දුරමැන්න හැටි

පැරණි ගම්වල හිටිය මිනිස්සු දුර ගැන ඒතරම් හිතුවෙ නැතිවුණාට දුර මනින්න තමන්ගෙම කියල ක්‍ර්‍රමයක් හදාගෙන තිබ්බ. අද මේ කියන්නෙ ඒ වගේ කීපයක් !

1 දඬුබස්නාමානය- :
මෙතෙන්දි මානය කියන්නෙ දුරට කියන තවත් වචනයක් . දඬුබස්නා එහෙම නැත්නම් දුන්නෙන් ගිලිහුණු ඊතලයක් වැටෙන දුර දඬුබස්නාමානයයි!
2 බෙරහඬක්/ සක් හඬක් ඇසෙන මානය-:
මේ මැනීම කලින් එකට වඩා ටිකක් අමාරුයි . හුගාක් පන්සල්වලට ඉඩම් පූජාකරල තියෙන්නෙ මේ විදියට . ප්‍රසිද්ධම එකක් තමා උඩවලවට කිට්ටුව තියෙන සංඛපාල විහාරය . සක් හඬක් ඇහෙන දුරට තියෙන ඉඩම් ඒ පන්සලට පූජා කරල තියෙනවා.
හූවක දුර කියන්නෙත් මේ වගේ හූ හඬක් ඇහෙන දුරකට
3 පේන්තෙක් මානෙ/ ඇස් දිස්ටියක් මානෙ-:
' පේනතෙක් මානෙ එකයායට කුඹුරු ' අපේ ඇහැට පේන තරම් දුරටම කුඹුරු තියෙනවනම් මෙහෙම කියන්න පුලුවන් ! ඇස් දිස්ටියක් මානෙ කියලත් සමහර ගැමියන් කිව්වෙත් මේකටමයි.
4 ඇස් මානෙ/ පේනමානෙ -:
මේක කලින් කිව්ව එකට වඩා වෙනස්! මෙතෙන්දි අදහස් කරන්නෙ යමෙක් හෝ යමක් හොඳට පේන ආසන්නම දුරක්!
' මයේ ඇස් මානෙන් ඈතට යන්න එපා' අම්මෙක් කුඩා දරුවෙකුට කියන්නෙ හොඳට පේනදුරින් ආසන්නයේම ඉන්න කියල !
' කෝ අම්මෙ අප්පච්චි ? පේනමානෙක නෑනෙ !' කියන්නෙත් මේ වගේ ලඟපාත නැතිබවයි.
5 කතුස්ම-:
පැරැන්නො බඩුමුට්ටු ගෙනියන්න කද පාවිච්චි කලා. මේ කදක් එකදිගටම උස්සන් යන්න බෑ. ටිකක් දුර ගිහින් බිමතියල මහන්සි අරින්න වෙනව. ආන්න ඒ වගේ කදක් එක හුස්මට ගෙනියන්න පුලුවන් දුර කියන තේරුමෙන් තමයි කත්+ හුස්ම කතුස්ම වෙලා තියෙන්නෙ !
6 හැතැප්ම-:
තවමත් සැතපුම් / හැතැක්ම / හැතැම්ම වලින් දුර මනින දුර කියන අය ඉන්නව.
ඒ කාලෙ මිනිස්සු ගියේ පයින් . එකදිගටම පයින් එහෙම යනකොට මගදි විඩා නිවාගන්න ඕන . ආන්න ඒ වගේ විඩා නිවාගන්න තරම් දුරක් ආවම හැතැප්මක් ඇවිත් ( සැතපීම- සැතැප්ම)
අපේ ගමේ තියෙනව හැතැක්ම කියල තැනක්. එහෙම කියන හේතුව ගමේ හුඟදෙනෙක් දන්නෙ නෑ. තව හොයනකොට තමයි එක වැඩිහිටියෙක් කිව්වෙ
' ඒ කාලෙ ගාල්ලෙ ඉඳල පයින් උඩුගමට ගිය මිනිස්සු අතරමග ගමන්මහන්සිය නිවන්න නතරවුන නිසා තමයි හැතැම්ම කියන්නෙ . ඒකත් දුරමැන්න ක්‍ර්‍රමයක් '
වන්නි හැතැක්ම :
ඔය වන්නි පැතිවල ඇවිදින්න ගිහින් දුර ඇහුවොත් හැතැම්මක් විතර ඇති කියන්නෙ අනිවාර්යයෙන් සැතැපුම් දෙකතුනක් දුර!!. ඉතින් අපේ අය ඒවට කියන්නෙ වන්නි හැතැප්ම!
7 නුවර යුගයේ සැතපුම හා බණ්ඩාර බඹය -:
නුවර යුගයේ සැතපුමක් ගැන සඳහන් වෙන්නෙ බණ්ඩාර බඹය සමග. බණ්ඩාර බඹය කියන්නෙ කෙනෙක් අත උඩට ඉස්සුවම පාදයේ සිට අතේ කෙලවර දක්වා දුර . සාමාන්‍යයෙන් අඩි8-9 අතරෙ වගේ. ඒ වගේ බඹ 500 ක් සැතැපුමක් විදියට අරන් තියෙනවා.
8 අසනිපාතය-:
අසනිපාතය කියන්නෙ අකුණුගහනවට! මෙතන ඒකෙ තේරුම සඳහන් වෙන්නෙ යම් ශක්තිමත් පුරුෂයෙකුට ගලක් විසිකලහැකි උපරිම දුර විදියට !!
9 පියවර-:
මේක කෙටිදුරක් මනින්නයි යොදාගත්තෙ. අපි ඔයි කැලේ ඇවිදින්න යනකොට පියවරක් කියන්නෙ කකුලක් උස්සල ආයෙත් බිම තියන දුරට ( කැලේ සංචාරය කරණ අය ලේසියෙන් දුර මනින්නෙ එහෙමයි )
ඒක එහෙම උනාට මෙතෙන්දි කකුලෙ විලුඹේ අග ඉඳල මාපටඇඟිල්ල අගට තියෙන දුර තමා පියවරක් වෙන්නෙ. ඔය නිදන්වස්තු තියෙන බවට ලාංඡන තියෙන තැන්වල එතැන ඉඳල නිදානෙ තියෙන දුර කියන්නෙ පියවරවලින්! .
10 ගව්ව / යොදුන -:
ගව් 4= යොදුන් 1
මේක තමයි අතීතයේ මාර්ගවල දුර මැන්න නිල ක්‍ර්‍රමය . නිශ්ශංකමල්ල ‍රජතුමා රටේ ප්‍රධාන මාර්ග මැනල ගව්කණු පිහිටුවල තියෙනවා . ඒ ගව්වලට කිව්වෙ නිශ්ශංක ගව්ව කියල !! . ඒ ගව්ව කොපමණ දුරක්ද කියන්න විස්තර හොයාගන්න නෑ.
ගව්ව ගැන විස්තර ගොඩක් තියෙනවා
දුනු 500= ගව් 1( මෙතෙන්දි දුනු එක කියන්නෙ දුන්නක දිග ( මීටර් 2) නම් මේ විදියට ගව්වක ආසන්න දුර
2 x 500= 1000 යි. මීටර් 1000 ක් විතර
මේ තව විදියක්
අංගුලි 9= වියත් 1
වියත් 2 = රියන්. 1
රියන් 7 = යෂ්ටි 1
යෂ්ටි 20 = ඉස්බ. 1
ඉස්බ 80 = ගව් 1
මෙතන අංගුලි කියන්නෙ මැදඟිල්ලෙ පිටපැත්තෙන් මැද පුරුකෙ දිගට
රියන් 1= අඟල් 18 කියල ගත්තොත් ගව්වක් රියන් 11200 ක් වෙනව (7*20*80 ) . අඩිවලින් නම් 16800ක් . ආසන්න වශයෙන් මීටර් 5000 ක් විතර .
රියනක් කියන්නෙ අඟල් 32 වඩුරියනක් විදියට ගත්තොත් මේ දුර මීටර් 9100 කට ආසන්න වෙනව.
ගව්වක් සැතැපුම් 4ක් ( මීටර් 6500 ක් පමණ ) කියල බොහෝතැන්වල සඳහන් උනත් ඒක ආපු විදිය නම් හොයාගන්න බැරිවුණා .
( ගව්ව යොදුන ඇරුණම අනිත් ඒව ඔක්කොම පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස්වෙනව. දුර ගැන අදහසක් ඇතිකරගැනීමට විතරයි ඒ කාලෙ අයට අවශ්‍ය වුණේ )
24 Jul 2021
Channa Withana

