එක ළග චෛත්‍යය දෙකක්?..

 

ඇයි මේ එක ළග චෛත්‍යය දෙකක්?..
කෙනෙකුට මෙහෙම හිතෙන්න පුළුවන්
මේ පින්තුරයේ තියෙන ඔය චෛත්‍ය දෙකම තියෙන්නේ අනුරාධපුර මිහින්තලා පුදබිමේ..
එතකොට ඇයි මෙහෙම චෛත්‍ය දෙකක් එකතැන හදලා තියෙන්නේ ?..
එකට හේතුව දන්නවද?
ඔය තරමක් උඩින් තියෙන මහ සෑ රජාණන් වහන්සේ තනවා තිබෙන්නේ බුදු රජාණන් වහන්සේගේ ඌර්ණ රෝම ධාතූන් වහන්සේ( බුදු රඡාණන් වහන්සේගේ දෙබැම මැද දකුණට කරකැවී ඉතා සුදු පැහැයෙන් ඇති මෘදු රෝමය)තැනපත් කර තනවා ඇති මහින්තලා මහ සෑයයි.
නමුත් ඊට පහලින් ඇති සෑය තමයි මිහිදු මහ සෑය..එය තනවා තිබෙන්නේ මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේගේ භෂ්මාවශේෂ වලින් කොටසක් නිදන් කොට දේවානම්පියතිස්ස රජතුමාගේ බාල සොයුරු උත්තිය රජතුමා (ක්‍රි. පූ. 210-200) විසිනි. මිහින්තලා කඳු මුදුනත ඉදිකරන ලද බවට මහාවංශයේ සඳහන් සෑය මෙය වේ. මෙහි නටඹුන් අතර තිබූ ගඩොල් වල ඇති බ්‍රාහ්මී අක්ෂර ක්‍රි.පූ. සියවස් වලට අයත් වේ. මේ අනූව මෙම සෑය මෙරට ඇති පැරණිතම සෑ අතුරින් එකක් වේ.
මිහිදු මහරහතන් වහන්සේගේ අස්ථි ධාතූන් වහන්සේලා සහ අංගාර(මිහිදු මහරහතන් වහන්සේගේ දේහය ආදාහනයෙන් පසු ඉතිරි වූ අගුරැ)තැන්පත් කර තනවා තිබු සෑයයි..එහෙනම් මේ අලුතින්ම කල සෑයක් නොවෙයි..පැරණි තිබූ සෑයක්..
නමුත් නොයෙකුත් හේතුන් මත මෙම සෑය ගරාවැටෙන්නට විය.මෙය කෘතගුණ දත් සිංහල බෞද්ධයන් හට නොඉවසිය යුතු දෙයක් බව මම ඔබට අමුවෙන් කිව යුතු නොවේ..මොකද ලංකාවේ අපට බුදු දහම ගෙන ආ අපේ මිහිදු මහරහතන් වහසේ සිහි කර උන්වහන්සේගේ ධාතූන් වහන්සේලා තැනපත් කර තනවා තිබෙන සෑය මෙසේ ගරා වැටි විනාස විය යුතුද?
අද ලංකාවේ සෑම පන්සලකම පාහේ සෑයක් තිබෙනවා...ඒ හැම සෑයක්ම තනවන්නට අපට කීවේ කවුද?මග පෙන්නුවේ කවුද?..
ඔයාලා අද ආඩම්බරයෙන් කතා කරන අපේ සිංහල බෞද්ධ ඉතිහාසය ගොඩ නැගුවේ කවුද?
ලාංකේය ජාතියේ කොදුනාරටිය වන් අරහත් ධජය අපට හදුන්වා දුන්නේ කවුද?
සිල් ගන්න දාන මාන දෙන්න ඉගැන්නුවේ කවුද?
ඔයාලා හොය හොයා යන දන්සැල් අපට දෙන්න ඉගැන්නුවේ කවුද?
ලේ ඇස් ශරීරයේ කො⁣ටස් දන් දෙන්න ඉගැන්වූයේ කවුද?
කොටින්ම කිව්වොත් පින් පව් හොද නරක ඉගැන්වූයේ කවුද?
