සල් ගස

සල් ගස කියන්නෙ බුද්ධ චරිතය හා බැඳුනු බුදුදහමත් සමග අප හඳුනාගත් ශාකයක්.පූජනීය ශාකයක් ලෙසද බහුතරයක් හඳුන්වනව.නමුත්,
"සල් ගහ කියලා ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් හඳුන්වන්නේ ඉන්දියානු උපමහාද්වීපය කිට්ටුවකවත් නැති දකුණු ඇමරිකාව නිජබිම කර ගත් බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයන් විසින් 1881වර්ශයේ ලංකාවට හඳුන්වා දුන් ශාකයකට.
එනම් Couroupita guianensis යන උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හඳුන්වන 'කාලතුවක්කු උණ්ඩ ගසට.
ඒ ගහට ඉංග්‍රීසියෙන් කියන්නේ කැනන් බෝල් ට්‍රී, මොකද එහි ගෙඩිය නැතිනම් ඵලය හරියට කාලතුවක්කු උණ්ඩයක් වගෙයි.
නමුත් මේ ශාකය ඉන්දියාවේ, ලංකාවේ තියා අඩුම තරමේ ආසියානු කලාපයේවත් ශාකයක් නොවෙයි. මෙය බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් හඳුන්වා දුන් විසිතුරු ශාකයක් පමණයි.
සැබෑ සල් ශාකය පිරුණු සල් වනාන්තර අදටත් ඉන්දියාවේ දකින්න තියෙනව.Shorea robusta විද්‍යාත්මක නාමයෙන් සැබෑ සල් ශාකය හඳුන්වනව.