 --Keerthi Deshappriya

A day in the life

ගමේ අමුතු කෑම

කැලෑ ගමේ අමුතු කෑම ...

මා 82 වර්ෂයේ මොණරාගල දුෂ්කර සේවයට එන බව කිව්වම ගමේ බොහෝ අය කිව්වෙ අම්මෝ ඇති පදම් දඩමස් කන්න ලැබෙයි කියලා. අපේ ගම් වල ඒ කලෙ දඩමස් තියා කඩමස්වත් නැහැ
ගාල්ලෙන් ආපු අම්පාර CTB බස් එකේ වහලෙ අට්ටි හහල තිබුනෙ තැඹිලි වලු. ඒ මදිවට රන්නෙදි රුහුණු මීකිරි හට්ටි වලින් පිරුනා ඩ්‍රයිවර් සීට් එක වටේට. මේවා අම්පාරට අරන් ගිහින් රියදුරු මහතා බිස්නස් එකක් කරනව ඇති කියල හිතුනා.
තණමල්විල කියන්නෙ ඒ කාලෙ දුර බස් නවතන කුඩා කඩමණ්ඩියක් . අද වගේ නගරයක් නෙමේ.
තණමල්විලදි බස් එක නැවැත්තුවම මොණරාගල ගැන පොඩි අදහසක් ආවා. කර්කශ වියලි සුළඟ වැලි කුණාටු නංවමින් වටේට තිබුනු කොහොඹ ගස් අඹරමින් හෝ හඬ නංවනවා. උණුසුම් දූවිල්ල වැදිල තොල් පුපුරු ගහනවා. කවදාවත් මොණරාගල ගැන නොදන්න මට කතරක අත්දැකීම තණමල්විලදිම ලැබුනා වගේ. මේ වගේ කටුක පාරසරික අත්දැකීමක් ලබල තිබුනෙ බැද්දෙගම පොතෙන් පමණයි.
ජනවාරි මෙහෙට වැසි කාලයක් වුනත් මා ඇවිත් තියෙන්නෙ දැඩි ඉඩෝරෙක. පේන තෙක් මානයක නිල්ලක් නැහැ පිදුරු බවට පත්වුන තණකොළ හැර.
තණමල්විල කෑම කඩේට ගියාම අර අපේ ගම් වල මිනිස්සු කිව්ව කතාව හරි කියල හිතුනා. එළවලු වලට වඩා තියෙන්නෙ එක එක ජාති වලට හදපු දඩමස්. දුර සේවා බස් වලින් ඇවිත් කෑමට බහින පිටස්තර මගීන් ඉලක්ක කර ගජරාමෙට මස් ව්‍යාංජන අළෙවි වෙනවා. මාත් හා හා පුරා කියා බඩ පැලෙන්න සප්පායම් වුනා. ගමේදි ජීවිතේට කාල නැහැ මේ තරම් රසට. අද කාලෙ මිළත් එක්ක බැලුවොත් ඒ කාලෙ කෑම බිල මාරු කාසි කීපයකින් ගෙවන්න පුලුවන්.