අද ලෝකයේ බුද්ධිමතුන් අතර වේගයෙන් පැතිර යන බුදු දහමේ දායාදය අපි ලෝකයට දෙන්න කලින් අපිට දුන්නේ කවුද?
ඒ තමයි මිහිදු මහරහතන් වහන්සේ..
උන්වහන්සේ අපට දෙවෙනි වෙන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේට පමණයි උන් වහන්සේ බුදු කෙනෙකු විසින් කල යුතු වූ සේවය බුදු රජාණන් වහන්සේ වෙනුවෙන් මේ ලංකාද්වීපයට කල සේක.ඒ නිසයි අපි උන් වහන්සේට අනු බුදු කියලා කියන්නේ..
ඉතිං එසේ උන්වහන්සේ සිදු කල සේවය අපට මිල කරන්න පුළුවන් ද ඒ ණය ගෙවන්න පුළුවන් ද?බෑ නේද..
2019 දි මහමෙව්නාව අසපුවේ පින්වත් කිරිබත්ගොඩ ඥානානන්ද ලොකු ස්වාමීන් වහන්සේ මේ ගැන සංවේදී වී උන්වහන්සේ සහ වර්තමානයේ මිහින්තලා විහාරාධිපති පින්වත් පුජ්‍ය ධම්මරතන නායක ස්වාමීන් වහන්සේ සමග එකතුවී සුවහසක් වූ සිව්දෙසින් ආ පින්වතුන්ගේත් මුදලින් සේම ශ්‍රමයෙන් නොයෙකුත් දෘෂ්‍ය අදෘෂ්‍ය බාදක මත කොතරම් ආවත් මේ මිහිදු මහ සෑය නැවත ප්‍රතිසංස්කරණ කිරීමට යෙදුනා..ඉතං ඊයෙ දින එහි නැවත මිහිදු මහරහතන් වහන්සේගේ ධාතූන් වහන්සේලා තැන්පත් කර මිහිදු මහ සෑය නැවතත් බුද්ධ සාසනයට පුජා කෙරැනා..
මෙය අපුරැ පින්කමක්..
මිහිදු මහරහතන් වහන්සේ ලක්දිවට දායාද කල
භික්ෂු
භික්ෂූණී
උපාසක
උපාසිකා
යන සිව්වනප්පිරිසම සිහිකරමින් මෙම උපහාරයට එකතු උනා...
උපසම්පදා භික්ෂූන් වහන්සේලාද 108 නමක්.
අනගාරිකා මෑණිවරැ 108ක්..
දස සිල් ගත් උපාසකවරැ 108ක්.
දස සිල් ගත් උපාසිකාවන් 108ක්.
ලංකාවේ සිව් දිගින් එකට එක්වී මිහිදු මහරහතන් වහන්සේට ආමිස සහ ප්‍රතිපත්ති පූජාවන්ගෙන් උපහාර පුදජූජා පැවැත්වූවා...
ඉතිං මේ මහ සෑයවල් දෙකම මේ ලක්දිවට එකවිට පෑයු හිරැසදු සේ මේ ලක්දිව ඒකාලෝක කල
භාග්‍යයවතුන් වහන්සේ සහ අනුබුදු මිහිදු මහරහතන් වහන්සේ සිහිපත් කර තැනූ මහ සෑ රජුන් වහන්සේලයි...
මට නම් එතනට ගියාම දැනු⁣නේම මගේ බුදු රජාණන් වහන්සේත් මිහිදු මහරහතන් වහන්සේත් අසලම උන්වහන්සේලාගේ සිව්රැවල වැදිආ සුළං පහස විදිමින්ම සිටියාක් මෙනි..
ඔබත් මෙම මහ සෑ රජාණන් වහන්සේලා වන්දනා කර උන්වහන්සේලාගේ ගූණ සිහිකර කෘතගුණ දක්වා අපමණ පින් සිදු කර ගන්න..
උන්වහන්සේලා නිවීසැනසුන ඒ නිවනටම ඒ පින් හේතු වනවා නිසැකයි
තෙරැවන් සරණයි