තෙක්ක ගසට සමාන අතු නොබෙදෙන කඳක් දැකිය හැකි මෙම ගසේ

පත්‍ර, 'කාලතුවක්කු උණ්ඩ ගසේ' පත්‍ර තරම් දිගටි නොවේ.
මල් තරමක් සුදු පැහැයෙන් යුතු වන අතර කුඩා මල් පිහිටයි.අතු අග මල් හට ගනී.
කඳ මත ගෙඩි හට නොගන්නා අතර කුඩා බීජයෙහි පියාපත් සහිතය(හොර බීජ මෙන්)
අප්‍රේල් මාසයේ මල් හට ගනී.
මීට වසර කීපයකට ඉහතදී නිසි පාරිසරික ක්‍රමවේද අනුගමනය කරමින් ශ්‍රී ලංකාවට රැගෙන ආ 'ඉන්දියන් සල්' බීජ පේරාදෙණිය රාජකීය උද්‍යානය තුළ රෝපණය කර බෞද්ධ විහාරස්ථාන අතර බෙදා දුන් බව ද ජාතික උද්භිද උද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුව පවසයි.
අදටත් එම සල් ශාක විහාරස්ථාන කීපයක දක්නට ලැබෙනව.
ආගමික සම්බන්ධතාවයක් සමග යන ගසක් නිසා ජෛව විද්‍යාත්මක පසුබිම බැහැර කර ආගමික සංකල්පය මූලික කරගෙනම අධ්‍යනය කලත් අප සල් ලෙස හඳුන්වන ශාකය සල් නොවන බව තේරුම් ගන්න පුළුවන්.මං ඒ සම්බන්ද පොඩි උදාහරන කීපයකුත් කියන්නම්.
* පුරාණ විහාර සිතුවම්වල සල් ගස ලෙස සිතුවම් කල ගස දෙස බලන්න.එහි හැඩය අප සල් ලෙස හඳුන්වන කැනෝන් බෝල් ගසට සමානද???
* සිද්ධාර්තෝප්පත්ති අවස්ථාවේ මහාමායා දේවිය සල් අත්තල් අතින් අල්ලන් සිටින සිතුවම බලන්න.ඉද්ද ගැසුවාක් මෙන් සෘජුවම උසට වැඩෙන කැනොන් බෝල් ගසක අත්තක් එසේ අල්ලා සිටිය හැකිද??
* මහා පරිනිර්වානය සල් ගසක් මුල සිදුවූ බව සඳහන් වේ.මදක් සිතන්න.කැනෝන් බෝල් ගසක් යට සිටීම පවා අවධානම්.ගසේ ගෙඩියක් ඇඟට වැටුනොත් තියෙන අවධානම ඔබට සිතාගන්න පුළුවන් ඇති.පරිනිර්වාන මංචකයේ පවා මනා සිහියෙන් සිටින බුදුවරයෙක් කැනෝන් බෝල් ගසක් යට සැතපීමට තරම් අසිහියෙන් කටයුතු කරයිද??
* මහා පරිනිර්වානය වන විට සල් මල් බුදුන්වහන්සේ මතට වැටුනු බව බුද්ධ ඉතිහාසයේ සඳහන් වෙනව.කැනෝන් බෝල් මල් කීපයක් ශරීරය මතට වැටුනොත් නිරෝගී හැඩිදැඩි මනුස්සයෙකුට උවත් කෙලෙස දැනෙයිද??
*අවසන් වශයෙන් බුද්ධ පරිනිර්වානය සිදුවූ මාසය ලෙස සැලකෙන්නේ වෙසක් මාසයයි.වෙසක් මාසය වනවිට කැනෝන් බෝල් ගසේ මල් වරණ කාලයයි.ඒ කාලයට මල් හට නොගනී.මල් හට නොගන්නා කාලයක බුදුන්වහන්සේ වෙත මල් වැටුනේ කෙලෙසද???
ආගමික පදනම මතම බලන කෙනෙකුට උවත් යම්තාක් හෝ බුද්ධිමත්ම සිතිය හැකි ප්‍රාථමිකම තර්ක කීපයක් පමණයි මේ.මොහොතක් සිතන්න.පරම්පරාවෙන් ආ පමණින්,චිරාත් කාලයක් පැවත ආ පමනින්,තවකෙක් කිවූ පමනින් සියල්ල විස්වාස කිරීමට අප හුරුවී සිටින නිසා අද සමාජය තුල කිසිදු විමර්ශනශීලී භාවයකින්,තර්කයකින් තොරව මෙවැනි මතවාද බොහෝ දක්නට ලැබෙනව.ඒ හේතුවෙන් අප බොහෝ ශාක පිළිබඳව තවමත් දරන්නෙ වැරදි මතවාද..

පුබුදු කැළුම් ජයතිස්ස

ඉන්දියාව, බංග්ලාදේශය සහ නේපාලයේ දක්නට ලැබෙන Shorea robusta නමැති උද්භිද විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හඳුන්වන 'ඉන්දියන් සල්' ශාකය සිදුහත් උපත හා සම්බන්ධ යයි සිතිය හැකි බව මහාචාර්ය සිරිල් විජේසුන්දර පවසයි. (BBC සිංහල ෆේස්බුක් පිටුවට පිවිසෙන්න )  නේපාලයේ අදටත් සල් වනාන්තර තිබෙනවා.ඒ ශාකය අපේ රටේ තිබෙන හොර, හල් වගේ ශාක කුලයට අයත් ශාකයක්. එය ආසියානු කලාපයේ තිබෙන හොඳම දැව ශාක තුනෙන් එකක්.නේපාලයේ මෙය දකින්න පුළුවන් නිසා සිද්ධාර්ථ කුමාරයා උපත ලැබුවේ මේ කියන සල් ගහක් යට කියන එක විශාල පිරිසක් පිළිගන්නවා ,"කෙසේ නමුත් සිද්ධාර්ථ කුමරු උපත ලද්දේ 'අසෝක' ගසක් යට බවට නේපාලයේ ඇතැම් ඉතිහාසඥයන් අතර මතයක් පවතින බව ද මහාචාර්ය සිරිල් විජේසුන්දර පෙන්වා දෙයි.

A day in the life