මගෙ පාසල පිහිටල තිබුනෙ මරගල කඳු වනාන්තරයේ නැගෙනහිර බෑවුමේ හුදකලා කැලෑ ගමක. දකුණෙන් දුෂ්කර සේවයට ආ සර්ල කීප දෙනෙකු සිටි චමරියෙ මාත් පදිංචි වුනා. අපි හැමෝම ගත කළේ හරිම සරල ජීවිත. බූමිතෙල් ලාම්පු, බූරු ඇඳන් හෝ ළමා ඩෙස් වලින් හදාගත්තු ඇඳන්, හැවන් පැදුරු, දැලිවලං, බෙලෙක් පිඟන් කෝප්ප වගේ දේවල් තමා තිබුනෙ. චමරියෙ කිසිම ලී බඩුවක් තිබුනෙ නැහැ. පාසලෙන් අයින් කරපු කැඩුන ලොකු ලී කබඩ් එකක අපි හැමෝම ඇඳුම් දැම්මේ.

දෙවෙනි දවසෙම සර් කෙනෙක් මාත් එක්ක ළඟ ගෙදරකට ගියා. ඒ ගෙදර පුංචිබණ්ඩෙ දඩයමේ ගිහින් ඇවිත් කියන ආරංචියටයි ගියේ. ඔහුට "මේ අලුත් සර්" කියලා මාව හඳුන්වා දුන්නා. අපිට තේ දුන්නා. බිස්කට් වෙනුවට මැටි කෝප්පෙකින් එකක් තිබුනෙ දොදොල් කෑලි වගයක්. අතට ගත්තමයි දන්නෙ ඒ දුම් ගසා වේලපු මස් කෑලි කියලා. මගෙ බඩ දඟලන්න පටන් ගත්තා. උයන් නැතුව ජීවිතේට මස් කාලා නැහැ.
අර සර් පුංචිබණ්ඩට කිව්ව " අලුත් සර්ට තාම මේ කෑම හුරු නැහැ" කියලා. මේ ටික ඔතල දෙන්න කිව්ව රෑට උයන්න. ඔහු ඒ ටිකත් ඔතල දුන්න. තව පරාල කෑලි වගේ ලොකු වේලපු ගෝන මස් වගේකුත් දුන්නා.
වේලපු ගෝන මස් බීලූනු එක්ක තෙල් දාල පරිප්පු හොදියි, තිස්ස රෝස කැකුළු බතුයි එදා රෑ බඩපුරා කෑවා. ගෙදර කෑම මොන කෑමක්ද කියල හිතුනෙ එදා තමයි. උදේට හැමදාම වගේ වේලපු මස් බැදුමයි, පොල්සම්බෝලයි, තිස්ස රෝස කැකුළු බතුයි. ඔය විදියට දඩ මස් සමඟ දිගටම මේ පැත්තෙ කෑම වලට හුරු වුනාම නිවාඩුවට ගෙදර ගියාම ප්‍රශ්න ගොඩයි. අම්ම පුදුමයෙන් බලනව බත් ඉතුරු කරන්නෙ ඇයි කියලා. බෙහෙත් ගන්න යෝජනා කළ වාර අනන්තයි.
මේ ප්‍රදේශ කටුසර ගොවිතැන හා දඩයම ජීව්කාව කරගත් මිනිසුන් හිටපු පැත්තක්. කිසිම කඩේක කරවල, සැමන්, බිත්තර , මස් විකුණන්න නැහැ. විකිණෙන්නෙත් නැහැ. ඇයි හැම ගෙදරම දඩ මස් තමයි කන්නෙ. මූදු මාළු නම් කොහොමවත් නැහැ.
ටික දවසක් මාත් තව සර් කෙනෙකුත් ළඟ ගෙදරකින් කෑම කෑවා. ඒක නම් අපූරු කෑමක්. හැම වෑංජනයක්ම වගේ උයන්නෙ අපිට නුහුරු විදියට. පරිප්පු, මුරුංග, මුං ඇට ආදී මොන හොද්දක් ඉව්වත් ඒකට වේලපු මස් කෑලි හරි හරියට දානවා. උම්බලකඩ වෙනුවට ඕනම දෙයකට දාන්නෙ ගෝන කරවල. පරිප්පු හොද්දෙ පොල්කිරි වෙනුවට තියෙන්නෙ තෙල්. පුදුම විදියට මේ මිනිස්සු තෙල් කන්නෙ. අපි දෙන්න මාස එකහමාරක් විතර ඒ ගෙදරින් කෑවා. අපි කරන්නෙ වෑංජන වල තියෙන මස් කෑලි විතරක් අහුලගෙන කන එක. වේලපු මස් දාල හදන අල බැදුම නම් සුපිරි.
කොහොම හරි ඒ කාපු ටිකට අපි දෙන්න මහත්වුනා ඌරො වගේ. පස්සෙ මේ වැඩේ හරි යන්නෙ නැහැ කියලා අපිත් චමරියෙන්ම කෑවා. ඇඟපත මහන්සි නොවන අපි මේ විදියට තෙල් කෑවොත් ඉක්මනට කූරිය ගහයි කියල අපිටම හිතුනා.
මේ ගෙවල් වල කඩවලින් ගේන එළවලු නැති තරම්. හේන් එළවලු තමයි තියෙන්නේ. උඩරට එළවලු දකින්නවත් නැහැ. පරිප්පු වෙනුවට පියලි කළ කව්පී, ලීමා, මුං ඇට, කොල්ලු, කඩල (රටකජු ) වගේ දේවල් උයන්නේ. මේ අය රටකජු වලට කිව්වෙ කඩල කියලා.