සටහන
Rumesh Dissanayake

උපුටා ගැනීමකි.

A day in the life

මී ගස. Mabhuca

පෙර රජ දරුවන් විසින් කැපුවොත් මරණ දඬුවම නියම කළ සුද්දන් විසින් කපා හෙලීමට අවසර දුන් මී ගස් ගැන......

“Mabhuca” නමින් උද්භිත විද්‍යානාමයෙන් හැදින්වෙන මිගස විශේෂ 7ක් ලෝකය පුරා දැකිය හැකිය. මෙම විශේෂ 7 න් 4ක්ම අප රටට ආවේනික ශාක වීම විශේෂත්වයකි.
මීගස ඍජු කඳ සහිතව අඩි 50 ක් 60 ක් ක් පමණ උසට වර්ධනය වේ. මෙහි නොමේරු කොළ සහ ළපටි කොටස් වල සියුම් බූවක් දක්නට ලැබේ. ඝණ පොත්ත අළු පැහැයක් ගනී.
මී මල් වල ඇත්තේ කහපාටට හුරු සුදුපාටකි. කොළ පාටට හුරු කහපාට ඵලවල ඇතුලේ දිලිසෙන සුළු බීජ ඇත. මෙම මීමල් හටගන්නේ ජූනි, ජූලි මාසවලය.
අපරටේ හමුවන පරිසර හිතකාමීම ශාකය මී ගසයි.
එදා රජ දවස දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා මෙම මීගස කැපීම මරණදණ්ඩනය ලැබීමට හේතුවක් ලෙස සදහන් කලා. එසේ වුවත් 1833 සුද්දන් විසින් ඉදිරිපත් කල කෝල්බෲක් ප්‍රතිසංස්කරණය මගින් මී ගස කැපීමට ලංකාවේ වැසියන්ට අවසර ලැබෙනවා. එපමණක් නොව අපේම රටේ වැසියන් ලවා මෙම මීගස් කපාහෙල බවත් සඳහන්.
ඇයි? එදා අපේ රජවරුන් මෙම ශාඛය රැකීමටත් විදේශිකයන් මෙය විනාශ කිරීමටත් හේතූව වූයේ .!

මෙම මී මල් පිපෙන කාලෙට හා ගෙඩි හැදෙන කාලෙට වවුලන්ට රජමගුල් වගේ. ඒ වගේම වවුලන් මෙම මී ගස් වලම තමයි වාසය කරන්නෙත්. මෙම මී ගෙඩි හා මල් කන වවුලන් කුබුරු පුරා වසුරු දානව. මෙම වසුරු ගිනිපෙට්ටියක් පමන ප්‍රමාණයක යූරියා කිලේ තුනක පමණ රසායනික සංඝටක තිබෙනවා. ඒ වගේම පසට නයිට්‍රජන් ලැබෙනවා,මෙම වවුලන්ගේ වසුරු වල බැරලෝහ නෑ, නමුත් ඇමෝනියා, යූරියා, TDM පොහොරවලින් දෙන රසායනික සංයෝජනය ලබාදෙනවා.
එසේම මී ගසේ කොළ කුඹුරට වැටුනම ඒ කොලත් කුඹුරට අගනාම පොහොරක් වෙනවා.
අද කලේ බරපතලම රෝගයක් වී ඇති වකුගඩු නරක්වීමට ප්‍රධානම හේතුවක් ලෙස රසායනික පොහොර වල තිබෙන බැරලෝහ හේතූවක් බව හැමෝම වගේ දන්නව. නමුත් අතීතයේ පැවති මී ගස හරිහැටි අපේ මුතුන් මිත්තන්ටත් අපිටත් රැක ගන්න හැකි වුණා නම් අද දවසේ අපට වකුගඩු රෝගය යන්න බරපතල රෝගයක්ව නොවන්නට ඉඩ තිබුණි.
අපගේ ආහාර ඇතුලත් වියයුතු විවිධ ඛණිජ ලවන වර්ග අපට ලැබෙන්නෙ අපි විසින් ලබා ගන්නා ආහාර වලින්. එම ආහාර මිනිසා ලබා ගන්නේ ශාඛ වලින්. ශාඛ එම ඛණිජ වර්ග ලබා ගන්නේ පසෙනි.
පසේ ඇති ඛණිජ ලවන මුලින්ම බැක්ටීරියා විසින් ජීරණය කළ පසුව ගස්වලට උරාගනු ලබයි.
නමුත් වර්තමානයේ කෘෂි කර්මාන්තයේදී යොදා ගන්නා වස විස නිසා පසේ සිටින බැක්ටීරියා විනාශ වී ඇත. මෙම හේතුව නිසා පසේ ඇති ඛණිජ ලවන ජීර්ණය සඳහා අවස්ථාවක් නැත. ඒනිසාම ශාඛ වලට අදාල පෝෂ්‍ය පදාර්ථ කොටස් උරාගැනීමට හැකියාවක් නොමැත.
අපි විසින් ආහාරයට ගන්නා එළවඵ සහ පළතුරු වල නියම රසය, පැහැය සහ ගුණය අද නැති වීමට ප්‍රධාන හේතුව මෙයයි. එසේ වුවද ඇතැම්විට ඵලදාව නම් බොහෝ වට වැඩි වී ඇත්තේ රසායනික පොහොර භාවිතය නියාය.

