Friday, December 13, 2024

මම - පුර්විකාවක් .




මම ලොකු පුතා. වැදගත් නොවන චරිතය. හදහන කියන හැටියට කේතු මහා දසාවෙන් අවුරුදු හතරක් ඉදිරියට තියාගෙන ඉපදුන පින්වත් කුමාරයා. ඒ අවුරුදු හතර එවරවෙන්නේ සිකුරා ලබලා. තාත්තයි අම්මයි කියවන කොට හිතෙන්න ඇති කාලා බීලා,ජේත්තුවට ඇදලා, සුව පහසු කාලයක් ඇතුලේ ජීවිතේ නාස්තිකරගන්න ඇති කියලා මේ කාලේ. අධ්‍යාපනයට වඩා වෘත්තියට යොමුවුන අධ්‍යාපනය උසස් පෙලින් නිම කල ඒ කාලය මට අද නම් සංවේගයට කරුනක්. මම ඒ නරක ආදර්ශයට දරුවන් යොමු කරන්න කැමති වුනේ නැහැ. ඒ යුගයත් හැත්තෑවේ දශකයත් වෙනස්. ජීවිතය සමබිමක ගලාගෙන ගිය ,යන ගමනක් නෙමෙයි. රැලි හෙල් බෑවුම් කදු තරණය කරමින් ගිය දුර ගමනක්. දශක හතයි දශම හතකට දැනෙන්නේ විඩාවක්. කළකිරීමකට වඩා කිසිවක් කෙරෙහි ආසාවක් කැමැත්තක් නැති මහත් උදාසීන බවක්. විමුක්තිය නිදහස සොයාගෙන යන්න තියෙන්නේ එක් තැනයි. කියලා හිතෙන පාලුවක්. බෞද්ධයෙක් ලෙස හිතන්නත් කියවන්නත් පටන් ගත්තම , බෞද්ධ සාහිත්‍යය අත්හැර හිතන්න යොමු වුනාම අතීතය අත්හැර වර්මානය ගෙවීම පහසුවක්. තවත් මේ නිසරු කය නඩත්තු කිරීම නොවැදගත් කාර්යයක්. දවසින් දවස අක්‍රීයවන ඉන්ද්‍රීයයන් නොයෙක් ක්‍රම විදිවලින් යථාවත් කරන්න දරන උත්සහාය මට නම් කලකිරවන්නක්. එය පලරහිත කටයුත්තක් කියලා මගේ මනස මට කියවන්න පටන් අරන්…. මට හිතනා තරමින් මගේ වගකීම් වගවීම් බිංදුව වෙලා. මට වගකිම් වගවීම් කරන පිරිසකගේ උත්සහායක මැදිහත්වීමක මම ධන අගයක් බවට පත්වෙලා. මට නික්ම යන්න පුලුවන්නම් . මා නික්ම යනවා නම් ඔවුන්ගේ මැදිහත්වීම් සූන්‍යවී යනවා නේද මගේ මනස කියවන්න පටන් අරන්. මගේ විකාරත් සමග ආයෙත් ඉඩක් ලදොත් හමුවෙමු.


A day in the life

Thursday, December 12, 2024

පී.බී. අල්විස් පෙරේරා



'පීබී' කිවු පමනින්ම සිහිපත් වන්නේ පී.බී .අල්විස් පෙරේරා කවියාය.සාහිත්‍යධරයාය. 
එතුමන් 1917 මාර්තු මස කොළඹ කොල්ලුපිටියේ පල්ලිය වත්තේ දී උපත ලැබු පිලදුව බෝයගමගේ අල්විස් පෙරේරා නමින් දෙමව්පියන් විසින් හදුන්වනු ලැබීය.පී.බී.ජෙමිස් පෙරේරා මහතා සහ බෙන්තරආරච්චිගේ පොඩිහාමිනේ මහත්මිය  එතුමාගේ 
 දෙමාපියෝ වූහ.
කොල්ලුපිටියේ වැස්ලියන් මෙතෝදිස්ත පාසල සහ ශුද්ධ වූ අන්තෝනි මුනිඳුන්ගේ පාසල. එතුමන් මූලික අධ්‍යාපනය ලැබු පාසල් වන අතර  පස්වැනි පන්තියෙන් පාසල් අධ්‍යාපනය අවසන් විය. ඉන්පසු  බම්බලපිටියේ වජිරාරාම පුස්තකාලය, කොළඹ කෞතුකාගාර පුස්තකාලය ආදිය පරිහරණය කරමින් ස්වෝත්සාහයෙන් නොවිධිමත්ව අධ්‍යාපන කටයුතු කර ගත්තේය.