අපි චමරියට නම් මොනරාගල හෝ දොඹගහවෙල පොලෙන් සියලුම එළවලු වර්ග ගේනවා. තිස්ස රෝස කැකුළු හාල් හරි ජනප්‍රියයි. ඒක පොල් සම්බෝලයක් එක්ක වුනත් රසයි. ඒත් මේ ගමේ අය තමන්ගෙ වී හාල් තමා කෑවේ.
මෙහේ අයට බත් කියන්නෙ අපිට පාන් වගේ. ගමේ ප්‍රධාන ආහාරය කුරහන් තලප. තලප මේ අයට කෑමක් නෙමේ ආගමක්. පාසල ඇරිල එක පැයක් කොල්ලො ටික පන්තියක තියා ගන්න බැහැ. අනේ සෑර් තලප බෝල ගල් වෙනවා කිය කියා නාහෙන් අඬනවා තලප මතක් වෙලා. තලප උණුවෙන් මිසක් නිවුනම කන්න අමාරුයි ගල් වෙනවා.
කුරක්කන් තඹ පාට අබ ඇට වගේ ධාන්‍ය විශේෂයක්. මා පිටි දැකල තිබුනට අපේ ගමේදි ඇට දැකල තිබුනෙ නැහැ. ඒවා ගරල වේලල කුරහන් ගලේ අඹරල පිටි හදනවා. පිට්ටු, රොටි, හැලප වගේ කෑම රාශියක් කුරහන් පිටි වලින් හදනවා. දවසක කුරක්කන් තලප ගැන වෙනම කතාවක් ලියන්න ඕනා. ඒ තරම් සංකීර්ණයි ඒ වැඩේ.
ඉරිඟු තලප ලා කහ පාට ඉරිඟු පිටි වලින් හදන්නෙ. මොන තලපෙ උනත් කන්නෙ ආනමක් එක්ක. කොල්ලු, මුං, පරිප්පු, අල කොල, වට්ටක්කා ආදී බොහෝ දේවල් වලින් ඔය ආනම හදනවා. ඒකටම හැපෙන්න කොස්ඇට, වේලපු මස් වගේ දෙයකුත් දානවා. ආනම ලිපේ හැඳිගානවිට උකු වෙන්න කුරක්කන් පිටි හෝ ඉරිඟු පිටි ටිකක් දානවා. දැන් කාලෙ කෝන් ෆ්ලවර් දානව වගේ. හැබැයි වල් ඌරුමස් ආනම තමයි තලප වලට නියමෙටම යන්නෙ.
මේ හේන් ගම් වල සැප්තැම්බර් වැස්සට තමයි හේන් කරන්නෙ. ඒ කාලෙට කෑම බීම හිඟ නැහැ. හේන් වලට එන සතුන් දඩයම් කරන නිසා මස් වලින් හිගයකුත් නැහැ. මේ පැත්තෙ මස් විකුණන්නෙ නැහැ. දඩයමක් කළාම ළඟ කට්ටිය බෙදාගන්නවා. නොමිළේ ඉස්කෝලෙටත් පංගුව එවනවා. පස්සෙ කාලෙ නම් සොංච්චම් මුදලකට විකුණන්න පටන් ගත්තා. චමරියෙ අපි වල් ඌරු ගාතයක් රුපියල් හතලිහකට අරන් තියෙනවා.
දේසෙ හැටියට බාසේ කිව්ව වගේ අපිත් මෙහේදි දඩමස් වලට හුරු වුනා. ඒවා නැත්නම් සාංකාව හැදෙන තත්වෙට ආවා. ඒක දැනගත් ටොපි, චොකලට්, කේක්, බිස්කට් ගේන්න ඕන ටීචල අපිව බලන්න ආවෙ වල් ඌරුමස්, ගෝන මස් එහෙම රසට උයලා පාර්සල් අරගෙන. මොකද ඒ ටීචල වැඩ කළේ මෙහෙටත් වඩා දඩයම් බහුල ඇතිමලේට කිට්ටු පාසලක.
කැලෑ ගමේ ගෙවල් වල දුම් මැස්සෙ නැති දෙයක් නැහැ. ඒක ආහාර සංරක්ෂිත ගබඩාවක් වගේ. දුම්මැස්සෙ දුම් වැදී කරවූ මස් පවා තියෙනවා. ඒවට කියන්නෙ දරමස් කියලා. ඒවා කරුවල ලී කෑලි වගේ. මස් හිඟ දවසට දර මස් රැයක් පොඟවල, වනේ දාල කොටල, බී ලූණු එක්ක තෙල් දානවා. නැත්නම් කොටපු දරමස් පොල් සම්බෝල එක්ක මිශ්‍ර කරල තෙම්පරාදුකර ගන්නවා. ඒකත් එක්කම විතරක් බත් මරන්න පුලුවන්.
ඉරිඟු කන්න අපි හේන් වල යනවා. ඉරිඟු පුච්චන එක සාත්තරයක්. හැමෝටම කරන්න බැහැ. හේනෙන් එවෙලෙම කඩා ගත් බාගෙට පැහුන ඉරිඟු කරල සුද්ද කරල හේනෙ දැල්වෙන ලොකු දර අඟුරු උඩ තියල කොලපොතකින් පවන් ගහනවා. නැත්නම් බටේකින් පිඹිනවා. දුම වදින් නැතුව අධික රස්නෙන් ඉක්මනට පුලුස්ස ගත්තෙ නැත්නම් රස නැති වෙනවා. ගිනිදැල්ල හෝ දුම වැදුනොත් කාල හමාරයි. ඒක අපිට කරන්න අමාරුයි. ටක් ගාල ඉරිඟුඇට පිපිරෙන්න ඕන පදම ආවම. ලුනු ටිකක් ගෑවම අමෘතය වගේ තමයි. කරල් පහ හයකට එක් අයෙක් වග කියනවා.