 

අපි කියන මෙම මීගස ස්වාභාවිකවම පලිබෝධ පාලනය කරයි. ගොයමට හානි කරන ගොයම් මැස්සන්, මදුරුවන්, ගොයමට හානිකරන මැස්සන් වැනි සතුන් වවුලන් විසින් ආහාරයට ගැනීම සිදුවෙනවා. ඒවගේම මී ගෙඩි හා මල් ආහාරයට ගන්න එන කුරුල්ලන් මී ගෙඩි නොමැති කාලෙට කෘමීන්ව ආහාරයට ගනු ලනව. මෙලෙසින් වී වගාවට සහ වෙනත් බොහෝ වගාවලට හානිකරන පලිබෝධකයන් ස්වභාවිකවම පාලනයක් සිදුවෙනව.
කුඹුරු අක්කරයකට සෑහීමට ප්‍රමානවත් පොහොර ප්‍රමාණයක් එක මීගසකින් ලබාගන්න පුලුවන්. එ් නිසාමයි මෙම ගසට ජාතියේ පොහොර ගස යන අනුවර්ථනාමය හිමිව ඇත්තෙ.
මී ගසෙ මල්, ගෙඩි සහ තෙල් විවිධ ආහාර සඳහා යොදාගන්නවා. මී මල් වලින් කැවුම් හා හැලප හදනවා.
තෙල් සිදීමේදී ඉතිරිවෙන පුන්නක්කු වලට කියනවා මීමුරු කියලා. මෙම මී මුරු සත්ව ආහාර වලටත්, ගොයමේ පොහොරක් ලෙසත් අතීතයේ අපේ පැරැන්නෝ යොදාගෙන තිබෙනවා.
එමෙන්ම මී මුරු කොහොඹ හා සුදුලූනු පොතු එක්කර ගෙවල්වල දුම් ඇල්ලීම පැරැන්නන්ගේ සිරිතක් වෙලත් එදවස තිබී ඇතිබව අද සිටින වැඩිහිටියන් ගෙන් දැනගැනීමට හැකියි. එසේම එම දුම නිසා ගෙදර තිබෙන විශබීජ වීනාශවෙන අතර ප්‍රසන්න සුවඳක්ද ලැබෙයි.
අතීතයේ දරුවෙකුගේ ඉපදීමෙන් පසුව මෙලෙස දුම් ඇල්ලීම අනිවාර්‍ය කාරණයක් වෙලත් පැවතිලා තියෙනව.
අනෙක් වැදගත්ම කාරණය වන්නේ හෙළ වෙදකම සදහා මෙම මී ගස ප්‍රයෝජනයට ගෙන තිබීමයි. අදටද මෙම ගසේ මල්, කොළ, පොතු, මුල්, ඇට යන සියලුම දේවල් බෙහෙත් සෑදීමට යොදාගන්නවා.
රෝගයන් ලෙස රක්තපාත, චර්මරෝග, කැඩුම්බිදුම්, සර්පවෙදකම උගුරේ ආබාධ, වාතරෝග, අතීසාරය, ග්‍රහනියේ රෝග, ක්ශයරෝගය, මුත්‍රා ආසාධනයන් සුවපත් කිරීම සදහා මී ගසේ විවිධ කොටස් යොදාගන්නවා.
වේදනා නාශක ලෙස මී තෙල් වලට ඇත්තේ ඉතාම වැදගත් තැනකි.
අතීතයේ අද මෙන් විදුලිය නොතිබූ අතර ඒ සඳහා මීතෙල් වලින් කුප්පි ලාම්පු සකසා පාවිච්චි කර ඇත. එසේම ඒ මගින් සාමාන්‍ය කුප්පි ලාම්පු වලින් ඇතිවන ඇස් දැවිල්ල ඇති නොවේ
සාමාන්‍යයෙන් ගස් වලින් දහවල් කාලයේදී ඔක්සිජන් මුදාහරින අතර රාත්‍රී කාලයේදී කාබන්ඩයොක්සයිඩ් පිට කරයි. නමුත් මීගසක් දහවලත් රාත්‍රීයේදීත් ඔක්සිජන් පිටකරන අති විශිෂ්ඨ ගසකි.
එසේ විශිෂ්ට ශාකයක් වන මෙම ගස එදා අතීතයේ මුතුන් මිත්තන් රැක ගත්තා හා ප්‍රයෝජනයට ගත්තා සේම අපට අද දවස තුළ කළ යුතු ඉතාම වැදගත් යුතුකමක් වේ. එනම් එදා ඒ පැරැන්නන් විසින් ප්‍රයෝජනයට ලබාගත් මේ ගස අද දවස රෝපණය කර රැක ගැනීමයි.
ඉතින් ඔබ රැකගන්නේ ගසක් ම නොව ජාතියකි. අපේ අභිමානයකි. ඒ මතු පරපුරටයි.

