.jpeg)
(අන්තර්ජාල අධ්‍යාපනික සගරාව sinhala subjects ඇසුරෙන්.)
නිදහස ලැබීමෙන් පසුව වූවත් අප රට තුළ ක්‍රියාත්මක වූයේ 1946 ලංකා රාජාඥාව මගින් ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබූ සොල්බරි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවයි.එම ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට 1947 ලංකා නිදහස් පනත ඇතුළු තවත් අණ පනත් කිහිපයක් එක් කොට සකස් කරනු ලැබූ ආණ්ඩුක්‍රමය 1948 නිදහස ලැබීමෙන් පසුවද ක්‍රියාත්මක වූයේය.
එම ව්‍යවස්ථාව 1972 ජනරජ ව්‍යවස්ථාව සම්මත වන තෙක්ම ක්‍රියාත්මක විය.
ඉහත සොල්බරි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුල රාජ ආඥා හා නියෝග මගින් බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුව නිදහස් ශ්‍රී ලංකාවේ පාලනය කෙරෙහි විවිධාකාර බලපෑම් කිරීමට ඉඩ ප්‍රස්ථා සලසාගෙන තිබිණි. ඒ අනුව ව්‍යවස්ථාව විධායකය හා අධිකරණය යන සියලු ක්ෂේත්‍රවල මැදිහත්වීමේ බලතල බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුව සතු විය.
1950 දශකයේ සිට දේශපාලනඥයන්, බුද්ධිමතුන්, විචාරකයන්, ලේඛකයන් වැනි සමාජයේ ප්‍රභූ කොටස් විසින් නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය පැහැදිලි කර දෙනු ලදී. කෙසේවූවද නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් සම්පාදනය කර ගැනීමේ ස්ථිරසාර මාවතට පිවිසියේ 1970 මහා මැතිවරණයෙන් පසුවයි. 1970 මහා මැතිවරණය සදහා තරග කල සමගි පෙරමුණ ආණ්ඩුක්‍රම සම්පාදක මණ්ඩලයක් පිහිටුවීම සදහා ජනතා වරමක් ඉල්ලා සිටියේය.
1970 සමගි පෙරමුණ මැතිවරණ ප්‍රකාශය මෙසේය.
“ඔබ විසින් තෝරා පත් කරන පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ට එකවරම ව්‍යවස්ථා සම්පාදක මණ්ඩලයක් ලෙස රැස්වීමටද නව ව්‍යවස්ථාවක් සකස් කිරීමටද බලය ලබා දෙන මෙන් අපි ඔබෙන් ඉල්ලමු. එම ව්‍යවස්ථාව මගින් ලංකාවට නිදහස් ස්වෛරී ජනරජයක් බවට ප්‍රකාශ කරනු ලබන අතර ඒ තුලින් සමාජවාදී ප්‍රජාතාන්ත්‍රික අරමුණු ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ගැනීමටද සියලු පුරවැසියන්ගේ මූලික මානව අයිතිවාසිකම් හා නන් වැදෑරුම් නිදහසද ආරක්ෂා කර දීමටද අපි බලාපොරොත්තු වෙමු”
1972 ප්‍රථම ජනරජ ව්‍යවථාවේ අරමුණු
1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ මූලික ලක්ෂණ
- ශ්‍රී ලංකාව ස්වෛරී ස්වාධීන සමූහාණ්ඩුවක් බවට පත් කිරීම.
- සමාජවාදී ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජයක් ගොඩ නැඟීමට අවශ්‍ය ව්‍යවස්ථාමය ව්යූහයක් සකස් කොට දීම.
- මෙරට ජනතාවගේ නිදහස ඇතුළු නන්වැදෑරුම් මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කොට දීම යනාදිය ප්‍රධාන විය.
1. 1972 දක්වා අප රට හැදින්වූයේ “ලංකා” යන නාමයෙනි. එය මෙතැන් පටන් “ශ්‍රී ලංකා” යන නාමයෙන් හැදින්වීම ආරම්භ වූවා.
2. 1956 අංක 33 දරණ පාර්ලිමේන්තු පනත මගින් සිංහල භාෂාව රාජ්‍ය භාෂාව බවට පත්කර තිබුණා. එය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධි විධානයක් බවට පත් කරනු ලැබූවා.
