මහවැලි ව්‍යාපෘතිය විනාශයක්ද ?

මහවැලි ජලාශ පසුගිය ස්වභාවික ව්‍යසනයට හේතු වුණා යැයි අද උත්තරීතර තැනක බුද්ධිමත් කතාවක් ඇසුණා..
ඒ කතාව අසාදෝ ,
මහවැලි ජලාශ හරහා මෙරට විදුලිබල පද්ධතියට එක්කල වෙනස හිතවතෙක් එවා තිබුණා..
එය පහතින් දැක්වෙනවා....
" ඉහළ කොත්මලේ ජලාශය කොත්මලේ ඔය හරස්කරල ඉදිකරන්නෙ මේ ජලාශයෙ ධාරිතාවය 0.8MCM (කියුබික් මීටර් මිලියන්)කුඩා ජලාශයක් මේ ජලාශයෙන් ඉහළ කොත්මලේ බලාගාරයට ජලය රැගෙන ගොස් 150 MW කිුයා කරනව.
ඒ පිටවන ජලය 172MCM ධාරිතාව ඇති කොත්මලේ ජලාශයට ගේනව එතනින් 201MW බලාගාරයක් ඉදිකරල තියෙනව.ජලයේ කොටසක් මොරගොල්ල ජලාශයට ඇවිත් 27MW බලාගාරයක් කිුයා කරනව.
මේ ජලය නුවර පොල්ගොල්ලට ගේනව පොල්ගොල්ල 1.2MCM .
පොල්ගොල්ලෙන් ජලය කොටසක් උමගක් දිගේ උකුවෙලට අරන් යනව 38MW බලාගාරයකට.
ඉතිරි ජලය මහවැලි ගග දිගේ වික්ටෝරියාවට අරන් යනව වික්ටෝරියා ජල ධාරිතාවය 721MCM.වික්ටෝරියා වලින් 210 MW නිපදවලා රන්දෙනිගලට (875MCM).ජලය රැගෙන යනව..
රන්දෙනිගලින් 126MW බලාගාරයක් හරහා රන්ටැබේට ජලය අරන් යනව.රන්ටැබේ ජල ධාරිතාවය 21MCM සහ බලාගාරය 49MW.රන්දෙනිගල සහ රන්ටැබේ අතරට උමා ඔය සම්බන්ධ වෙනව.. 150MW බලාගාරයක් උමා ඔයට අයත්.
මහවැලි ජලයත් උමා ඔයේ ජලයත් කොත්මලා ඔයේ ජලයත් රන්ටැබේට එකතු වෙනව.රන්ටැබෙන් පිටවන ජලය දකුණට සහ වමට බෙදෙනව.
දකුණු ඉවුරැ මගින් උල්හිටිය(146MCM),රත්කිද(467MCM) සහ මාදුරැ ඔය(596MCM) ජලාශ වලට ජලය බෙදනව කෘෂිකර්මාන්තයට.වම් ඉවුර මිනිපෙ ඇල මගින් ජලය අරන් යනව.
පොල්ගොල්ලෙන් 8km දිගැති උමගක් හරහා ගිය ජල කොටස සුදුගග හරස් කර නිර්මාණය කරපු බෝවතැන්න ජලාශයට එකතු වෙනව(49.9MCM).
ඒ වගේම බෝවතැන්නෙන් 40 MW බලාගාරයක් කිුයා කරනව.බෝවතැන්නෙන් පිටවන ජලය කොටසක් පරාකුම සමුදුයට යනව.
ඒ වැඩි ජලය නැවත අබන් ගගට එකතු වෙනව.තවත් ජල කොටසක් මහවැලි ගගට මුදා හැරෙනව.
මේ විදියට අංගම්මැඩිල්ලෙන් තමයි බෙදෙන්නෙ.රන්ටැබෙන් පිටවුන ජලය වම් ඉවුර සහ දකුණු ඉවුරට බෙදිල ඉතිරි කොටස මහවැලියට නැවත එක්වෙනව.
බෝවතැන්නෙන් පිටවුන ජලයෙන් තවත් කොටසක් ගිරිතලේ වැවටත් මින්නේරියටත් එනව.ගිරිතලෙන් වැඩි ජලය කවුඩුල්ලට සහ කන්තලේට බෙදනව.
මීට අමතරව බෝවතැන්නෙන් තවත් ජල කොටසක් සහ දඹුලු ඔය ජලයෙන් කලාවැව පෝෂණය වෙනව.
ඒ වගේම කොටසක් කන්ඩලමටටත් යනව(33.3MCM).කලාවැව සහ බලලු වැව (123MCM)වැව් යුගලක් ලෙස එකට පවතින්නෙ.
කලාවැවේ ජලය යෝධ ඇල නැත්නම් ජය ගග හරහා තිසා වැවට(4.3MCM) ජලය රැගෙන යනව.කලාවැවේ ජලයෙන් කොටසක් සහ සියඹලන්ගමුව(27MCM) වැවේ ජලයෙන් රාජාංගන ජලාශය(100MCM) පෝෂණය වෙනව.
කලාවැවෙන් නාච්චිදුවට (55.7MCM)සහ නුවරවැවටත් ජලය ලැබෙනව.බෝවතැන්නෙ ජලයෙන් කොටසක් යාන් ඔය හරස් කරපු හුරැලු වැවට (67.8MCM)වැටෙනව.බෝවතැන්නෙන් ජලය කොටසක් 4.8 km දිග උමගක් (tunnel )හරහා මොරගහකන්ද ජලාශයට රැගෙන යනව."
උපුටා ගැනීම අවසන්..
මෙයට අමතරව කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රයේ අතිවිශාල බිම් ප්‍රමාණයක් වගා කිරීම හරහා සිදුවූ වෙනස ,
මෙරට වෙනමම උප සංස්කෘතියක් බිහිකිරීමට තරම් ප්‍රබල වුණා..
ඒ මහවැලි ජනපද හරහායි...
ඉතින් මහවැලි ව්‍යාපෘතිය විනාශයක්ද මේ රටට සම්පතක්ද...?

Lal de Alwis

A day in the life