 උපුටා පළකිරීමකි.... වජිර උඩුනුවර මෙටාවට කල වියමනකි.

අයිතිය සහ ස්තූතිය මුල් හිමිකරුට

A day in the life

පොසොන් පෝයයි දන්සැලයි.

 

පොසොන් පෝය ට අනුරාධපුරය කේන්ද්‍රකරගෙන වන්දනා මාන කරන්න බැතිමතුන් බොහෝම දෙනෙක් යනවා. මිහින්තලේ වන්දනාමාන කිරීමත් එම ගමනේ තවත් ජනප්‍රිය වන්දනාන්තයක්.බැතිමතුන් උදෙසා අනුරාධපුරයත් , අනුරාධපුරයට යොමුවන මාර්ගවලත් දන්සැල් පැවත්වීම කලක ජනප්‍රිය පුන්‍ය කටයුත්තක්.

දැන් දැන් එය රට පුරා ව්‍යාප්ත වෙලා.

නගර ගම් නියම් ගම් වල දන්සැල්.
බත්,රොටී,නුඩ්ලස් ,මඤ්ඤොක්කා වැනි මුලික ආහාරත් සිසිල් පැන් උණු පැන් සුප් ආදි විවිධ ආහාර පාන දැන්සැල් හැම තැනම.
සම්ප්‍රදායිකව වන්දනාවේ යන උදවියට දුන්න දන්සැල් පරිභොජනයට වර්තමානයේ එක් වෙන්නේ අසල්වාසී ජනතාව. ඔවුන්ට දන්සැලෙන් ආහාර ගැනීම විනෝදයට කාරනාවක්.
දන්සැල් දෙන්න පුළුවන් අයත් එන්නේ දන්සැලෙන් ආහාර ගන්න.
මේ වැඩේ හොද පැත්තකුත් තියෙනවා.මෙම කටයුත්ත සාමුහික ප්‍රයත්නයක්. සමගියෙන් සාමදානයෙන් සහයෝගිත්වයෙන් මෙයට දායක වන පිරිස දිහා බලපුවම සතුටු හිතෙනවා.
පිල් බෙදිලා වාද විවාද කරගන්න අය එක වැඩ බිමක.
දවස පු රාම විනෝද ගමනක යෙදෙමින් නොමිලේ ආහාර පානත් ලැබෙන මේ දන්සැල් ව්‍යපෘතිය එවන්නන්ට මිළ කල නොහැකි ලාභයක්.
මේ වැඩෙත් හරියට සමෘද්ධිය , අස්වැසුම , වගේ සමාජ සහණාදාර ගන්නවා වගේ වැඩක්. සුදුස්සොත් ගන්නවා . නුසුදුස්සොත් ගන්නවා.
මේ සල්ලි එකතු කරලා නැති බැරි කෙනෙකුට ගෙයක් හදා ගන්න , නැතිනම් වෙනත් පවතින දෙයක් කරලා දුන්නොත් නරකද කියලා කෙනෙක් අහහන්න පුළුවන්.
දන්සැලක් පැවත්වීමෙන් ලැබෙන විනෝදය සතුට වගේ ආනිසංස ඒ් වගේ දේකින් ලැබෙන්නේ නෑ කියලා කෙනෙක් කියන්න පුළුවන්.
එ්කත් ඇත්ත.
දන්සැල් , තොරණ , භක්ති ගීත සංදර්ශණ , වන්දනාවේ යන ජනතාව දිහා දේශපාලකයෝ නම් බලන්නේ තවත් විදියකට.
ජනාධිපතිතුමාට අනුව නම් රට බංකොලොත් භාාවයෙන් මිදිලා ජනතාවගේ අතේ මිටේ මුදල් ගැවසෙනවා වැඩි වෙලා.
ඒකයි මෙච්චර සෙනග නිදහසේ වීදී බැහැලා තියෙන්නේ. ජනතාවගේ එකමුතුවෙන් දාන ශාලා ඇතිවෙලා තියෙන්නේ !!!.
විපක්ෂයට මේවා පේන්නේ නැහැ. හැල්මේ දුවන්නේ......ඊලග නායකයා වෙන්න.
අපි පෝය ගනන් කර කර ඉමු . සුඛිත මුදිත වෙන්න.

