ඇරඹී අඩ සිය වසක් ගෙවුනද
එම කාලාවකාශය.තුළ වඩා වැඩි බලපෑමක් සමාජයට එල්ල කළ
දේශපාලන ව්යාපාරය ජවිපෙය බව සැකයක් නැත.
ඒ කෙසේ වෙතත් කුමන විග්රහ කෙරුනත්
වඩාලාත්ම දුර දක්නා ණුවනකින් හා
දැක්මකින් යුක්තව දේශපාලනයට පිවිසි දේශපාලනඥයා
"රෝහණ විජේවීර බව මගේ අදහසයි.
ඉංග්රීසීන්ගෙන් අනතුරුව
මෙරට දේශපලෙනයට පිවිසි චරිත විග්රහ කොට බැලීමේදී
ඒ බොහෝ චරිත දේශපාලනයට පුවිශ්ඨ වන සාධක
සළකා බලන කල ඒවා "අහඹු"බව හෝ
"ඥාතීත්වය" නැතහොත් "පවුල් පසුබිම" අනුව කෙරැනු බව සනාථ වෙි.
ඇන්,ඇමි,කොල්වින්,කෙනමන් ආදී පැරණි වමේ නායකයන්
දේශපාලනයට පිවිසෙන්නේ අහඹු ලෙසය.
ඩි ඇස් ගේ පටන් ධනපති දේශපාලනයේ නියුක්ත වූවන්
පවුල් පසුබිම මත එළඹුනාහ ය.
විජේවීරයන්ගේ දේශපාලන සම්ප්රාප්තිය වූ කලී
පැවති වාස්තවික දේශපාලන වුවමනාවන් පදනම් කරගෙන සිදුකෙරුනකි.
මෙරට බිහිවන පළමු දේශපාලන ව්යාපාරය වමේ බලවේගයක් බව ඇත්තකි.
ඉන් කියවෙන්නේ නිදහස ලැබූ ඉංග්රීසි යටත් විජිතයන් අතරින්
ලාංකීය දේශපාලනය ඉහළ තලයක නැතහොත්
දියුණු මට්ටමක පැවති බවයි.
එනමුත් එම වාම ව්යාපාරයට නිසි එල්ලයක් නොතිබූ බව
53 හර්තාලයේ දී රට අරාජිකවූ අවස්ථාවෙි කැපී පෙනිණ.
නිසි දැක්මක් වැඩ පිළිවෙළක් වූයේ නම්
රජය අත්පත් කර ගැනීමේ අවස්ථාව එදා වමට ලැබිණ.
එදා රජයට පාර්ලිමෙින්තු රැස්වීම පවත්වන්නට සිදු වූයේ නැවක් තුළය.
"බලය"අත්පත් කරගැනීමේ අවස්ථාව එළඹුනද
එදා වමට එවන් හැකියාවක් හෝ දැක්මක් නොතිබිණ.
එවන් පසුබිමක රෝහණ විජේවීරයන් දේශපාලනයට පිවිසෙනුයේ
තාර්කික පදනමක් මත ය.
රැසියාවේ අධ්යාපනය ලබමින් සිට
රැසියානු මතවාදයට එරෙහි වීමම මෙහිදී කැපී පෙනේ.
සුමට දේශපාලන ගමණකට ඔහුට රැසියානු පිළ තෝරා ගත හැකිව තිබිණ.
නමුත් හේ තම මතවාදය වෙනුවෙන් එම වරප්රසාදය කැප කළේ ය.
ඒ තමා වගා කරගත් දේශපාලන මතවාදය වෙනුවෙනි.
මෙ බව සනාථ කෙරෙන අවස්ථා කිහිපයකි.
හැමන්හිල් බන්ධනාගාරයේ සිටියදී ඔහු විසින් ලබා දුන්
පුවත්පත් සාකච්ඡාවකදී දැක්වූ අදහස්
සේම ජවිපෙ ය පිහිටුවා හයිඩ් පිටියෙහිදී පැවැත්වූ රැස්වීමේ දී
ඔහු විසින් කරන ලද කථාව ඊට නිදසුන් ය.
හැමන්හිල් සාකච්ඡාවේදී ලාංකීය ආර්ථිකය ගැන
ඔහු විසින් ප්රකට කළ දැක්ම වර්තමානයේ සැබෑවක්ව ඇත.
සමිප්රදායික කෘෂි ආර්ථික භෝගයන් මත අනාගත ආර්ථිකය
පවත්වාගෙන යාමේ අනතුර එදා ඔහු දැක තිබිණ.
තේ,රබර්,පොල් ආර්ථිකය මත යැපීමේ අනතුර ඔහු කළින් දුටුවේ ය.
අද දවසේ අත් විදින පොල් තෙල් අර්බුදය ආදියත් එදා ඔහුගේ
දැක්මට හසුව තිබින
විශේෂයෙන් හයිඩ් පිටියේ දී කළ කථාව තවත් එවන් අවස්ථාවකි.
එහිදී ඔහු දැක්වූයේ
"ඉංග්රසීන් විසින් මෙරට මධ්යය කඳුකරය වනසන ලද බවත්
ඔවුනගෙන් පසුව කළු සුද්දන් විසින්
එම කාර්ය දිගින් දිගටම පවත්වා ගෙන ගිය බවත්
මෙරට දේශපාලනයේදී ඉටු කළ යුතු ප්රධාන කාර්ය භාරයක් වන්නේ
මධ්ය කඳුකරය නැවත වන ගහනයක් කිරීම," බවත් ය.
එසේ නොකළ හොත් තව දශක දෙක,තුනකට පසු
මේ රටේ මිනිසුන් පවුල් පිටින්,ගම් පිටින් වැළලෙන බවත්
එසා ඔහු කීය.
ඒ නාය යාම් වාර්තා නොවන කාලයකදී ය.
විවිධාකාර විවේචන තිබුණත් ලාංකීය දේශපාලනයේ
රොහණ විජේවීර යනු වඩා නිවැරදි දේශපාලන දැක්මක් ප්රකට කළ
ලාංකීය දේශපාලනඥයා වෙතියි සිතමි.
කමල් පී අලහකෝන්.