පීබී ගේ  බිරිද වුයේ  පුහුණු ගුරුවරියක හා ප්‍රවීණ කිවිඳියක වූ ඉන්ද්‍රා කුමාරනායක මහත්මියයි. පසුකලෙක කුරුණෑගල වදාකඩ පදිංචි වී "අංගංගල දේදුනු කාව්‍ය විද්‍යාලය " නමින් ආයතනයක්ද දේදුන්න නමින් කවි සඟරාවක්ද පවත්වාගෙන ගියේය. 1942 දී ප්‍රථම කාව්‍ය සංග්‍රහය වූ "උක්දඬු දුන්න" ඔහුගේ සංස්කාරක්වයෙන් පලකරවීය.

පෙරේරා මහතා ශ්‍රී ලංකා විශ්ව විද්‍යාලයීය සිංහල සමිතියේ මෙහෙයවීමෙන් 1944 දී පැවැත්වුණු සිංහල පද්‍ය තරගයෙන් මුල් තැන දිනා ගත්තේය. "හෙළදිව" නැමති සතිපතා පත්‍රයේ ප්‍රධාන සංස්කාරක ධූරය දැරීමෙන් සහ "සිංහල ජාතිය" "ස්වදේශ මිත්‍රයා" "ලංකාදීප" "දිනමිණ" ආදී පුවත්පත් සඟරාවලට රචනා සැපයීමෙන් වැදගත් සාහිත්‍ය සේවාවක්  ඉටු කළේය.

ඔහු විසින් රචිත  සොබාදහම, රන්තලිය, අපේ හටන, වේදනාව, ළමයින්ගේ සුරපුර, මියගිය කිරිල්ලී, සංවාදය, අන්ධ කවියා, බුදුමැදුර, මිණිපාන, දෙව්ලොව ගිය කම්මැලියා, ලුමුම්බා, කේයස්, විමලරත්න කුමාරගම, ජන්ම භූමි, ඉරුණු කොඩිය, අනුර සීනය, සුවඳවිලවුන්, නොගයන ගීතය, වනමාලා, කව්ද ඇවිල්ලා, සුදු මැණිකේ, ගොවි පෙරමුණ, කරදාසි පහන්, නා ගහ යටදී, ජපන් රටේදී ලියවුණු කවි, අලුත් කඳුල, සහ පබළු මිණි අනෙකුත් කාව්‍ය සංග්‍රහයන්ය. "පී.බී අල්විස් පෙරේරා පැදි එකතුව " නමින්  සියලු පද්‍ය එක්තැන් කළ කෘතියක පළමු වෙළුම අමර හේවාමද්දුම සහ සරත් විජේසූරිය විසින් 1993 වර්ෂයේදී පළ කරන ලදී. 

එතුමා 1966 අගෝස්තු 26 දින අභාවප්‍රාප්ත විය.

