මහා කවි පැබ්ලෝ නෙරුදා

මහා කවි පැබ්ලෝ නෙරුදාගේ 
1973 සැප්තැම්බර් 23 වැනි දින පෙරවරු 11. 30ට කවියාගේ හදවතේ ගැස්ම නතර විය. 

 

එදින රාත්‍රියේම හමුදා නිලධාරීහු ඔහුගේ නිවසට කඩාවැදුණහ. නිවසේ දොරටු සුනුවිසුනු කරනු ලැබූ අතර අතට අසුවූ සෑම පොතක්මල අත්පිටපතක්ම ඔවුන්ගේ භාරයට ගනු ලැබිණ. ඔවුන්ට බිය ගෙනදුන් කවි අඩංගු ලේඛන ඉරා දමනු ලැබීය. නිවසේ තිබූ පැබ්ලෝ පිකාසෝගේ චිත්‍රල පැරණි ඉන්දීය පිඟන් භාණ්ඩ විනාශ කර දමනු ලැබීය. අනතුරුව ඔවූහු නිවසින් පිටව යෑමට පෙර නිවසේ සියලු ජල කරාම විවෘත කළහ. 

චිලී රාජ්‍යයේ මහා කවි පැබ්ලෝ නෙරුදාගේ අවසන් ගමන. 

මහා කවි පැබ්ලෝ නෙරූදාගේ මෘත දේහය බහාලූ පයින් ලීයෙන් නිමවුණ චාම් දෙණ ශාන්ත ක්‍රිස්ටෝපල් කන්දේ පිහිටි ඒ වනවිට වතුරෙන් යටව තිබූ ඔහුගේ නිවසේ තැන්පත් කරන ලදී. නිවසේ බිම වතුර පිරී තිබූ බැවින් කිවියාගේ හිතවත්තු ලෑලි දමා ඒ මතට නැග මෘත දේහය වටා සිටගත්හ. නිවස වටා ජනතාව රැස්වීමට පටන් ගත්හ. කවියාට අවසාන ගෞරව දැක්වීමට පැමිණි බව ඔවූහු පැවසූහ. නිවස මුර කළ කැරිබියන් හමුදාව, පිරිස පලවා හැරීමට උත්සාහ කළහ. එහෙත් එම පිරිස මෘත දේහය පසුපසින් සොහොන් බිම දක්වා ගමන් කිරීමට උසස් හමුදා නිලධාරීන්ගේ අවසරය පැතුහ. 

එම අවසරය ලැබීමෙන් පසු අවමංගල පෙරහැර පිටත් විය. මැෂින් තුවක්කු ගත් සොල්දාදුවන් සහ කැරිබියන් හමුදාව, පිරිස වටා සිටිමින් රැකවල් කළහ. ජීවත්ව සිටි නෙරූදාට වඩා මියගිය නෙරූදාට ඔවූහු බිය වූහ. 

ශාන්ත ක්‍රිස්ටෝපල් කන්දේ පිහිටි කවියාගේ නිවසේ සිට සොහොන් බිමට දුර කිලෝ මීටර් තුනක් පමණ විය. මෘත දේහය රැගෙන ගිය ම. දෙපස නිවෙස්වල දොර කවුළු වසා අඳුරු කොට තිබිණ. සැප්තැම්බර් 25 වැනිදා කවියාගේ අවමඟුල සිදුවන බව නගරවාසීන් නොදැන සිටියා නොවේ. කවියාගේ නිවසේ සිට සොහොන් බිම දක්වා මාර්ගය ද ඔවූහු දැන සිටියහ. එහෙත් මාවත්වල කණ්ඩායම් වශයෙන් ගැවසීම තහනම් කර තිබිණ. 

මෘත දේහය පසුපස ගමන් කළ පිරිස ක්‍රමයෙන් වැඩිවිය. කවියාගේ නිවසින් පෙරහැර පිටත්වන විට ඒ පිටුපස ගමන් කළේ ස්වල්ප දෙනකු නමුදු සොහොන් බිම දොරටුව වෙත ළඟාවන විට පිරිස දෙදහස ඉකමවා ගියේය. 

1973 සැප්තැම්බර් 11 දින සිදුවූ හමුදා කුමන්ත්‍රණයෙන් පසු චිලී රාජ්‍යය තුළ සහෝදරයා යනුවෙන් ඇමතීම තහනම් විය. 

එහෙත් මෘත දේහය පිටුපස ගමන් කළ පිරිසගෙන් කෙනෙක් පැබ්ලෝ නෙරූදා සහෝදරයා අප සමගයි කියමින් කෑගැසුවේය. ඒ සමග රැස්ව සිටි පිරිස පැබ්ලෝ නෙරූදා සහෝදරයා අප සමගයි කියමින් කෑගැසූහ. හදිසියේම එම පාඨය ලියැවුණ රෙදිකඩක් පිරිස අතරින් එසවිණ. 

චිලී රාජ්‍යයේ මහා කවි පැබ්ලෝ නෙරුදාගේ අවසන් ගමන. 

සොල්දාදුවෝ පිරිස වටකොට මුර කළ නමුදු පිරිසට අවහිර කිරීමට බිය වූහ.
සොහොන් බිමට අවමංගල පෙරහැර ඇතුළු වනවිට සොල්දාදුවන් සහ කැරිබියන්වරු දහස් ගණනක් ගේට්ටු මුර කළහ. සෑම මිනී වළක් අසලම යකඩ තොප්පියක් හිස ලා ගත් සෙබළෙක් විය. සෑම සිහිවටනයක්ම මුවා කොට රයිපලයක් හෝ මැෂින් තුවක්කුවක් පිරිස දෙසට එල්ල කොට තිබිණ.
සම්ප්‍රාදායික දම්වැල්වලින් අපි බැඳී නොසිටිමු. වහලුනි නැගිටිව්. තවදුරටත් වහලුන් ලෙස නොසිටිව්” පිරිසගෙන් කෙනෙක් එම ගීතය ගෑයීමට පටන් ගත්තේය. සියල්ලෝම ඊට එක්වූහ. 

ඒ සමගම හමුදා පොලිස් නිලධාරීන් පිරිවරා ගත් ට්‍රක් රථ සොහොන් බිමට පැමිණියේය. ඒ වනවිට කවියාට අවසන් ගෞරව දැක්වීමට පැමිණි සිටි පිරිසට වඩා සොල්දාදුවන් ගණනින් වැඩි විය. එහෙත් අවමංගල උත්සවයට බාධා කිරීමට ඔවූහු උත්සාහ නොකළහ. 

අනතුරුව පැබ්ලෝ නෙරූදාගේ පද්‍ය පන්ති කිපයක් ගායනා කිරීමෙන් පසු ඔහුගේ දේහය තැන්පත් කොට අවසන් ගෞරව දක්වනු ලැබීය.
කවියාගේ අවමඟුල සිදුවන අතර සන්තියාගෝවේ සන් බරෝඩා නේවාසිකාගාරයේදී හමුදා නිලධාරීහු කවියාගේ සියලු පොත් ගිනිබත් කළහ. 

💗💗(පැබ්ලෝ නෙරූදා කෙටි කලක් මෙරට චිලී තානාපති ලෙස කටයුතු කළේය. එම වකවානුව තුළ එතුමා මහනුවර සහ ගාල්ලේ සංචාරය කළ බව වාර්තාගතය.) 

බොබී ජී. බොතේජු

A day in the life