කිරි ඉරිඟු තම්බල ලුනු දාල කන එක තමා වැඩිපුර කරන්නෙ. මෙහේ ගෙවල් වලින් නිතරම අපිට ඒවා දෙනවා. තම්බන්න ගන්නෙ පුච්චන්න ගන්න කරල් වලට වඩා ළපටි ඒවා.

ඉරිඟු බත්, ඉරිඟු රොටී, පිට්ටු, වගේ කෑම මේ ගමේ ජනප්‍රියයි. ඒවා හදන්නෙ බුඩු වෙච්ච ඉරිඟු වලින්. ඒ කියන්නෙ වේලපු ඉරිඟු. ඉරිඟු බත් හදන්නෙ ලීමා ඇටයි පොලුයි දාලා. එතකොට තමා නියම ගති. ඉදල් ඉරිඟු, සෝගම් වගේ දේත් මෙහේ තියෙනවා. බෝංචි වෙනුවට ගන්න මෑ වර්ග හත අටක්ම මේ ගම්වල තිබුනා.
ආසාවට පාන් ගෙඩියක් මේ ගම් තුලානෙ දකින්නවත් නැහැ. ඒ වගේ තමා මූදු මාළු, සිගරෙට්, අරක්කු වගේ ජාති තිබුනෙත් නැහැ. අරක්කු තැබෑරුමක් මොනරාගල නගරයේවත් ඒ කාලෙ නැහැ.
අපි හවසට ගමේ ගෙවල් වලට ගියොත් රටකජු වරදින්නෙ නැහැ. බැදපු කජු වගේම තම්බපු අමු කජු එක්ක තේ දීම බොහෝ අයගෙ සිරිත. ඒ අතරෙ දුම් ගසා වේලපු මස් කෑලිත් තේ වලට අතුරු පසට දෙනවා. ඒක මේ අයගෙ ජනප්‍රිය සංග්‍රහයක් වෙන්න ඇති. කිතුල් රා බොන විට හැපුවත් තේ බොන්න නම් අපි ඒව කටේවත් තියන්නෙ නැහැ.
ඒ වගේම හේන් වලදි අපට දඩමස් හොද්දක් එක්ක පුච්චපු හෝ තැම්බූ මයියොක්කා වලින් සංග්‍රහ කිරීම සුලබ දෙයක්. ඒක සුපිරි වෙන්නෙ ඒ අයගෙ හීන් කොච්චි සම්බෝලෙත් ආවම තමයි. හේනෙ සදාකාලිකව ඇවිලෙන ගිනිමැලයේ අඟුරු උඩට දාල යෝධ මයියොක්කා අල පුලුස්සනවා. ඒවා තැම්බූ අල වලට වඩා රසයි. මා මෙහේදි තමයි මයියොක්කා ඒ ක්‍රමයට කෑවේ.
ඇත්තට අපි දුෂ්කර සේවය කළ ඒ ගමේ කෑම බීම රටාව ඒ කාලෙ කොතරම් සරලද කියල දැන් තමා හිතෙන්නෙ. සරල වුනාට ඒ කෑම නැවුම් සහ ප්‍රනීතයි.
..
Jayakumara Ranchagoda ..
උපුටා පළකිරීමකි..