A day in the life

පොසොන් පෝය.

 

ශ‍්‍රී බුද්ධ වර්ෂ 236 වැන්නේ පොසොන් පුන් පොහෝ දිනක මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ ප‍්‍රමුඛ ධර්ම දූත පිරිසේ ලංකාගමනය සිදු වූ අතර, ඒ තැන් සිට නිර්මල බුදු දහම මේ දිවයිනේ ස්ථාපිත වූ අතර නව බෞද්ධ ප‍්‍රබෝධයක් මෙන්ම සමාජ විපර්යාසයක් සහ අධ්‍යාත්මික විප්ලවයක් ද සිදු විණ.
ලොව අනෙකුත් සංස්කෘතීන්, ජාතීන් අතර සිංහල ජාතිය ශ්‍රේෂ්ඨ ජාතියක්, ශ්‍රේෂ්ඨ සංස්කෘතියක් බවට පත්වීමට මගපෑදූ ඒ උතුම් වූ බුදුදහම මෙරටට ලැබුණේ පොසොන් පොහෝ දිනකය.
අද වැනි දිනකදී මුව දඩයමේ යෙදී සිටි දේවානම්පියතිස්ස රජුට මිහින්තලා ගල් පර්වතය මුදුනේ සිට ‘තිස්ස’ කියා ආමන්ත‍්‍රණය කළ මිහිඳු මහ රහතන් වහන්සේ බුදු දහම ප‍්‍රචාරය කිරීමේ මහඟු කාර්යය ආරම්භ කළේය.
මිහිඳු මහරහතන් වහන්සේ මෙරටට වැඩම කරන ලද්දේ ද චුල්ලහත්ථිපදෝපම සූත‍්‍රය දේවානම්පියතිස්ස රජුට දේශනා කරන ලද්දේ ද මහාවංශය ඇතුළු ධර්ම ග‍්‍රන්ථ ලියැවීමට මුල පිරීම සිදු වූයේ ද පොසොන් පුන් පොහොය දිනයකදීය.
ලක්දිව බුදුසසුන පිහිටුවීම මෙන් ම බුදු වී සිව්වන සතියේ රුවන්ගෙයි වැඩහිඳිමින් ධර්මය මෙනෙහි කරන බුදුරදුන්ගේ ශරීරයෙන් ප‍්‍රථම වරට සවනක් ඝන බුදුරැුස් විහිදීම, ලක්දිව ප‍්‍රථම මහණ උපසම්පදාව සිදුවීම ආදී සිදුවීම් ද මෙදින සිදු ඇති ඓතිහාසික සිදුවීම් වේ

A day in the life