3. බුද්ධාගමට ප්‍රමුඛස්ථානයක් ලබා දෙනු ලැබූවා.
4. ජනතාවට පරමාධ්පත්‍ය බලය හිමිවීම සිදුවූවා.
නිදහසින් පසුව ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබූ රාජඥා හා ඇතැම් විධි විධාන අනුව ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුවට පරමාධිපත්‍යය බලය හිමිවූයේ නැහැ. 1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ පළමුවන පරිච්ඡේදය මගින් ජනතා පරමාධිපත්‍යය පිලිගෙන ඇත.
ü ජනතා පරමාධිපත්‍යය බලය ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන මාර්ග
ü සර්වජන ඡන්ද බලය
ü මූලික අයිතිවාසිකම් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් සුරක්ෂිත කිරීම ඒ අතර ප්‍රධාන වේ.
1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 3-4 වගන්ති
“ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍යය ක්‍රියාත්මක වන්නේ තෝරා පත්කොට ගනු ලබන ජනතා නියෝජිතයන්ගෙන් සමන්විත ජාතික රාජ්‍ය සභාව මගිනි.”
ජනතාවගේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය
ජනතාව විසින් තෝරාපත් කොට ගන්නා ලද නියෝජිතයන් ගෙන් සැදි ජාතික රාජ්‍ය සභාව මගින් ක්‍රියාත්මක වේ.
ජනතාවගේ විධායක බලය
ජනතාව විසින් තෝරාපත් කරගන්නා ලබන මන්ත්‍රීවරුන් අතුරෙන් අගමැති ප්‍රමුඛ කැබිනට් මණ්ඩලය විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබේ.
ජනතාවගේ අධිකරණ බලය
යුක්තිය පසිදනු ලබන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඇතුළු උසාවි පද්ධතිය මගින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබේ. එම උසාවි පද්ධතියේ විනිශ්චයකාරවරුන් මහජනතාවගේ නියෝජිතයකු වන අගමැතිතුමාගේ නිර්දේශ පරිදි ජනාධිපති විසින් පත් කරනු ලැබේ.
මේ අනුව මහජනයා විසින් ව්‍යවස්ථාදායකය හරහා නීති පැනවීමත්, විධායකය හරහා නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමත්, අධිකරණය හරහා යුක්තිය පසිදලීමත් කරනු ලැබීය.
5. අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයා වෙනුවට නාමමාත්‍රික ජනාධිපති තනතුර ඇති කරනු ලැබීය
සොල්බරි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය නායිකාව වූයේ බ්‍රිතාන්‍යයේ මහ රැජිනයි. නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමත් අධිකරණ විනිශ්චය ලබා දීමත් රැජිනගේ නාමයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ අග්‍රාණ්ඩුකාරවරයා විසින් ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබීය. නමුත් 1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව තුළින් අග්‍රාණ්ඩුකාර තනතුර අහෝසි කරනු ලැබූ අතර නාමමාත්‍රික විධායක තනතුර ඇතිකිරීම නිසා එංගලන්තයේ රැජින, රාජ්‍ය නායක ධූරය දැරූ කාලය අවසාන විය. එතැන් පටන් නාමමාත්‍රික ජනාධිපතිවරයා රාජ්‍ය නායක තනතුරට පත් වූයේය. ජනාධිපතිවරයා අගමැති උපදෙස් පරිදි ක්‍රියාකරනු ලැබීය.
6. 1948 සිට ක්‍රියාත්මක වූ ද්විමණ්ඩල පාර්ලිමේන්තුව වෙනුවට ජාතික රාජ්‍ය සභාව පිහිටවනු ලැබීම.
1972 ව්‍යවස්ථාවට අනුව ජනතා පරමාධිපත්‍යය ක්‍රියාත්මක වන උත්තරීතර ආයතනය වූයේ ජාතික රාජ සභාවයි.
ජාතික රාජ්‍ය සභාව සතු කාර්‍ය භාරය7. 1971 හදුන්වා දෙන ලද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනවලට අනුව උත්තර මන්ත්‍රී මණ්ඩලය අහෝසි කරනු ලැබීය. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයක් පමණක් විය. එම ඒකමණ්ඩල ව්‍යවස්ථාදායකය 1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන්ද තහවුරු කොට එය ජාතික රාජ්‍ය සභාව ලෙස නම් කරනු ලැබීය.
- ජනතාවගේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීම
- මහජන මුදල් පරිපාලනය කිරීම
- මනා පරිපාලනය මගින් රටේ ආරක්ෂාව ලබා දිම
- ජනතාවගේ දුක් ගැනවිලිවලට පිලියම් යෙදීම
මේ අයුරින් ජාතික රාජ්‍ය සභාවට තේරී පත්වන මහජන නියෝජිතයන්ගේ මාර්ගයෙන් ජනතාවට පාලනයට හවුල්වීමට අවස්ථාව උදා විය. නව ආණ්ඩුක්‍රමයක් සම්පාදනය කිරීමේ බලයද ඇත්තේ ජනතාවට බව ඉන් සනාථ කොට ඇත.
8. අගමැති ප්‍රමුඛ කැබිනට් මණ්ඩලය
1972 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව මහා මැතිවරණයකින් පසුව ආණ්ඩුව පිහිටවන පක්ෂයේ නායකයා අගමැතිවරයා ලෙස පත් වෙයි. අගමැතිවරයා විසින් තමාට හිතවත් ජේෂ්ඨ සාමාජිකයන්ගෙන් යුත් ඇමති මණ්ඩලය පිහිටුවා ගැනේ. මෙම අගමැති ප්‍රමුඛ කැබිනට් මණ්ඩලය විධායකය ලෙස නීති ක්‍රියාත්මක කරනු ලබයි.
නාමමාත්‍රික විධායකය විසින් ඇමතිවරුන් පත්කරනු ලැබූවත් ඊට උපදෙස් දෙනු ලබන්නේ අගමැතිතුමා විසිනි.
9. ස්වාධීන අධිකරණය
1947 සිට බල පැවැත්වූ අදාළ රාජඥා පනතක් වෙනුවට 1972 දී නව අධිකරණ රටාවක් බිහිවූ අතර ඊට අදාළ අණපනත් කිහිපයක් මෙසේය.Ø 1973 අංක 44 දරන යුක්තිය පසිදලීමේ පනතඉහත අණපනත් යටතේ අධිකරණ ආයතන පද්ධතියක් පිහිටු වීය.
Ø කාර්මික හා ආරවුල් පනත
Ø මුස්ලිම් හා දික්කසාද පනතමෙම උසාවි පද්ධතියේ ප්‍රධානතම උසාවි දෙක වූයේ ශේෂ්ඨාධිකරණය හා මහා අධිකරණයයි. දිසා අධිකරණය ඒ ඒ දිස්ත්‍රික්කවල සියලුම සිවිල් නඩු පිළිබඳව ක්‍රියාකිරීමට නියමිත විය. මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට ඒ ඒ දිස්ත්‍රික්කවල සියලුම අපරාධ නඩු පිළිබඳව විනිශ්වය කටයුතු භාර විය.
- · ශ්‍රේෂ්ධිකරණය
- · මහා අධිකරණය
- · දිසා අධිකරණය
- · මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණය
- · කම්කරු උසාවි
- · ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා හා සංශෝධනය හා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා අධිකරණය
කම්කරු උසාවි අධිකරණ සේවා උපදේශක මණ්ඩලය හා අධිකරණ සේවා විනය මගින් ක්‍රියාත්මක විය.
අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය රැකීම සදහා අධිකරණ සේවා උපදේශක මණ්ඩලය හා අධිකරණ සේවා විනය මණ්ඩලය පිහිටවනු ලැබිණි.
10. මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකම් හා නන්වැදෑරුම් නිදහස
ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක ප්‍රථම වතාවට මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ පරිච්ඡේදයක් ඇතුලත් කරනු ලැබූයේ මෙම ව්‍යවස්ථාව මගිනි. එහි 6 වන පරිච්ඡේදයේ 18 වගන්තියෙන් ඉතා පුළුල් ලෙස ශ්‍රී ලංකා වාසී ජනතාව ආරක්ෂා කොට දෙන්නා වූ මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකම් දක්වා ඇත.
 |
| ආචාර්ය කොල්වින් ආර් සිල්වා. - ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නිර්මාතෘ. |
0 comments:
Post a Comment