මගේ රට |
පෙරදිග ලෝකයේ බබලන මුතු ඇටය
පණ ඇති මහා සමුදුර පවුරෙන් ව ටය
හෙල දිවයින මගෙයි මා ඉපදුණ රටය
ලොව අන් සියලු දිවයින් මේකට ය ටය
මහවැලි කැළණි වළවේ කළු යන ගංගා
සමනල කන්ද මුදුනේ සිට පැන නැංගා
බෑවුම් තැනිතලා හෙල් අතරින් රිංගා
මේවා ගලයි මිණි කැට දිය යට හංගා
උණුසුම සිසිල සහ අතරෙහි සම ගුණය
ඇති අන් රටක් නැත, මගෙ රට ඇති තැ නය
මුව, මී,ගෝණ, ඇත් සේනා යුතු ව නය
පවසන්නේය මට ඇති ජාතික ධ නය
අගනා දුලබ වන මල් ගොමු ඇත බැද්දේ
තුරු මත කුරුල්ලන්ගේ සුමිහිරි ස ද්දේ
මීදුම් පටල පෙර වූ නිල් කඳු මැ ද්දේ
සීතල රිදී දියවැල් පහළට ඇද්දේ
තෝපා, තඹලගම, මිණිපේ, මින්නේරි
මහ වැව් වලින් දියවැල් ඇදෙමින් බේරි
සරු කරවයි කුඹුරු නිල් පැහැයෙන් මේ රි
මගෙ ලක් මෑණියන්දෑ හරි පින් කා රි
අඹ,දුඹ,පේර,වැළ,වරකා, අන්නා සී
රඹුටන්, දිවුල්, බෙලි, මොර තුරු අග රා සී
පලතුරු ඉදී සුවඳින් අමරස පෑ සී
ගෙන දෙන්නේය මගෙ ලක්මව වෙත ආ සී
සැපසේ වැඩුණු නව දලු යුතු තුරු වැල්ය
මී මැසි බමර මිණි මැද වැජඹෙන මල්ය
බැලු බැලු පසින් හැම පැත්තෙන් ගණ නිල්ය
පස් පියුමෙන් පිරී බබලන දිය විල්ය
අව්කණ ගල් වෙහෙර ඇත මහ පිළිම තැණු
සුකිරි වගෙයි පුත්තලමේ මිදුණු ලු ණු
සීගිරි ගලේ සිතුවම් ලොව පුදුම වුණු
ආඩම්බරයි ලෝවා මහ පහයෙ කණු
වළවේ දෙනුන් හට කිරි හැම දිනම එරේ
වන්නියෙ බඳෙන මීවද පැනි බිමට පෙරේ
මුතුපර තිබේ සමුදුර රැළි අතර තුරේ
පොළවේ මැණික් උපදිනවා රත්නපුරේ
රුහුණේ කුඹුරු සරු සාරයි එක හීයයි
මින්නේරියේ ජනපදයයි වෙල් යායයි
රජරට පලාතේ පමණක් වැව් සීයයි
මේවා බලන්නට මෙන් ඉර හඳ පායයි
නටබුන් නගර අනුරාපුර පොළොන්නරු
පේරාදෙණිය, හග්ගල මල් උයන් සරු
දුම්හිඳ වගේ මහ දිය ඇලි කඳින් පරු
මැද මහනුවර දළදා හිමි සඳුන් ගරු
හරියට නියම කාලය තුළ වහින වැසී
නව තඹ පාට වැල්ලක් හැම තැනම දිසී
දිවයින මගේ මුළු ලෝකය කරන ව සී
දණ බිම ඔබා නිතරම නැමදුමට නි සී

A day in the life

Wednesday, December 11, 2024

අම්මා.





නොවැම්බර 29 ……..

අම්මා අප අතරින් වෙන්වු දවස

එතුමිය අවුරුදු අනූඅටක් ආයු  සම්පත් විද නිදුක් නිරෝගීව අපත් සමග සතුටින්

කාලය ගත කලා.

එක් හැන්දෑවක පපුවේ වේදනාවක අනතුර සදහන් කර සන්සුන්ව දෙනෙත පියා ගත්තා.

අම්මා අධිරාජිණියක්.

ඇයට පුංචි පාර්ලිමේන්තුවක් තිබුනා.

එය හරියට ජනරජ ව්‍යවස්ථාවට අනුව පාලනය වුන සිරිමාවෝ මැතිනියගේ පාලන ක්‍රමය වගේ.

දෙන්නම එකම ගමේ නොවැ.

තාත්තාට හිමිවුනේ ජනාධිපති ධුරය.

ඔහු අත්සන් කරනවා පමනයි.

අම්මා තමයි විධායකය සහ ව්‍යවස්ථාදායකය.

අපි යටත් වැසියෝ.

නවයක්…….

ලේසියෙන් ආංබාංකරන්න පුලුවන්යැ

කෙල්ලෝ තුන් දෙනෙක්.. කොල්ලෝ හය දෙනෙක් ..

මේ ඔක්කොම කර ගෙන අපිට කන්න බොන්න දීලා ලොකු මහත් කලා කියන එකත් විශිෂ්ඨයි.

මම ගෙදර ලොකු එකා ඊළගට නංගී.

අම්මා දුෂ්කරතා වින්දේ මේ  කාලේ.

තාත්තා පුංචියට පටන් ගත්ත ව්‍යාපාරය ළදරු අවධියේ.