A day in the life

බිනර පොහොය.

මෙහෙනි සස්නේ ආරම්භය.

බුදුරදුන් විශාලා මහනුවර කූටාගාර ශාලාවේ වැඩ වෙසෙන සමයේ මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමී දේවිය රෝහිනී නදී තීරයේදී පැවිදි වූ කුමරුවන්ගේ භාර්යාවන් 500 දෙනා සමඟ කෙස් සිඳ, කසාවත් හැඳ කිඹුල්වත් පුරයේ සිට පා ගමනින්ම විශාලා මහනුවරට පැමිණියාය.අනඳ හිමියන්ගේ මාර්ගයෙන් කාන්තාවන්ට සසුන් පැවිද්ද දෙනලෙස ඉල්ලා සිටියහ.අනඳ හිමි බුදුරදුන්ට මේ බව සැලකලද උන්වහන්සේ තෙවරක්ම එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂේප කළහ.පසුව අනඳ හිමිගේ බලවත් උත්සාහය මත කරුණු පහදා දී මහා ප්‍රජාපතී ගෝතමිය ප්‍රධාන කාන්තාවන්ට සසුන් දොර විවෘත විය.පැවිද්ද අවශ්‍යනම් අෂ්ඨගරු ධර්ම පිළිගත යුතුය,එයම ඇයට පැවිද්ද හා උපසම්පදාව වන්නේයි බුදුරදුන් ප්‍රකාශ කලහ.එය පිළිගෙන එවලෙහිම පැවිද්ද හා උපසම්පදාව ලැබීය.


මාපලගම සෝමිස්සර හිමි
‘පොහොය වර්ණනාව’ කෘතියෙනි

වස්සාන සමයෙහි එළඹෙන පෝය දින අතුර බිනර පෝය ද ශාසනික අංශයෙන් හා සාහිත්‍ය අතින් වැදගත් පෝය දිනයකි. අවුරුද්දේ එළඹෙන වැසි සාර මාසය අමුතු ශාන්ත ස්වරූපයක් උසුලන සමයක් වශයෙන් ප්‍රකට ය. භික්‍ෂූන් වහන්සේ බුද්ධ නියමය අනුව විහාරාරාමයන්හි නිබඳ ව වැඩ වෙසෙමින් බණ භාවනා කර්මයන් හි යෙදෙමින් ස්වකීය ශාසන පරමාර්ථ ඉටු කරගන්නා කාල පරිච්ඡේදයක් බව බෞද්ධ සාහිත්‍යය දෙස විමසන විට, මැනැවින් පැහැදිලි වෙයි.

බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙතින් අවවාද අනුශාසනා ලබාගෙන තම තමන් ගේ චරිතයනට සරිලන කර්මස්ථාන ඉල්ලාගෙන, විවේකී ප්‍රදේශ සොයා වැඩම කොට සුදුසු ස්ථානයන් හි වස් වසා භාවනා කර්මයන් හි යෙදී මාර්ග ඵලාවබෝධය ලබාගෙන පෙර වස් පවාරණය කොට බුදුරදුන් වෙත පෙරළා වැඩම කොට ස්වකීය ශාසන පරමාර්ථ ඉටුකරගත් අයුරු ප්‍රකාශ කොට උදන් ඇනූ භික්‍ෂූන් වහන්සේ පිළිබඳ විස්තර සිය දහස් ගණනින් සොයා ගන්නට හැකි ය. විශේෂයෙන් වෙන කාලවලටත් වඩා විශේෂ වගකීමකින් යුතු ව උත්සාහයෙන් මහණ දම් පුරන, තමන්ට සිවු පසයෙන් උපස්ථාන කරන සැදැහැබර දායකයනට ද ශ්‍රද්ධාදී ගුණ ධර්ම වර්ධනයට හා මාර්ගඵලාවබෝධයට හේතුවන දැහැමි අනුශාසනා කරන කාලයකි, වස් සමය. හැම වෙහෙර විහාරස්ථානයකම දිනපතා ම වාගේ නොයෙක් බණ පින්කම්වලින් හා වෙනත් සසුන් වැඩ වලින් පිරී ගිය, සොම්නස් සුවය දනවන කාලයකි.

එසේ ම සරත් කාලයේ ආරම්භය ද බිනර පසළොස්වක් පෝයෙහි සිට එළඹෙයි. සරත් කාලය හැම කවියෙකු විසින් ම වර්ණනා කරන ලද, කවි සිත පුබුදු කරවන ලද, ස්වාභාවික සෞන්දර්ය රසයෙන් අවට පරිසරය පවා ආලෝකවත් වී ගිය සමයෙකි. සරත් සෘතුවේ දක්නට ලැබෙන ස්වාභාවික දර්ශනයන් කවියන් කවි ඇසින් බලා නොයෙක් විසිතුරු ලෙස වර්ණනා කර ඇති අයුරු ගද්‍ය පද්‍ය සාහිත්‍ය කෘති වලින් පැහැදිලි වෙයි. මේ නයින් සලකා බලන කල්හි බිනර මාසය ශාසනික වශයෙන් ද සාහිත්‍ය අගය වශයෙන් ද සංස්කෘතික වශයෙන් ද වැදගත්කමකින් යුත් මාසයක් බව කිව හැකි ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ශාක්‍ය ජනපදයෙහි කිඹුල්වත් පුරයෙහි වූ නිග්‍රොධාරාමයෙහි වැඩ වෙසෙන සමයෙහි මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ උන්වහන්සේ වෙත අවුත් වැඳ එකත් පසෙක සිට අනගාරික ශාසනයෙහි පැවිද්ද මාගමුන් හට ඉල්ලා සිටියා ය.

