතලාව – කෝපි බොන්න හොද වෙලාව”යනුවෙන් පණිවිඩයකි.



වේගයෙන් පිය ගැට පෙල නගින තරුන පිරිස් ගාටන වැඩිමහල්ලන්ගෙන් මග ඉඩ ඉල්ලන්නේ“දෙන්න අපට සන්හිදේ – දුන්න අයට පින් පිරේ” යනුවෙනි. අළුත විවාහවු යුවලකට හෝ තරුන යුවලකට කරන සුහද විහිළුවකට පිළිතුරු ලැබෙන්නේ “අපේ බුදුන් – අපි වැදගෙන- ගමට යන්න යනෝ – එන මත්තේදි කෝඩු සමග බුදු පුදයට එනෝ.”………. යනුවෙනි.

“අපේ බුදුන් – අපි වදින්න -පෙරලි පෙරලි -අපි වදින්න
සමන් දෙවිදු පිහිට වෙන්න-නළල තබා- අපි වදින්න
දොහෙතේ නගා -අපි වදින්න-දෙ‍දන නමා -අපි වදින්න
මලුත් පුදා- අපි වදින්න-තෙලුත් පුදා – අපි වදින්න

සුවද පුදා – අපි වදින්න-පහන් පුදා – අපි වදින්න…………….” . දුෂ්කරවු ගමන් මගේ පය ඉක්මන් කරන වේග රිද්මයේ පදමාලා සිරිපා ගමනේ විඩාව නිමා කරයි.



2015 වෙසක් පුන් පෝදිනෙන් සිරිපා සමය අවසන් වන්නට පෙර

…………. දී දි සාදු නාදේ – යමු අපි සිරිපාදේ.



මෙය බෙදාගන්න:
A day in the life