අපිට තිබුන සම්පත් සීමිතයි.

කන්න බොන්න අඩුපාඩුවක් නැතිව තාත්තා සැපයුවත් හරි හමන් ඉන්න හිටින්න තැනක් තිබුනේ නැහැ.

අම්මා මේවා සීරුවට කළමනාකරන්න කොයිතරම් වෙහෙසෙන්න ඇතිද කියලා හිතන්න පටන් ගත්තේ කර දඩු උස්මහත් වුනාට පස්සේ………..

දරටික පලාටික වතුර එක්රැස් කරගෙන අපි නඩේ බලා කියා ගන්න මාර යුද්ධයක් කරන්න ඇති.

තාත්තා ටිකින් ටික ගොඩනැගෙන විට..

වැටිලා ඉන්න ගෙවල් දොරවල් ලැබෙන කොට

ගෙදර පිරිස එකා දෙන්නා වැඩිවෙන කොට අම්මාට පහසුවට 

ගෙදර අත් උදව්වට කවුරුන් හෝ හිටියා පස්සේ කාලෙක.

ඒත් අම්මාගේ වැඩ කටයුතු නම් අඩුවක් උනේ නැහැ.

ඈට නිසි පිලිවෙලට වැඩ ඕනි. කවුරු කලත් අඩුපාඩු. ඉතින් කොහොමද වැඩ අඩුවෙන්නේ ?.

කාලය ගෙවී යන කොට ගෙදර එකා දෙන්නා අඩු වෙන්න පටන් ගත්තා

හතී දීපංකරේ විසිර ගියා.

සිංහල අවුරුද්දට අම්මගේ සෙවනට එකතු වෙනවා.

ඒ අතර එකා දෙන්නා අම්මා බලන්න එනවා.

අම්මගේ සතුට…..දරුවන්ගේ පැමිණීම.

අම්මගේ දරුවෝ ඊට පස්සේ දරුවන්ගේ දරුවෝ.ඊටත් පස්සේ දරුවන්ගේ දරුවෝත් මෙහෙම පරම්පර තුනක්….පුතාලා දුවලා .මුණුපුරු මුණුපිරියෝ,මී මුණුපුරු මුණුපිරියෝ……..

අම්මගේ සතුට කොයිතරම් වෙන්න ඇත්ද ?.