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගෝතමිය ගේ ඉල්ලීම පළමු දෙවැනි තුන්වැනි වරටත් ප්‍රතික්‍ෂේප කළහ. ඉක්බිති බුදුරදුන් කිඹුල්වත් නුවරින් නික්ම විශාලා මහනුවර කූටාගාර ශාලාව වෙත වැඩි සේක. මහා ප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ රෝහිණී නදී තීරයෙහි දී පැවිදි වූ කුමරුවන් ගේ භාර්යාවන් පන්සිය දෙනා සමග කෙස් කපා කසාවත් හැඳ කිඹුල්වත් නුවරින් පිටත් ව යොදුන් පනස් එකක් පමණ වූ දීර්ඝ මාර්ගය පා ගමනින්ම ගෙවා කූඨාගාර ශාලාව වෙත පැමිණියා ය. ආනන්ද හිමියන් හට කරුණු කියා උන්වහන්සේ ගේ මාර්ගයෙන් කාන්තාවන් හට සසුන් පැවිද්ද ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා සිටියා ය. ආනන්ද හිමියෝ බුදුරදුන් වෙත ගොස් ස්වාමීනි, භාග්‍යවතුන් වහන්ස, මහාප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ පන්සියයක් බිසෝවරුන් පිරිවරා මෙහි පැමිණ බුදුරදුන් වහන්සේ ස්ත්‍රීන්ට පැවිද්ද නො දෙත් යි අඬ අඬා දොරටුව සමීපයෙහි සිටින්නී ය. ස්වාමීනි, ස්ත්‍රීහු බුද්ධ ශාසනයෙහි අනගාරික වූ පැවිද්ද ලබත් නම් මැනවැයි අයැද සිටියහ. බුදුහු ආනන්ද හිමියන්ගේ ඉල්ලීම තෙවරක්ම ප්‍රතික්‍ෂේප කළහ. පසුව ආනන්ද හිමියන්ගේ බලවත් උත්සාහය නිසා කරුණු කියූ පසු මහා ප්‍රජාපතී ගෞතමිය ප්‍රධාන කාන්තාවන්ට සසුන් දොර විවෘත විය. ආනන්දය, ඉදින් මහ ප්‍රජාපතී ගෞතමී තොමෝ පැවිදි වනු කැමැත්තී නම් පෙර බුදුවරයන් ගේ ශ්‍රාවිකාවන් විසින් පිරූ අෂ්ට ගරු ධර්ම ඇය විසින් ද පිළිගත යුතු ය. එයම ඇයට පැවිද්ද හා උපසම්පදාව වන්නේ ය.

ගරු ධර්ම අට

1. උපසම්පත්තියෙන් වස් සියයක් වූ මෙහෙණක විසින් වුව ද එදින ම උපසපන් වූ භික්‍ෂූන් දැකත් වැඳීම් ආදී ගෞරව දැක්විය යුතු ය.

2. භික්‍ෂූන් නැති ප්‍රදේශයෙක් හි මෙහෙණක විසින් වස් නොවැසිය යුතු ය.

3. අඩ මසක් පාසා, මෙහෙණක විසින් භික්‍ෂු සංඝයාගෙන් පොහොය විචාළ යුතු යි. අවවාද දීමට පැමිණීම ද බලාපොරොත්තු විය යුතු යි.

4. වස් අවසානයෙහි දී භික්‍ෂු භික්‍ෂුණී යන උභතො සංඝයා ඉදිරියේ පවාරණය කටයුතු යි.

5.ගරු ඇවතකට පැමිණි මෙහෙණක විසින් උභතො සංඝයා කෙරෙහි අඬ මසක් මානත පිරිය යුතු යි.

6. අවුරුද්දක් පුහුණු වෙමින් ශික්ෂමානාවක් ව සිට පසුව උභතො සංඝයාගෙන් උපසම්පදාව ලැබිය යුතු යි.

7. කවර කාරණයක් නිසා හෝ මෙහෙණක විසින් භික්‍ෂු කෙනකු හට ආක්‍රොෂ පරිභව නො කටයුතුයි.

8. මෙහෙණින් විසින් භික්‍ෂූන් හට අවවාද නො කටයුතු ය. භික්‍ෂූන් විසින් භික්‍ෂුණීන්ට අවවාද කටයුතු ය.