A day in the life

Tuesday, December 10, 2024

මොළය දක්වන ප්‍රතිචාර








කවුරුහරි ඔයාට කැමති වුණාම, ඔයත් නොදැනීම එයාට කැමති වෙන්න පුළුවන් කියල දැනගෙන හිටියද?
ඔයාට කවදාහරි මෙහෙම දෙයක් වෙලා තියෙනවද? කවුරු හරි ඔයාට කැමතියි කියලා දැනගත්තට පස්සේ, ඔයාටත් ඒ කෙනා ගැන හිතෙන්න පටන් ගන්නවා. ඒක අහම්බයක්ද?
කවුරු හරි ඔයාට ආදරය පෙන්නනකොට, අඟවනකොට ඔයාගේ මොලේ ඒකට හරිම වෙනස් විදිහට ප්රතිචාර දක්වනවා. ඒකෙන් ඔයා ඔයාටත් නොදැනීම ඒ කෙනාට කැමති වෙන්න පුළුවන්.
අපි ඒක වෙන්නේ කොහොමද කියලා බලමු.
මිනිස්සුන්ට හැම තිස්සෙම එයාලට කැමති අය ගැන හොඳ පොසිටිව් හැඟීමක් තියෙනවා. කවුරු හරි ඔයාට කැමතියි කියලා ඔයාට දැනුනාම, ඔයාගේ මොලේ ඒක අඳුරගෙන dopamine (සතුටු හෝමෝනේ ) සහ oxytocin (බැඳීමේ හෝමෝනේ ) කියන හෝමෝන ශ්රාවය කරනව. ඒ හෝමෝන නිසා ඒ කෙනා එක්ක බැඳීමක් තියෙනවා කියලා ඔයාට දැනෙනවා . ඒ නිසා ඔයාගෙ හිතෙත් ඒ කෙනා ගැන කැමැත්තක් ඇති වෙන්න පුළුවන් ඒකට. අපි කියනවා Reciprocal Liking Effect කියලා
කවුරු හරි ඔයාට ආදරයක් හෝ කරුණාවක් පෙන්නනකොට, අපේ මොලේ තියෙන mirror neurons කියලා විශේෂිත ස්නායු වර්ගයක් ක්රියාත්මක වෙලා ඔයාටත් ඒ හැඟීම් ඒ විදිහටම දැනෙනවා. ඒවයින් අපිට පුළුවන් අනිත් අයගේ හැඟීම් තේරුම් ගන්න. ඒකෙන් ඔයාලා දෙන්න අතර බැඳීම ශක්තිමත් වෙනවා, ඒ වගේම ආදරයක් ඇති වෙන්නත් පුළුවන්.
ඒවගේම කවුරු හරි ඔයාට කැමති වුණාම, ඔයාගේ මොලේ අහනවා, "ඇයි එයා මට කැමති ?" ඉතින් ඒකට උත්තරේ හොයන්න ගිහින්, ඔයාට ඒ කෙනාගේ හොඳ දේවල් පේනවා, ඔයා ඒ ගැන ගැන හිතන්න පටන් ගන්නවා. හරියට එයා කොච්චර කරුණාවන්තයි ද, හාස්යය, ඒ වගේ දේවල්. ඒකෙන් ඔයාට ඒ කෙනා ගැන තවත් කැමැත්තක් ඇති වෙන්න පුළුවන්. මේකට අපි කියනවා Cognitive Dissonance කියලා.
ඇත්තටම මේ ආදරය කියන්නේ චක්රයක් වගේ. කවුරු හරි ඔයාට ආදරේ කරනකොට, ඔයාටම දැනෙනවා ඔයා වටිනවා කියලා. ඒකෙන් ඔයාටත් ඒ කෙනා ගැන හිතෙන්න පටන් ගන්නවා. ඔයා ඒ කෙනා ගැන හිතන තරමට, එයා ඔයාට තවත් ආදරය පෙන්නනවා. ඒකෙන් ඔයාලා දෙන්නගේ බැඳීම තවත් ශක්තිමත් වෙනවා.
ඉතින් කවුරු හරි ඔයාට කැමතියි කියලා ඔයාට දැනෙනවා නම්, ඒ කෙනා ගැන ඔයාට දැනෙන හැඟීම ගැන හිතලා බලන්න.. එයා හොඳ කෙනෙක්ද? එයා ඔයා ගැන හිතනවද? එයා ඔයාව සතුටින් තියනවද? මේ හැඟීම් හිතේ විතරක් නෙවෙයි තියෙන්නේ, ඒවා ඔයාගේ මොලේ ඇතුළෙත් තියෙනවා.
ආදරය හැදෙන්නේ එකපාරටම නෙවෙයි. සමහර වෙලාවට ඒක හැදෙන්නේ ටිකෙන් ටික, දෙන්නා එකිනෙකා ගැන සැලකිලිමත් වෙනකොට, ගරු කරනකොට, ඒ වගේම ඇත්ත ආදරයක් තියෙනකොට.
කවුරු හරි ඔයාට කැමති වුණාම, ඔයාගේ මොලේ ඒක දකිනවා. මොලේ ඇතුළේ තියෙන රසායනික ද්රව්ය එකතු වෙලා ආදරයක් හදනවා. ඒත් මතක තියාගන්න, මේක බලෙන් කරගන්න පුළුවන් දෙයක් නෙවෙයි. ඇත්ත ආදරය සහ කරුණාව තමයි මේකට ඕනේ.
ඉතින්, ඊළඟ පාර ඔයාට දැනුනොත් කවුරු හරි ඔයාට කැමතියි කියලා, ඒ ගැන නැවත වතාවක් හිතලා බලන්න.
ඔයාටත් මෙහෙම දෙයක් වෙලා තියෙනවද? කවුරු හරි ඔයාට කැමති වුණාම ඔයාගේ හිතත් වෙනස් වුණාද?
එහෙම උන යාලුවෝ මේකට ටැග් කරන්න, එයාලත් එක්ක ශෙයා කරගන්න වගේම ඔයාගේ අදහසත් කමෙන්ට් එකක් දාගෙන යන්න.
#nirogilanka
Dr. Priya ෆේස්බුක් පිටුවෙන් උපුටාගත් සටහනකි.
A day in the life
 

මීදුම Published @ 2014 by Ipietoon