ආනන්ද හිමියෝ මේ ගරු ධර්ම අට බුදුරදුන්ගෙන් උගෙන මහා ප්‍රජාපතී ගෞතමිය වෙත එළඹ ගරු ධර්ම විස්තරකොට කියා, ඉදින් ඔබ මේ ගරු ධර්ම පිළිගන්නෙහි නම් එය ම ඔබට පැවිදි උපසම්පදාව වන්නේ යැයි ද කීහ. එබසට ගෝතමිය සකල ශරීරය ලොමු දහ ගන්වමින් පස්වනක් පී‍්‍රතීන් පිනා බුදුරදුන් දිශාවට දොහොත් මුදුන් දී සිට ‘ආනන්ද ස්වාමීනි’ යම් සේ අලංකාරයට කැමැති තරුණ ස්ත්‍රියක් හෝ පුරුෂයෙක් හෝ ජලස්නානය කොට, සමන් මල් දමක් ලදින් දෙඅතින් පිළිගෙන සන්තෝෂයෙන් සිරසෙහි තබා ගනී ද, එසේ ම මම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළ ඒ ධර්ම අට දෙන පිළිගනිමි, යි තුන්වරක් කීවා ය. ඒ වචනය සමඟ ම මහා ප්‍රජාපතී ගෞතමිය ගේ මහණකම විය. උපසම්පදා ශීලය ද විය. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ නියමය පරිදි පන්සියයක් ක්‍ෂත්‍රිය කුමාරිකාවෝ ද භික්‍ෂු සංඝයාගෙන් උපසම්පදාව ලැබූහ.
මෙසේ මෙහෙණ සස්නේ ආරම්භය බිනර පුන් පොහෝදා සිදු විය.

A day in the life

මීලාද් අන් නබි උත්සවය

ඉස්ලාම් ධර්මයේ ශ්‍රාස්තෘවරයා වන මුහම්මද් නබි නායක තුමාණන්ගේ උපත යෙදෙන මීලාද් අන් නබි උත්සවය අදට (16 වැනිදාට) යෙදී තිබේ. ඉස්ලාම් චන්ද්‍ර දින දර්ශනයේ තුන්වන මාසය වන රබි උනිල් අව්වල් මාසයේ අද වැනි දිනක සෞදි අරාබියේ මක්කා නගරයේදී නබි නායකතුමාණෝ උපත ලැබූහ. සියලුම මනුෂ්‍යයින් සඳහා ප්‍රේමය සහ සාමයේ පණිවිඩය ‍ප්‍රචාරය කළ ඉස්ලාම් දහමේ මහා ශාස්තෘවරයා වන මුහම්මද් නබිතුමා අල්ලාහ් දෙවියන්ගේ අවසාන දූතයා ලෙස පිළිගැනේ.

මුහම්මද් නබි නායකතුමන් ක්‍රි.ව.570 දී සෞදි අරාබියේ මක්කා නගරයේදී උපත ලැබූ අතර එතුමන් ක්‍රි.ව. 632 දී සෞදි අරාබියේ මදීනා නගරයේදී අභාවප්‍රාප්ත විය.

මුහම්මද් නබි නායකතුමාණෝ මිනිස් වර්ගයාට අභිවෘද්ධිය, විමුක්තිය, සාමය, සතුට හා සැනසීම ගෙන දෙන අංග සම්පූර්ණ ජීවන ක්‍රමයක් ඉස්ලාම් දහම මගින් ලොවට දායාද කළහ. මනුෂ්‍යත්වයෙන් පිරිපුන් ගෞරවණීය මානව ප්‍රේමයක් ගොඩනැගීමට කැපවූ නබි නායකතුමන්ගේ උපන්දිනය ලොව පුරා වෙසෙන ඉස්ලාම් බැතිමත්හු අද දින මහත් උත්සවාකාරයෙන් ආගමානුකූලව සමරති
කුඩා කල නිසි අධ්‍යාපනයක් නොලද ඔහු තරුණ වියේදී එඩේර ජීවිතයක් ගත කළ අතර පසුව ව්‍යාපාරිකයෙකු ලෙස විවිධ ‍ප්‍ර දේශ වල    සංචාරය කළේ ය.

අන් අය අතර විශ්වාස ගොඩ නගාගත් එතුමන් අල් අමීන් හෙවත් විශ්වාසවන්තයා යන නාමයෙන් ද ප්‍රචලිත විය. මුහම්මද් නබිතුමන් සුවිශේෂි කරුණු මත අන් අය අතර ප්‍රචලිත වූ අතර ඉස්ලාම් දහම ලොවපුරා ව්‍යාප්ත කරමින් ඔහුට හතලිස් වැනි වියේදී අල්ලා දෙවියන්ගේ පණිවුඩකරුවීමේ වරම ලැබිණ.

අනතුරුව අරාබිකරයේ ප්‍රජාව නිවැරදි මගට යොමු කිරීමට කටයුතු කළ එතුමන් වසර 23ක් තිස්සේ දෙවිදුන්ගෙන් ලැබුණු මෙහෙවර ඉටු කළේ ය.

ඉස්ලාම් ධර්මය ලොවට හදුන්වා දිමේ අවසාන නබිවරයා වේ. මුස්ලිම්වරුන් සලකන පරිදි මොහු ඉස්ලාම් දහමේ නිර්මාතෘවරයා නොවන අතර මොහු එම දේව විශ්වාසය ආදම් නබි තුමාගෙන් පැවතගෙන එන ඉස්ලාම් දහමේ මුලිකයෙක් මෙන්ම ප්‍රතිසංස්කාරකවරයෙක් ලෙස සලකයි.

A day in the life